Uchwała z dnia 1972-09-14 sygn. VI KZP 33/72

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 33/72

Uchwała z dnia 14 września 1972 r.

Naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, o którym mowa w art. 145 k.k., może nastąpić jedynie na drodze publicznej oraz w innych miejscach zrównanych z drogą publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 marca 1962 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 20, poz. 90; zm.: Dz. U. z 1971 r. Nr 12, poz. 115), w których ten ruch - ogólny czy lokalny - odbywa się.

Przewodniczący: sędzia Z. Neumann. Sędziowie: Z. Kubec, A. Pyszkowski (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: J. Pozorski.

Sąd Najwyższy w sprawie Jana Józefa S., oskarżonego z art. 145 § 3 k.k., po rozpoznaniu przekazanego w trybie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki dla Województwa Warszawskiego w Warszawie postanowieniem z dnia 9 maja 1972 r. zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Czy art. 145 k.k. dotyczy wypadków powstałych wyłącznie na drogach, czy również poza nimi?"

i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

Uzasadnienie

Sąd Powiatowy w Płocku uznał oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i skazał go z art. 145 § 3 k.k. Według zarzutu aktu oskarżenia Jan S. naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez to, że prowadził w stanie nietrzeźwości drogą dojazdów do piaskarni ciągnik marki "Ursus".

W uzasadnieniu wyroku Sąd Powiatowy jednak ustalił, że oskarżony "ominął drogę publiczną, dążąc do domu polem" w obrębie piaskarni.

Przy rozpoznawaniu rewizji oskarżonego przez Sąd Wojewódzki dla Województwa Warszawskiego w Warszawie powstała w związku z tym wątpliwość wyrażona w przekazanym Sądowi Najwyższemu pytaniu. W uzasadnieniu pytania Sąd Wojewódzki podniósł, że "ponieważ w konkretnej sytuacji naruszono zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, ale nie na drodze publicznej (w ogóle nie na drodze), powstaje zasadnicza wątpliwość co do możliwości zastosowania art. 145 k.k.".

Naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym jest znamieniem przestępstw określonych w art. 145 § 1 i 2 k.k. Z przepisów tych wynika, że naruszenia zasad bezpieczeństwa w tym ruchu można się dopuścić jedynie w miejscu, gdzie odbywa się ruch lądowy, wodny lub powietrzny.

Ruch lądowy odbywa się na drogach, tzn. na wydzielonych, przystosowanych do komunikacji pasach ziemi łączących poszczególne miejscowości lub punkty terenu.

Przepis art. 145 k.k. zawiera podstawową dyspozycję dotyczącą przestępstwa w ruchu drogowym. Dyspozycja tego przepisu nie posługuje się wprost określeniem "wypadek w ruchu drogowym", jednakże wskazuje expressis verbis na jego podmiotowe elementy (por. uzasadnienie projektu kodeksu karnego, wyd. 1968, s. 136).

Ten oraz inne przepisy kodeksu karnego dotyczące bezpieczeństwa w ruchu lądowym (art. 136, 137 k.k.) znajdują uzupełnienie w przepisach kodeksu wykroczeń w rozdziale XI pt. "Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji", w przepisach ustawy z dnia 27 listopada 1961 r. o bezpieczeństwie i porządku ruchu na drogach publicznych (Dz. U. Nr 53, poz. 295; zm.: Dz. U. z 1971 r. Nr 12, poz. 115), tzw. kodeksu drogowego oraz w innych przepisach.

Obowiązujące ustawodawstwo polskie dotyczące dróg reguluje wyłącznie zagadnienia związane z drogami publicznymi (ustawa z dnia 29 marca 1962 r. o drogach publicznych - Dz. U. Nr 20, poz. 90; zm.: Dz. U. z 1971 r. Nr 12, poz. 115; cytowana wyżej ustawa o bezpieczeństwie i porządku ruchu na drogach publicznych oraz przepisy uzupełniające). Dlatego odpowiednie przepisy kodeksu karnego i kodeksu wykroczeń dotyczą przestępstw i wykroczeń w tym ruchu na tych drogach.

W odniesieniu do lądowego ruchu drogowego Sąd Najwyższy w wytycznych wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w sprawach przestępstw drogowych stwierdził, że: "Miejscem popełnienia przestępstw drogowych mogą być nie tylko drogi publiczne, ale również dojazdy, tereny przemysłowe, lotniska oraz inne miejsca, w których odbywa się ogólny czy lokalny ruch pojazdów" (OSNKW 1963, z. 10, poz. 179).

Wyjaśnienie to zachowuje aktualność także i na tle unormowania zawartego w art. 145 k.k.

W związku z powołanymi wyżej wytycznymi należy mieć na względzie to, co następuje:

Cytowana wyżej ustawa o drogach publicznych drogi te dzieli na: drogi państwowe, lokalne i zakładowe (art. 2 ust. 1). Do dróg publicznych należą dojazdy do stacji i przystanków kolejowych, do portów morskich i śródlądowych oraz do lotnisk, na przestrzeni od drogi publicznej, od której dojazd został wybudowany, do granicy obszaru kolejowego, portu lub lotniska (art. 2 ust. 2). Do kategorii dróg zakładowych (publicznych) należą między innymi drogi stanowiące dojazdy do zakładów od dróg państwowych i lokalnych (art. 5 ust. 1 pkt 1).

Z powołanych wyżej wytycznych w powiązaniu z przepisami ustawy o drogach publicznych wynika, że według wskazań tych wytycznych przestępstwo drogowe może być popełnione jedynie na drodze publicznej w ścisłym znaczeniu oraz na dojazdach i drogach należących do odpowiedniej kategorii dróg publicznych. Określenie "inne miejsce" oznacza takie miejsca, w których odbywa się ogólny czy lokalny ruch w rozumieniu przepisów cytowanej ustawy o drogach publicznych, a więc miejsca zrównane z punktu widzenia ruchu drogowego z drogami publicznymi.

W tych warunkach należy przyjąć, że naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, o którym mowa w art. 145 k.k., może nastąpić na drodze publicznej oraz na drogach lub miejscach zrównanych z drogami publicznymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 marca 1962 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 20, poz. 90; zm.: Dz. U. z 1971 r. Nr 12, poz. 115), na których odbywa się ruch ogólny czy lokalny.

OSNKW 1972 r., Nr 12, poz. 187