Uchwała z dnia 1975-11-20 sygn. VI KZP 30/75

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 30/75

Uchwała z dnia 20 listopada 1975 r.

1. Sąd orzekający na podstawie art. 94 § 1 k.p.k. co do nadania klauzuli wykonalności nie jest uprawniony do badania kwestii związanych z przedawnieniem roszczenia stwierdzonego orzeczeniem, którego dotyczy wniosek o nadanie klauzuli wykonalności.
2. Przewidziany w art. 557 k.p.k. 3-letni termin przedawnienia prawa do ściągnięcia zasądzonych kosztów postępowania odnosi się również do zasądzonych od skazanego na rzecz oskarżyciela posiłkowego poniesionych przez niego kosztów zastępstwa adwokackiego.
3. Jeżeli wyrok nie określa wysokości zasądzonych od skazanego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kosztów zastępstwa adwokackiego, 3-letni termin przedawnienia, przewidziany w art. 557 k.p.k., liczy się od uprawomocnienia się postanowienia ustalającego wysokość tych kosztów, a wydanego w myśl art. 368 k.p.k.

Przewodniczący: sędzia J. Polony. Sędziowie: dr M. Regent-Lechowicz, W. Sutkowski (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: A. Ferenc.

 Sąd Najwyższy w sprawie Haliny J., skazanej z art. 155 § 2 k.k., po rozpoznaniu przekazanego w trybie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Łodzi postanowieniem z dnia 22 sierpnia 1975 r. zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"1. Czy sąd orzekający na podstawie art. 94 § 1 k.p.k. co do nadania klauzuli wykonalności uprawniony jest do badania kwestii przedawnienia roszczenia stwierdzonego orzeczeniem, którego dotyczy wniosek o nadanie klauzuli wykonalności?

2. Czy przepis art. 557 k.p.k., ustanawiający 3-letni termin przedawnienia ściągalności kosztów postępowania, dotyczy również kosztów zasądzonych od skazanego na rzecz oskarżyciela posiłkowego?

3. Od jakiego momentu należy liczyć początek biegu terminu przedawnienia w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie zawarte w wyroku w zakresie obowiązku poniesienia kosztów postępowania nie precyzuje kwoty należnych kosztów, a kwota ta zostanie następnie ustalona w odrębnym orzeczeniu?"

i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

 Uzasadnienie

Z treści art. 94 § 1 k.p.k. wynika, że sąd ma obowiązek badać, czy wniosek o nadanie orzeczeniu klauzuli wykonalności pochodzi od osoby uprawnionej oraz czy orzeczenie podlega wykonaniu w drodze egzekucji.

Przepis ten, jak również i przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które w myśl art. 125 k.k.w. mają zastosowanie między innymi do egzekucji kosztów sądowych zasądzonych w postępowaniu karnym, nie dają podstawy do uznania, że w postępowaniu, dotyczącym nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, sąd jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności zobowiązania objętego tym tytułem (por. art. 804 k.p.c. w związku z art. 782 i 783 k.p.c.).

Jeżeli po wydaniu tytułu egzekucyjnego zobowiązanie stwierdzone w tytule i objęte klauzulą wykonalności przestało istnieć, skutki prawne z tego wynikające mogą być ustalone w drodze procesu przewidzianego w art. 840 k.p.c. Przepis ten przewiduje różne podstawy powództwa przeciwegzekucyjnego, a między innymi: "(...) jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane (...)" (§ 1 ust. 2).

Skoro zatem przepis art. 840 k.p.c. wyczerpująco określa podstawy powództwa przeciwegzekucyjnego, z którym tylko dłużnik może wystąpić i domagać się ustalenia, że zobowiązanie objęte tytułem wykonawczym wygasło lub nie może być egzekwowane między innymi na skutek przedawnienia, to trzeba przyjąć, że sąd nie jest uprawniony do badania tych przesłanek w postępowaniu o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.

Przepis art. 557 k.p.k. określa generalnie, że: "Prawo do ściągnięcia zasądzonych kosztów postępowania przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, kiedy należało je uiścić." Co zalicza się do kosztów postępowania karnego, określa przepis art. 554 k.p.k., w szczególności należą do nich wydatki wykładane tymczasowo przez Skarb Państwa (określone szczegółowo w § 1 pkt 1-6 art. 554 k.p.k.) oraz między innymi opłaty na rzecz zespołu adwokackiego z tytułu udziału w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika strony, wykładane przez stronę, która go ustanowiła (§ 2 art. 554 k.p.k.).

Nie zachodzi potrzeba wyjaśnienia, że oskarżycielowi posiłkowemu przysługuje prawo udziału w postępowaniu sądowym w charakterze strony (art. 44 § 2 k.p.k.) i może on korzystać z pomocy pełnomocnika. A zatem opłata na rzecz zespołu adwokackiego z tytułu udziału w sprawie pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego należy - w myśl art. 554 § 2 k.p.k. - do kosztów postępowania.

Skoro z kolei przepis art. 557 k.p.k. nie ogranicza przewidzianego w nim przedawnienia do określonych kosztów postępowania, uznać należy, że przepis ten odnosi się do wszystkich kosztów, a zatem i do zasądzonych od skazanego na rzecz oskarżyciela posiłkowego, działającego przez swego pełnomocnika.

Powołana przez Sąd Wojewódzki w uzasadnieniu przedstawionego pytania uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1970 r. - VI KZP 20/70 (OSNKW 1970, z. 12, poz. 167) dotyczy tylko podstawy prawnej zasądzenia kosztów od skazanego na rzecz oskarżyciela posiłkowego, natomiast kwestia przedawnienia zasądzonych kosztów postępowania została uregulowana w art. 557 k.p.k.

Według przepisu art. 557 k.p.k. 3-letni termin przedawnienia liczy się od dnia, kiedy należało zasądzone koszty uiścić.

Obowiązek uiszczenia zasądzonych kosztów powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia, określającego dokładnie, kto i na czyją rzecz oraz w jakiej wysokości jest zobowiązany do uiszczenia kosztów postępowania.

Obowiązku takiego nie rodzi orzeczenie, choćby nawet prawomocne, jeżeli nie określono w nim wysokości kosztów. Takie bowiem orzeczenie nie jest wykonalne, nie stanowi tytułu egzekucyjnego i nie może rodzić skutków określonych w art. 557 k.p.k.

W takim zaś wypadku obowiązek ten powstaje z chwilą uprawomocnienia się dodatkowego orzeczenia ustalającego wysokość kosztów, a wydanego na podstawie art. 368 k.p.k., i od tego momentu należy liczyć 3-letni termin przedawnienia.

OSNKW 1976 r., Nr 1, poz. 2