Wyrok z dnia 2006-01-26 sygn. IV KK 435/05

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KK 435/05

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r.

Skład orzekający Przewodniczący: Sędzia SN Józef Skwierawski (spr.). Sędziowie SN: Jacek Sobczak, Marek Sokołowski.

Sąd Najwyższy w sprawie Marcina M. oskarżonego z art. 177 § 1 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 26 stycznia 2006 r., kasacji wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 12 stycznia 2004 r., uchyla zaskarżony wyrok w części, w jakiej orzeczono w nim w przedmiocie środków karnych (pkt II wyroku) i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 12 stycznia 2004 r. uznał Marcina M. za winnego popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 1 k.k. i skazał go na karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych w wysokości po 20 złotych - a na podstawie art. 46 § 1 i 2 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej kwotę 10.000 złotych tytułem częściowego naprawienia szkody oraz - tytułem zadośćuczynienia - nawiązkę w kwocie 50.000 złotych.

Wyrok ten nie został zaskarżony przez żadną ze stron postępowania.

Kasację od tego wyroku wniósł - na podstawie art. 521 k.p.k. - Rzecznik Praw Obywatelskich na korzyść oskarżonego, zaskarżając wyrok "w części dotyczącej orzeczenia nawiązki i obowiązku naprawienia szkody". W kasacji podniesiono zarzut rażącego naruszenia art. 46 § 1 i 2 k.k. i art. 48 § 1 k.k. (w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania), polegającego na: - "orzeczeniu jednocześnie obowiązku naprawienia szkody, przewidzianego w art. 46 § 1 k.k. i nawiązki przewidzianej w art. 46 § 2 k.k., mimo że środki te nie mogą być orzekane łącznie, - orzeczeniu nawiązki na rzecz pokrzywdzonej, w kwocie wyższej niż wynikająca z powołanego przepisu".

Autor kasacji wniósł o "uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w tym zakresie do ponownego rozpoznania".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich jest oczywiście zasadna. Trafnie wskazano w niej na treść art. 46 § 1 i 2 k.k., a w szczególności na znaczenie użycia na początku § 2 tego artykułu słowa "zamiast". Niezależnie od wskazania na tożsamość przesłanek orzekania nawiązki i obowiązku naprawienia szkody, przesądza ono o subsydiarnym charakterze nawiązki, skoro może być ona orzeczona w miejsce obowiązku naprawienia szkody, a więc tylko wtedy, kiedy sąd nie orzekł takiego obowiązku. Rażące i mające niewątpliwie wpływ na treść wyroku uchybienie Sądu polegało więc w niniejszej spawie na jednoczesnym orzeczeniu obu określonych w art. 46 § 1 i 2 k.k. środków karnych, mimo wynikającego z treści tych przepisów zakazu ich łącznego stosowania.

Należało potwierdzić również zasadność zarówno zarzutu, jak i argumentacji przedstawionej w kasacji w zakresie rażącego naruszenia art. 48 § 1 k.k. w brzmieniu, w jakim przepis ten obowiązywał w czasie popełnienia czynu i w czasie orzekania w niniejszej sprawie. Nie określając dolnej granicy wysokości, w jakiej sąd może wymierzyć nawiązkę, w przepisie tym wskazano jednak granicę górną jako równowartość dziesięciokrotności najniższego miesięcznego wynagrodzenia w chwili orzekania w pierwszej instancji. Tymczasem w zaskarżonym wyroku - niezależnie od przyczyn takiego stanu rzeczy - nawiązkę orzeczono w kwocie przewyższającej tę górną granice kilkakrotnie. Nie trzeba dodawać, że art. 48 k.k. w jego obecnym brzmieniu obowiązuje od dnia 15 maja 2005 r. i nie mógł znajdować zastosowania w tej sprawie.

Zasadności zarzutów kasacji i przedstawionych wyżej uwag nie podważa w żadnym stopniu okoliczność, iż zaskarżony wyrok wydano w warunkach określonych w art. 387 k.p.k. Nie budzi przecież wątpliwości, że wniosek oskarżonego o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego może być przez sąd uwzględniony wtedy tylko, kiedy zarówno rodzaj kary i środka karnego, jak i ich wymiar przewidziane są przepisami prawa karnego.

W ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy orzekać będzie z uwzględnieniem treści omówionych przepisów, reguły określonej w art. 48 § 1 k.k. oraz przedstawionych wyżej uwag.

Wskazane wyżej motywy uzasadniają rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie.