Postanowienie z dnia 1997-04-10 sygn. II KO 72/96

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KO 72/96

Postanowienie z dnia 10 kwietnia 1997 r.

W świetle art. 222 § 4 k.p.k. w postępowaniu sądowym z wnioskiem do Sądu Najwyższego o przedłużenie czasu trwania tymczasowego aresztowania ponad okresy wskazane w § 3 występuje sąd, przed którym sprawa się toczy. Wspomniany wniosek zapada w formie postanowienia (art. 86 § 1 k.p.k.) i w związku z tym uzasadnienie wniosku powinno odpowiadać wymogom uzasadnienia postanowienia sądowego.

Przewodniczący: sędzia J. Grajewski (sprawozdawca).

Sędziowie: A. Kapłon, H. Kwaśny.

Prokurator Prokuratury Krajowej: T. Matczak.

Sąd Najwyższy w sprawie Roberta S. i innych oskarżonych z art. 210 § 2, art. 208, art. 203 § 2¹ i innych k.k., po rozpoznaniu wniosku Sądu Wojewódzkiego w W. z dnia 19 grudnia 1996 r., w przedmiocie przedłużenia czasu trwania tymczasowego aresztowania do dnia 30 czerwca 1997 r. wobec wszystkich oskarżonych, po wysłuchaniu negatywnego wniosku Prokuratora

postanowił

1. wniosku nie uwzględnić i zarządzić niezwłoczne zwolnienie Roberta S., Włodzimierza C., Tomasza P., Adama K., Krzysztofa K., Marka J. oraz Pawła J.;
2. zastosować w stosunku do wymienionych oskarżonych środek zapobiegawczy w postaci dozoru Policji z obowiązkiem zgłaszania się raz w tygodniu w jednostce Policji właściwej ze względu na miejsce zamieszkania i pobytu.

Uzasadnienie

Akt oskarżenia przeciwko Robertowi S. i 4 innym oskarżonym - wpłynął do Sądu Wojewódzkiego w S. dnia 30 kwietnia 1993 r. Postanowieniem Sądu Apelacyjnego w L. z dnia 19 października 1993 r. sprawa została przekazana w trybie art. 26 k.p.k. do rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w W. Nadmienić jeszcze należy, że oprócz wymienionych oskarżonych, akt oskarżenia obejmował ponadto dalszych 10 osób.

Natomiast akt oskarżenia przeciwko Pawłowi J. wpłynął do Sądu Wojewódzkiego w S. dnia 21 września 1994 r.

Wspomnieć jeszcze należy, że w stosunku do 5 oskarżonych uchylono w toku postępowania sądowego tymczasowe aresztowanie, zaś oskarżony Krzysztof D. zmarł.

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 1996 r. Sąd Wojewódzki w W. zwrócił się do Sądu Najwyższego z wnioskiem o przedłużenie do dnia 30 czerwca 1997 r. czasu trwania tymczasowego aresztowania wobec oskarżonych Roberta S., Włodzimierza C., Tomasza P., Adama K., Marka J. i Pawła J. Wniosek ten wpłynął do Sądu Najwyższego dnia 31 grudnia 1996 r.

W uzasadnieniu swego wniosku Sąd Wojewódzki podniósł, że oskarżonym zarzucono popełnienie wspólnie i w porozumieniu czynów zakwalifikowanych z art. 210 § 2 k.k. i innych, zaś Robertowi S. i 2 innym oskarżonym zarzucono popełnienie tych czynów w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w art. 60 § 1 k.k. Ponadto Sąd Wojewódzki stwierdził, że dowody zebrane przeciwko oskarżonym dostatecznie uzasadniają, w rozumieniu art. 209 k.p.k., że dopuścili się zarzucanych im czynów, przy czym nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 218 k.p.k. W ocenie Sądu Wojewódzkiego stosowanie tymczasowego aresztowania uzasadnione jest grożącą surową karą i tylko ten środek zapobiegawczy może prawidłowo zabezpieczyć tok postępowania karnego.

Obecny na posiedzeniu Sądu Najwyższego prokurator wniósł o nieuwzględnienie wniosku o dalsze przedłużenie tymczasowego aresztowania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wniosek Sądu Wojewódzkiego w W. jest bezzasadny. Nie znajduje bowiem żadnego uzasadnienia w świetle przesłanek wynikających z art. 222 § 4 k.p.k.

