Wyrok z dnia 1973-07-09 sygn. III KR 135/73

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KR 135/73

Wyrok z dnia 9 lipca 1973 r.

W razie popełnienia przestępstwa dokonanego określonego w art. 138 § 1 czy § 2 k.k. sprawca może korzystać z nadzwyczajnego złagodzenia kary takiemu sprawcy, stosując art. 141 k.k., tylko wtedy, gdy sprawca ugasi pożar i w wyniku działania sprawcy nie powstanie żadna szkoda lub będzie to szkoda znacznie mniejsza od tej, która powstałaby w wypadku braku działania sprawcy pożaru.

Przewodniczący: sędzia M. Szczepański (sprawozdawca). Sędziowie: K. Grzebuła, dr B. Bartosik.

Prokurator Prokuratury Generalnej: R. Wnękowski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy Czesława W., oskarżonego z art. 138 § 1 k.k., z powodu rewizji wniesionej przez oskarżonego od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Bydgoszczy z dnia 22 lutego 1973 r.

zaskarżony wyrok utrzymał w mocy (...).

Uzasadnienie

Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy, po rozpoznaniu sprawy Czesława W. oskarżonego o to, że w dniu 26 listopada 1972 r. w C., znajdując się w stanie nietrzeźwym, spowodował pożar zagrażający życiu ludzi i mieniu w znacznych rozmiarach w ten sposób, iż na strychu budynku mieszkalnego rozlał benzynę i podpalił ją, w następstwie czego uległa spaleniu część domu, a jego właściciel Andrzej L. poniósł straty w wysokości około 5.000 zł, ponadto uległ spaleniu płaszcz wartości 1.500 zł, stanowiący własność Krystyny L., oraz meble i garderoba ogólnej wartości około 12.000 zł, stanowiące współwłasność Marii W., tj. o czyn określony w art. 138 § 1 k.k., wyrokiem z dnia 22 lutego 1973 r.:

I) oskarżonego Czesława W. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu z tym ustaleniem, że ogólna wartość strat, jakie ponieśli pokrzywdzeni, wynosi co najmniej 10.000 zł, i za to na podstawie 138 § 1 k.k. skazał na 3 lata pozbawienia wolności;

II) na podstawie 83 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres tymczasowego aresztowania od dnia 12 grudnia 1972 r. (...).

Od tego wyroku rewizję złożył oskarżony i zarzucając naruszenie przepisów art. 141 k.k., polegające na nieuwzględnieniu działania oskarżonego zmierzającego do odwrócenia niebezpieczeństwa pożaru, a w związku z tym i możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary, w konkluzji wniósł "o zmianę wyroku w części dotyczącej kwalifikacji prawnej i wymiaru kary przez uwzględnienie okoliczności działania oskarżonego w kierunku odwrócenia niebezpieczeństwa pożaru i skutecznego jego ugaszenia oraz wymierzenie łagodniejszej kary pozbawienia wolności z zastosowaniem art. 141 k.k.".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Należy przede wszystkim wskazać, że popadając w sprzeczność z zarzutem i wnioskiem rewizja w uzasadnieniu kwestionuje ustalenie sądu pierwszej instancji co do umyślnego spowodowania pożaru przez oskarżonego. Zawarte w uzasadnieniu argumenty stanowią w istocie rzeczy polemikę z oceną dowodów dokonaną przez sąd pierwszej instancji z zachowaniem zasad wskazanych w art. 4 § 1 k.p.k., która to ocena pozostaje pod ochroną tego przepisu. Argumenty zatem rewizji nie mogą doprowadzić do odmiennej oceny działania oskarżonego, który rozlał benzynę na strychu i ją podpalił, powodując pożar w rozumieniu art. 138 § 1 k.k. Na tle takiego ustalenia faktycznego nie sposób uznać za zasadny poglądu, jakoby oskarżony pożar spowodował z winy nieumyślnej.

Przechodząc do zasadniczego zarzutu i wniosku rewizji, stwierdzić należy, że żadna z okoliczności łagodzących, które przytacza rewizja, nie została pominięta przez sąd pierwszej instancji przy wymiarze kary, którą oskarżonemu wymierzono w wysokości minimum zagrożenia przewidzianego w art. 138 § 1 k.k. Sąd Wojewódzki rozważał także kwestię ewentualnego zastosowania art. 141 i 57 k.k.

Trafnie jednak sąd pierwszej instancji uznał, że udział oskarżonego w gaszeniu pożaru nie mógł być znaczny, choćby ze względu na ograniczone fizycznie możliwości (oparzenia) oskarżonego.

W związku z twierdzeniem rewizji, że: "przepis art. 141 k.k. nie uzależnia stosowania go od stopnia wkładu w ratowanie przed skutkami pożaru", stwierdzić należy, co następuje:

W razie popełnienia przestępstwa dokonanego określonego w art. 138 § 1 czy § 2 k.k. sprawca może korzystać z nadzwyczajnego złagodzenia kary albo sąd może odstąpić od wymierzenia kary takiemu sprawcy, stosując art. 141 k.k., tylko wtedy, gdy sprawca ugasił pożar i w wyniku działania sprawcy nie powstanie żadna szkoda albo powstanie tylko niewielka szkoda lub też będzie to szkoda znacznie mniejsza od tej, która powstałaby w wypadku braku działania sprawcy pożaru. Na marginesie należy przypomnieć, że w sytuacji, gdy sprawca nie spowodował pożaru w rozumieniu art. 138 § 1 k.k. ale - działając w zamiarze popełnienia tego czynu - wzniecił ogień, a następnie dobrowolnie i w całości zapobiegł powstaniu pożaru, to wówczas w rachubę wchodzi zastosowanie art. 13 k.k., a nie art. 141 k.k.

Ze sformułowania art. 141 k.k. wynika więc, że ustawodawca daje możliwość łagodnego potraktowania między innymi sprawcy dokonanego przestępstwa określonego w art. 138 § 1 k.k, gdy wykaże on czynny żal, przy czym zakres złagodzenia kary uzależniony jest od efektywności działania sprawcy, zmierzającego do odwrócenia skutków swego przestępstwa.

W sprawie niniejszej - jak już wyżej wspomniano - udział oskarżonego Czesława W. w zapobieżeniu stratom z tytułu pożaru nie mógł być znaczny, dlatego też i wtedy, gdy jedynie w nieznacznej części oskarżony zapobiegł rozprzestrzenieniu się pożaru, zasadnie nie zastosowano art. 141 k.k. Dodać trzeba, że karę 3 lat pozbawienia wolności uznać trzeba za w pełni współmierną do stopnia winy oskarżonego i stopnia społecznego niebezpieczeństwa przypisanego czynu, zwłaszcza wtedy, gdy uwzględni się wszystkie okoliczności łagodzące i obciążające, szczegółowo omówione w zaskarżonym wyroku.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku.

 OSNKW 1974 r., Nr 1, poz. 12