Uchwała z dnia 1977-04-19 sygn. VII KZP 4/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VII KZP 4/77

Uchwała 7 sędziów z dnia 19 kwietnia 1977 r.

Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona przestępstwa określonego w przepisach ustawy karnej skarbowej oraz w przepisach innej ustawy karnej, to sąd - stosując art. 6 u.k.s. - skazuje oskarżonego i wymierza karę odrębnie za przestępstwo skarbowe i odrębnie za przestępstwo przewidziane w innej ustawie karnej, z zaliczeniem kary łagodniejszej na poczet kary surowszej, według zasad wskazanych w wymienionym przepisie ustawy karnej skarbowej.

Przewodniczący: sędzia W. Żebrowski (sprawozdawca). Sędziowie: F. Kozłowski (sędzia SW del. do SN), J. Mikos, M. Paluch, S. Pawela, J. Polony (współsprawozdawca), J. Żurawski.

Prokurator Prokuratury Generalnej: A. Kabat.

 Sąd Najwyższy po rozpoznaniu przedstawionego na podstawie art. 29 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 11, poz. 54 z późn. zm.) wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1977 r. o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów następującego zagadnienia prawnego:

"Czy art. 6 § 1 u.k.s. stwarza podstawę do:

a) dwukrotnego - w jednym wyroku - uznania oskarżonego za winnego dwóch odrębnych przestępstw, z których jedno wyczerpuje znamiona określone w ustawie karnej skarbowej, a drugie - w przepisach innej ustawy karnej, popełnionych jednym działaniem i w ramach jednego zdarzenia faktycznego, a w konsekwencji odrębnego ukarania za każde z tych przestępstw;

b) uznania oskarżonego za winnego jednego czynu wyczerpującego znamiona określone w ustawie karnej skarbowej oraz w przepisach innej ustawy karnej, skutkującego skazanie oskarżonego dwukrotnie: oddzielnie za przestępstwo skarbowe i oddzielnie za przestępstwo nieskarbowe, a w konsekwencji wymierzenie za każde z tych przestępstw odrębnych kar?"

i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

 Uzasadnienie 

Ustawa karna skarbowa z dnia 26 października 1971 r. (Dz. U. Nr 28, poz. 260 z późn. zm.) reguluje odrębnie i samodzielnie zagadnienie zbiegu przepisów w wypadku, gdy czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch lub więcej przepisach karnych. Następstwem samodzielnego uregulowania tego zagadnienia w ustawie karnej skarbowej jest pominięcie w art. 2 tej ustawy wzmianki o art. 10 k.k., jako mającym odpowiednie zastosowanie do przestępstw skarbowych.

Prócz przyjętej w art. 5 u.k.s., stanowiącym odpowiednik art. 10 k.k., zasady kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy karnej skarbowej, szczególne unormowanie zawarte w art. 6 u.k.s. dotyczy zbiegu przepisów tej ustawy z przepisami innej ustawy karnej. W takim wypadku, tj. wtedy, gdy czyn wyczerpuje znamiona przestępstwa określonego w przepisach ustawy karnej skarbowej oraz w przepisach innej ustawy karnej, zgodnie z art. 6 § 1 u.k.s. "stosuje się każdy z tych przepisów". Takie sformułowanie wyraża zasadę - znanego w doktrynie prawa karnego - idealnego zbiegu przestępstw, oznaczającego, że sprawca, pomimo popełnienia jednego czynu, odpowiada za tyle przestępstw, ile przepisów czynem swym naruszył. Nie ma więc w takiej sytuacji zastosowania reguła, że jeden czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo (art. 10 § 1 k.k. nie został wymieniony w art. 2 u.k.s.). Konsekwencją uregulowania wprowadzającego zasadę idealnego zbiegu przestępstw jest uznanie, że w takim wypadku sąd skazuje sprawcę odrębnie na podstawie przepisów ustawy karnej skarbowej oraz na podstawie przepisów innej ustawy karnej - podobnie jak za przestępstwa pozostające ze sobą w tzw. zbiegu realnym. Skutki podwójnego ukarania za jeden czyn znacznie ogranicza i łagodzi unormowanie zawarte w § 2-4 art. 6 u.k.s., statuujące zasadę wykonania tylko jednej kary - surowszej, na której poczet zalicza się karę łagodniejszą.

Tak rozumiany przepis art. 6 u.k.s. wymaga - zgodnie z zasadą skargowości (art. 6 k.p.k. w związku z art. 254 u.k.s. i z uwzględnieniem art. 256 u.k.s.) - wniesienia aktu oskarżenia przez uprawnionego oskarżyciela co do zbiegających się (idealnie) przestępstw. Rozstrzygnięcie zaś sprawy w zakresie tylko przestępstwa skarbowego lub tylko przestępstwa z innej ustawy karnej nie stwarza powagi rzeczy osądzonej i nie stanowi przeszkody do wszczęcia oraz prowadzenia odrębnego postępowania o przestępstwo nie osądzone. Stanowisko to znajduje wsparcie w brzmieniu przepisów art. 243 i 260 u.k.s., które przewidują i regulują tryb zastosowania art. 6 u.k.s. właśnie w wypadku, gdy ukaranie za czyn wyczerpujący znamiona przestępstwa określonego w przepisach ustawy karnej skarbowej i w przepisach innej ustawy karnej nastąpiło w postępowaniach toczących się oddzielnie.

OSNKW 1977 r., Nr 6, poz. 55