Wyrok z dnia 2006-07-11 sygn. III KK 463/05

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KK 463/05

Wyrok z dnia 11 lipca 2006 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Jadwiga Żywolewska-Ławniczak (spr.).

Sędziowie SN: Józef Skwierawski, Andrzej Tomczyk.

Prokurator Prokuratury Krajowej: Marek Staszak.

Sąd Najwyższy w sprawie Katarzyny C. oskarżonej z art. 271 § 2 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 11 lipca 2006 r., kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść oskarżonej od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 9 grudnia 2004 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego z dnia 3 lutego 2004 r., uchyla zaskarżony wyrok i zmieniony nim wyrok Sądu Rejonowego w części dotyczącej Katarzyny C. i uniewinnia oskarżoną od zarzutu popełnienia przestępstwa, a kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2004 r. Sąd Rejonowy uznał oskarżoną Katarzynę C. za winną tego, że w marcu 1999 r., w celu użycia za autentyczny, podrobiła dokument w postaci pełnomocnictwa upoważniającego do reprezentowania jej podczas przetargu publicznego w dniu 15 lutego 1999 r. w ten sposób, że wystawiła datę sporządzenia dokumentu 5 lutego 1999 r., podczas gdy dokument ten został sporządzony w innym czasie niż w nim wskazany i za czyn ten, zakwalifikowany jako przestępstwo określone w art. 270 § 1 k.k., na podstawie tegoż przepisu skazał ja na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby 2 lat.

Po rozpoznaniu apelacji obrońcy Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i wyrokiem z dnia 9 grudnia 2004 r., umorzył warunkowo postępowanie karne wobec oskarżonej na okres 1 roku z zobowiązaniem do wpłacenia kwoty 300 zł na cel społeczny, ustalając, że w marcu 1999 r. wystawiła dokument w postaci pełnomocnictwa dla Stanisława K. uprawniający do reprezentowania jej podczas przetargu publicznego, w którym poświadczyła nieprawdę poprzez wpisanie daty 5 lutego 1999 r., podczas gdy w dacie tej dokument nie został sporządzony, a okoliczność ta miała istotne znaczenie prawne poprzez dopuszczenie do udziału w przetargu, przy czym czyn ten stanowił wypadek mniejszej wagi, określony w art. 271 § 1 k.k.

Kasację od tego wyroku, na korzyść oskarżonej, wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich. Na podstawie art. 523 § 1 k.p.k. zarzucił rażące i mogące mieć istotny wpływ na treść wyroku naruszenie art. 271 § 2 k.k. poprzez przyjęcie, iż czyn oskarżonej polegający na udzieleniu pisemnego pełnomocnictwa zawierającego nieprawdziwą datę, wyczerpał znamiona przestępstwa, podczas gdy sporządzenie pisemnego pełnomocnictwa nie jest tożsame z wystawieniem dokumentu, a tym samym czyn oskarżonej nie stanowił przestępstwa określonego w powołanym wyżej przepisie.

W oparciu o powyższe Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i stosownej części zmienionego nim wyroku Sądu Rejonowego i uniewinnienie Katarzyny C. od przypisanego jej przestępstwa.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich jest zasadna.

Odnosząc się krytycznie do oceny prawnej zachowania oskarżonej Katarzyny C., poprawnie ustalonego przez sąd pierwszej instancji, sąd odwoławczy nie ustrzegł się błędu. Jego źródłem było pominięcie w ocenie znamion przypisanego oskarżonej przestępstwa poświadczenia nieprawdy indywidualnego charakteru tego przestępstwa.

Prawdą jest, że pismo dokumentujące jednostronną czynność prawną jaką jest udzielenie pełnomocnictwa, stanowi dokument w rozumieniu art. 115 § 14 k.k. Nie budzi też wątpliwości poprawność ustaleń, iż sporządzenie tego dokumentu pozostawało w zakresie uprawnień oskarżonej jako uczestnika obrotu prawnego, a treść jego nie odpowiadała rzeczywistości.

Te ustalenia uprawniałyby do przypisania oskarżonej przestępstwa z art. 271 k.k., gdyby przepis ten penalizował "poświadczenie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenia prawne", do których niewątpliwie należy data udzielenia pełnomocnictwa, nie zawierając podmiotowego ograniczenia adresatów normy prawnej do funkcjonariuszy publicznych i innych osób uprawnionych do wystawienia dokumentu.

Jednolite stanowisko prezentowane w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego i w piśmiennictwie nie pozostawia najmniejszych wątpliwości, iż to uprawnienie "innej osoby" winno stanowić uzupełnienie kompetencji funkcjonariusza publicznego i nie może być utożsamiane z ogólną kompetencją do udziału w obrocie prawnym, zaś dokument przez tę osobę wystawiony winien zawierać w swojej treści poświadczenie, któremu przysługuje cecha zaufania publicznego, a w związku z tym domniemanie prawdziwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2002 r., sygn. akt V KKN 323/99, OSNKW 2002 r., z. 910, poz. 71; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1996 r., V KKN 63/96 r., OSP 1998, z. 7-8, poz. 147; W. Wróbel w: Kodeks Karny. Część szczególna, pod redakcją A. Zolla, wydanie II, s. 1334-39).

Oczywistym jest, że Katarzyna C., sporządzając pisemne potwierdzenie umocowania do uczestniczenia w jej imieniu w przetargu publicznym nie działała w ramach takich uprawnień, a dokumentowi przez nią sporządzonemu nie przysługiwała cecha zaufania publicznego.

Powyższe przesądza, iż zachowanie oskarżonej można ocenić wyłącznie jako sporządzenie dokumentu nierzetelnego, które nie wypełnia znamion przestępstwa z art. 271 k.k., jak też znamion jakiegokolwiek innego przestępstwa.

Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku, rozstrzygając o kosztach procesu zgodnie z art. 632 pkt 2 k.p.k.