Postanowienie z dnia 2019-06-12 sygn. II AKzw 713/19

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 czerwca 2019 r., sygn. II AKzw 713/19

Odbycie kary pozbawienia wolności stanowi bezwzględną ujemną przesłankę postępowania wykonawczego, w odniesieniu do środków zabezpieczających stosowanych na podstawie art. 93a pkt 1–3 k.k. i art. 199b k.k.w., powodującą obowiązek jego umorzenia.

Przewodniczący: SSA Stanisław Kucharczyk

Protokolant: st. sekr. sądowy Anita Jagielska

Sąd Apelacyjny w Szczecinie II Wydział Karny, przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej del. do Prokuratury Regionalnej w Szczecinie Małgorzaty Wojciechowicz, po rozpoznaniu w sprawie P. D., zażalenia wniesionego przez Prokuratora Prokuratury Okręgowej w S., na postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 13 maja 2019 r., sygn. akt (…), w przedmiocie wniosku o orzeczenie środka zabezpieczającego w postaci elektronicznej kontroli miejsca pobytu, na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. i art. 15 § 1 k.k.w., postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i umorzyć postępowanie w przedmiocie wniosku o orzeczenie środka zabezpieczającego w postaci elektronicznej kontroli miejsca pobytu.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 13 maja 2019 r., Sąd Okręgowy w S. nie uwzględnił wniosku Zastępcy Dyrektora Zakładu Karnego w N. o orzeczenie wobec skazanego P. D. środka zabezpieczającego w postaci elektronicznej kontroli miejsca pobytu. W uzasadnieniu wskazał, że P. D. dopuścił się popełnienia czynów, za które został skazany przed dniem 1 lipca 2015 r. Natomiast przepis art. 93a § 1 k.k. został wprowadzony nowelą lutową z dnia 20 lutego 2015 r. i zaczął obowiązywać w dniu 1 lipca 2015 r. Przepis przejściowy regulujący materię stosowania środków zabezpieczających stanowi jedynie, że do wykonywania środków zabezpieczających, orzeczonych przed dniem wejścia w życie noweli, stosuje się przepisy Kodeksu karnego i Kodeksu karnego wykonawczego w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 r, nie regulując sytuacji, w której środki te są orzekane dopiero w trakcie postępowania wykonawczego. Reguła wynikająca z art. 4 § 1 k.k., choć stanowi normę prawa materialnego, to ma również zastosowanie do środków zabezpieczających ze względu na dolegliwości, jakie ich stosowanie wywołuje, które są podobne do tych, które niesie za sobą kara pozbawienia wolności. Termin „ustawa” użyty w art. 4 § 1 k.k. oznacza cały stan prawny obowiązujący w chwili popełnienia przestępstwa, jak i w chwili orzekania, wobec czego obejmuje uregulowania nie tylko w zakresie stosowania kar i środków karnych, ale również środków zabezpieczających. Przeciwne rozumienie przepisu art. 4 § 1 k.k. prowadziłoby do nadużyć w postaci nierównego traktowania obywateli (…). Wobec powyższego stwierdzić należało, że nie ma podstaw do orzeczenia środka zabezpieczającego na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów rozdziału X Kodeksu karnego, bowiem przepisy obowiązujące w tej materii w chwili popełnienia czynu takiej możliwości nie przewidywały – co jest dla sprawcy względniejsze. Nawet gdyby przyjąć odmienne odosobnione stanowisko, które zajął między innymi Sąd Apelacyjny w Katowicach (II AKzw 898/15) i przyjąć, że reguła wynikająca z art. 4 § 1 k.k. nie ma tu zastosowania ze względu na to, że środki te realizują inne cele niż w przypadku kar i środków karnych, to również należało wniosku Dyrektora nie uwzględnić. W przypadku orzekania o środku zabezpieczającym w tym trybie muszą jednocześnie zostać spełnione przesłanki zawarte w art. 93c k.k. W przypadku skazanego P. D. nie można przyjąć, że zaistniały okoliczności zawarte w ust. 3 cytowanego artykułu. W trakcie postępowania sądowego, w którym sąd orzekł o odpowiedzialności za przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 i pkt 2 oraz art. 200 § 1 k.k., nie sporządzono opinii biegłego seksuologa w zakresie występowania zaburzeń preferencji seksualnych u skazanego. Istotnym warunkiem orzeczenia środka zabezpieczającego wobec przestępcy seksualnego jest związek pomiędzy popełnionym przez sprawcę przestępstwem a stwierdzoną u niego parafilią, a więc chorobowym stanem dewiacji seksualnej. Aby orzec środek zabezpieczający, przestępca dopuszczający się wskazanego przestępstwa seksualnego musi być dotknięty pedofilią w znaczeniu medycznym (…). W sytuacji gdy u skazanego nie przeprowadzono w trakcie postępowania badania i nie stwierdzono takich zaburzeń, to środek zabezpieczający nie może zostać orzeczony, bowiem art. 93c k.k. wprost stanowi, że środki zabezpieczające można orzec wobec sprawcy w razie skazania za przestępstwo określone w art. 148, art. 156, art. 197, art. 198, art. 199 § 2 lub art. 200 § 1 k.k., popełnione w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych.

