Wyrok z dnia 1982-02-19 sygn. Rw 43/82

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt Rw 43/82

Wyrok z dnia 19 lutego 1982 r.

Wniosek strony o ujawnienie na rozprawie zeznań świadka złożonych w toku postępowania przygotowawczego stanowi wniosek dowodowy, który załatwiony powinien być w trybie przewidzianym w art. 316 k.p.k. W związku z tym oddalić taki wniosek może tylko sąd w drodze postanowienia, a nie przewodniczący rozprawy w drodze zarządzenia.

Przewodniczący: sędzia płk S. Wojtczak. Sędziowie: płk E. Zawiłowski (sprawozdawca), płk J. Juszczak.

Wiceprokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk L. Adamski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 1982 r. na rozprawie sprawy Hieronima Tadeusza N. i Janusza Stanisława Z., nieprawomocnie skazanych za popełnienie przestępstwa określonego w art. 48 ust. 2 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154) na kary po 1 roku pozbawienia wolności, z powodu rewizji wniesionych przez prokuratora Wojskowej Prokuratury Garnizonowej w N. na niekorzyść oskarżonych oraz obrońców oskarżonych od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego w N. z dnia 15 stycznia 1982 r.,

uwzględniając rewizję prokuratora i obrońców, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał prokuratorowi w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego.

Uzasadnienie

Powołanym wyrokiem Hieronim Tadeusz N. i Janusz Stanisław Z. skazani zostali za to, że w dniu 16 grudnia 1981 r. około godz. 18^oo na ulicy w W., działając wspólnie, rozpowszechniali fałszywe wiadomości w ten sposób, że rozdawali przechodniom ulotki, zawierające takie wiadomości, co mogło wywołać niepokój publiczny lub rozruchy.

Od tego wyroku rewizję wnieśli prokurator oraz obrońcy oskarżonych.

Prokurator w rewizji zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 48 ust. 4 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154), wskutek pominięcia tego przepisu w kwalifikacji prawnej czynu oskarżonych oraz wymierzenie oskarżonym rażąco łagodnych kar i w związku z tym wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez zakwalifikowanie czynów oskarżonych z art. 48 ust. 4 w zw. z art. 48 ust. 2 cytowanego dekretu oraz wymierzenie oskarżonym kary po 4 lata pozbawienia wolności.

Obrońcy natomiast, zarzucając obrazę przepisów postępowania i błąd w ustaleniach faktycznych, wnieśli o uniewinnienie oskarżonych od zarzutu popełnienia przypisanych im czynów albo uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wniosek przedstawiciela Naczelnej Prokuratury Wojskowej oraz zawarte w rewizjach obrońców wnioski o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy oskarżonych do ponownego rozpoznania, chociaż oparte na różnych przesłankach, w istocie rzeczy - jako słuszne - należy podzielić, i to w dodatku w dalej idącym zakresie, zgodnie ze stanowiskiem zajętym w toku rozprawy rewizyjnej przez przedstawiciela Naczelnej Prokuratury Wojskowej.

Zarówno w toku postępowania przygotowawczego, jak i na rozprawie oskarżeni konsekwentnie wyjaśnili, że nie rozpowszechniali zakwestionowanych u nich ulotek i że fakt ten potwierdzić mogą członkowie patrolu wojskowego, którzy ich zatrzymali.

Orzekający w tej sprawie sąd nie zwrócił akt sprawy prokuratorowi w celu wyjaśnienia tych kwestii i, uznając oskarżonych za winnych zarzucanego im czynu, odpowiednich ustaleń faktycznych dokonał na podstawie zeznań świadka Jana S. Jest jednak rzeczą oczywistą, że z zeznań tego świadka nie wynika wprost, iż oskarżeni kolportowali ulotki. Świadek ten bowiem złożył różne zeznania, w związku z czym sąd pierwszej instancji ujawnił (nie wszystkie zawierające sprzeczności) zeznania złożone przez niego w toku postępowania przygotowawczego.

Prokurator wprawdzie odszukał dowódcę jednego z patroli działających w dniu krytycznym w rejonie, w którym oskarżeni zostali zatrzymani, i zeznania jego dały wynik negatywny, jednakże sąd pierwszej instancji nie zwrócił uwagi, iż z zeznań świadka Jana S. wynika, że w dniu zatrzymania oskarżonych było wiele patroli wojskowych. Fakt ten zobligował sąd pierwszej instancji do zwrotu prokuratorowi akt sprawy oskarżonych do uzupełnienia postępowania przygotowawczego w celu ustalenia i przesłuchania w charakterze świadków członków właściwego patrolu.

Zauważyć również należy, że sąd pierwszej instancji nie wyjaśnił wszystkich rozbieżności istniejących w zeznaniach świadka Jana S. Nie ujawnił bowiem dodatkowo zeznań tego świadka złożonych w postępowaniu przygotowawczym, mimo wniosku złożonego w tej kwestii przez obrońcę oskarżonego Hieronima N. Uznając natomiast oskarżonych za winnych popełnienia zarzuconego im czynu - na podstawie przede wszystkim zeznań świadków Jana S. - nie ustosunkował się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do rozbieżności istniejących w zeznaniach tego świadka.

Nie wyjaśniwszy wszystkich rozbieżności istniejących w zeznaniach świadka, decyzję o nieuwzględnieniu wniosku obrońcy o ujawnienie zeznań świadka Jana S. uznać należy za błędną - zarówno z przyczyn merytorycznych, jak i z przyczyn formalnych - z następujących względów:

Po pierwsze - w wypadku istnienia rozbieżności w zeznaniach świadka na sądzie ciąży obowiązek, a nie prawo ujawnienia tych części zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym, które są sprzeczne z zeznaniami złożonymi w toku rozprawy, i wyjaśnienia przyczyny tych rozbieżności.

Po drugie - wniosek strony o ujawnienie na rozprawie zeznań świadka złożonych w toku postępowania przygotowawczego stanowi wniosek dowodowy, który załatwiony powinien być w trybie przewidzianym w art. 316 k.p.k. W związku z tym oddalić taki wniosek może tylko sąd w drodze postanowienia, a nie przewodniczący rozprawy w drodze zarządzenia, co zdarzyło się w niniejszej sprawie.

OSNKW 1982 r., Nr 4-5, poz. 26