Przed ustosunkowaniem się do merytorycznej zasadności wniosku Sądu Wojewódzkiego, nieodzowne jest odniesienie się do kwestii formalnych wymogów, jakim odpowiadać powinien tego rodzaju wniosek. W świetle art. 222 § 4 k.p.k. w postępowaniu sądowym z wnioskiem do Sądu Najwyższego o przedłużenie czasu trwania tymczasowego aresztowania ponad okresy wskazane w § 3 występuje sąd, przed którym sprawa się toczy. Wspomniany wniosek zapada w formie postanowienia (art. 86 § 1 k.p.k.) i w związku z tym uzasadnienie wniosku powinno odpowiadać wymogom uzasadnienia postanowienia sądowego. (...) Jest więc oczywiste, że uzasadnienie wniosku musi znaleźć odzwierciedlenie w argumentacji odpowiadającej "przedmiotowi", zwłaszcza, że ów "przedmiot" jest ściśle uregulowany w ustawie procesowej.

Należy stwierdzić, że wniosek Sądu Wojewódzkiego w W. nie odpowiada tym wymogom. W postanowieniu bowiem nie określono nawet dat zastosowania wobec poszczególnych oskarżonych tymczasowego aresztowania. Ani słowem nie wskazano na dowody, które w świetle art. 209 k.p.k. stanowią ogólną przesłankę stosowania środków zapobiegawczych, ograniczając się w odniesieniu do 7 oskarżonych i do różnych czynów do ogólnikowego zwrotu, że zebrane dowody dostatecznie uzasadniają, że dopuścili się oni przestępstwa. Tymczasem akta sprawy liczą 20 tomów. Nie wskazano także na takie szczególne okoliczności i przesłanki, które zadecydowały o tym, że do obecnej chwili nie zdołano uruchomić przewodu sądowego.

Jak już zaznaczono, oskarżeni ci przebywają w areszcie od 2 lat i 10 miesięcy do 4 lat i 10 miesięcy.

Po wpłynięciu w październiku 1993 r. sprawy do Sądu Wojewódzkiego w W. - dopiero w dniu 9 lutego 1996 r. wyznaczono pierwszy termin rozprawy na dzień 4 kwietnia 1996 r. Rozprawę jednak odroczono do dnia 10 czerwca 1996 r., a tę kolejno - do dnia 25 września 1996 r., która także nie odbyła się, gdyż została zdjęta z wokandy "w związku z usprawiedliwioną nieobecnością przewodniczącego składu...". Także następne rozprawy w dniach 19 listopada 1996 r. i 26 lutego 1997 r. zostały odroczone.

W ocenie Sądu Najwyższego niniejsza sprawa jest przykładem wyjątkowej przewlekłości postępowania. Na przewlekłość tę zwrócił także uwagę Sąd Apelacyjny w W., który już w swoim postanowieniu z dnia 17 sierpnia 1995 r. - utrzymując w mocy tymczasowe aresztowanie - zalecił potrzebę niezwłocznego wyznaczenia terminu rozprawy. Pierwszy termin rozprawy wyznaczony został więc po upływie 2 lat i 5 miesięcy od wpłynięcia aktu oskarżenia. (...)

Za utrzymaniem tymczasowego aresztowania w stosunku do oskarżonych wymienionych we wniosku nie może przemawiać także argument, że niektórzy inni oskarżeni odpowiadający z wolnej stopy nie stawili się na rozprawę. Sąd Wojewódzki, przygotowując rozprawę, powinien podjąć takie środki lub decyzje, które zapewnią stawiennictwo oskarżonych, a w razie obiektywnej niemożności ich sprowadzenia, podjąć decyzję co do ewentualnego odrębnego prowadzenia postępowania. Okoliczności te nie mogą prowadzić do swoistego "blokowania" rozpoznania sprawy przeciwko pozostałym oskarżonym, tym bardziej że od daty popełnienia przestępstw minął już okres prawie 6-letni.

Reasumując, Sąd Najwyższy uznał, że postępowanie sądowe w niniejszej sprawie toczy się wbrew nakazom szybkości i sprawności, brak jest w nim okoliczności, które uzasadniałyby zastosowanie wyjątkowej regulacji zawartej w art. 222 § 4 k.p.k. Wykładnia i stosowanie powołanego przepisu muszą harmonizować z wynikającym z art. 5 ust. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284) nakazem ograniczenia czasu trwania tymczasowego aresztowania do granic wyznaczonych przez rzeczywistą niezbędność na tle okoliczności konkretnej sprawy (por. postanowienie SN z dnia 24 stycznia 1997 r. V KO 12/97, OSNKW 1997, z. 3-4, poz. 31).

OSNKW 1997 r., Nr 7-8, poz. 67