Na powyższe postanowienie zażalenie na niekorzyść skazanego wywiodła Prokurator Prokuratury Okręgowej, zarzucając:

– obrazę prawa materialnego, polegającą na nieuzasadnionym zastosowaniu przez Sąd w stosunku do środka zabezpieczającego reguły intertemporalnej, wynikającej z art. 4 § 1 k.k. i w konsekwencji nieuwzględnieniu przepisu art. 93a § 1 k.k., wprowadzonego nowelą z dnia 20 lutego 2015 r., dającego podstawę do orzeczenia elektronicznej kontroli miejsca pobytu,

– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, mający wpływ na treść rozstrzygnięcia, a polegający na przyjęciu, iż w przedmiotowej sprawie orzeczenie środka zabezpieczającego jest niedopuszczalne z uwagi na brak związku pomiędzy popełnionymi przestępstwami a zaburzeniem preferencji seksualnych.

Podnosząc powyższe zarzuty, skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez orzeczenie wobec skazanego P. D. środka zabezpieczającego w postaci elektronicznej kontroli miejsca pobytu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie Prokuratora spowodowało poddanie kontroli odwoławczej zaskarżonego postanowienia, która ujawniła wystąpienie przyczyny wyłączającej postępowanie w przedmiocie środków zabezpieczających (art. 15 § 1 k.k.w.) i konieczność uchylenia skarżonego orzeczenia (art. 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.).

Wskazać należy, iż – zgodnie z treścią art. 93d § 4 k.k. – jeżeli wobec sprawcy wykonywana jest kara pozbawienia wolności, środki zabezpieczające, o których mowa w art. 93a § 1 pkt 1–3, można orzec do czasu wykonania tej kary, jednak nie wcześniej niż na 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub odbyciem kary pozbawienia wolności. Tak więc przywołany przepis w sytuacji, gdy skazany zakończył odbywanie kary pozbawienia wolności w dniu 22 marca 2019 r., nie pozwala tak na uwzględnienie zażalenia prokuratora i wniosku dyrektora ZK, jak i nawet na procedowanie w tym zakresie, które uznać należy, w świetle przywołanych przepisów, za bezprzedmiotowe. Dodać trzeba, iż odbycie kary pozbawienia wolności stanowi bezwzględną ujemną przesłankę postępowania wykonawczego w odniesieniu do środków zabezpieczających stosowanych na podstawie art. 93a pkt 1–3 k.k. i art. 199b k.k.w., powodującą obowiązek jego umorzenia.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację, Sąd Apelacyjny orzekł, jak na wstępie.