Uchwała z dnia 1982-09-18 sygn. VI KZP 21/82

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 21/82

Uchwała z dnia 18 września 1982 r.

Na postanowienie sądu, wydane na podstawie art. 212 § 2 k.p.k., o zmianie tymczasowego aresztowania, polegającej na zastąpieniu tego środka innym łagodniejszym środkiem zapobiegawczym, prokuratorowi przysługuje zażalenie.

Przewodniczący: sędzia W. Żebrowski. Sędziowie: R. Góral, J. Tobera (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: A. Kabat.

Sąd Najwyższy w sprawie Wojciecha B. w związku z zażaleniem na postanowienie zarządzającego zmianę aresztu tymczasowego na dozór MO, po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Ciechanowie postanowieniem z dnia 23 czerwca 1982 r. następującego zagadnienia prawnego:

"Czy prokuratorowi przysługuje zażalenie na postanowienie sądu wydane w trybie art. 212 § 2 k.p.k. i polegające na zmianie środka zapobiegawczego uchylaniu się od sądu - aresztu tymczasowego na inny łagodniejszy?"

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

Uzasadnienie

Przedstawionym w pytaniu zagadnieniem zajmował się już Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 26 czerwca 1970 r. - VI KZP 17/70 (OSNKW 1970, z. 5, poz. 100), w której między innymi stwierdził, że:

1) sąd rozpoznający zażalenie podejrzanego na postanowienie prokuratora o zastosowaniu tymczasowego aresztowania nie jest uprawniony do orzeczenia zamiast tymczasowego aresztu innego środka zapobiegawczego oraz że

2) na postanowienie sądu o uchyleniu tymczasowego aresztowania, wydane na podstawie art. 212 § 2 k.p.k. przysługuje prokuratorowi zażalenie.

Uchwała ta straciła swą aktualność tylko co do kwestii poruszonej w punkcie 1. Rozpoznając bowiem przedstawioną przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego kwestię prawną, czy na każde postanowienie prokuratora stosujące lub przedłużające tymczasowe aresztowanie na określony termin przysługuje zażalenie do sądu (art. 212 i 222 k.p.k.), Sąd Najwyższy w składzie połączonych Izb Karnej i Wojskowej (uchwała z dnia 18 czerwca 1971 r. - VI KZP 28/70, OSNKW 1971, z. 10, poz. 141) zajął odmienne stanowisko tylko co do uprawnień sądu rozpoznającego zażalenie podejrzanego na postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. Według uchwały połączonych Izb, sąd rozpoznając zażalenie podejrzanego na postanowienie prokuratora o zastosowaniu tymczasowego aresztowania (art. 212 § 2 k.p.k.) stosuje odpowiednio przepisy rozdziałów 39 i 41 kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z tymi przepisami, a zwłaszcza z art. 386 k.p.k., rozpoznając takie zażalenie sąd może zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy lub zmienić. Zmiana postanowienia prokuratora o tymczasowym aresztowaniu może polegać bądź na uchyleniu tego środka zapobiegawczego, bądź na skróceniu czasu, na jaki areszt zastosowano wobec podejrzanego, lub na zastąpieniu go innym przewidzianym w ustawie środkiem zapobiegawczym.

Z uzasadnienia tej uchwały wynika, że uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 26 czerwca 1970 r. straciła swą aktualność tylko w zakresie objętym uchwałą połączonych Izb. Oznacza to, że w pozostałej części uchwała siedmiu sędziów jest nadal aktualna.

Postanowienie sądu o zmianie tymczasowego aresztowania przez zastąpienie go innym łagodniejszym środkiem zapobiegawczym, wydane na podstawie art. 212 § 2 k.p.k., jest postanowieniem w "przedmiocie środka zapobiegawczego", na które - zgodnie z art. 212 § 1 k.p.k. - przysługuje zażalenie. Prawo takie nie przysługuje jednak podejrzanemu, gdyż art. 212 § 3 k.p.k. pozbawia go możności zaskarżenia postanowienia sądu wydanego na podstawie art. 212 § 2 k.p.k.

Z unormowania natomiast zawartego w art. 212 § 3 k.p.k., a w szczególności z użytego tam zwrotu: "(...) oskarżonemu zażalenie nie przysługuje", oraz z ogólnej zasady wypowiedzianej w art. 212 § 1 k.p.k. wynika, że prokuratorowi przysługuje prawo wniesienia zażalenia na wymienione w pytaniu postanowienie sądu.

Przeciwko przyznaniu prokuratorowi takiego uprawnienia nie może przemawiać to, że w rozważanym wypadku orzeczenie sądu stanowi rozstrzygnięcie dotyczące decyzji wydanej przez prokuratora. W postępowaniu przed sądem bowiem prokurator jest stroną, a nie - jak poprzednio - organem kierującym procesem, wobec czego korzysta on z tych wszystkich uprawnień, które przysługują mu jako stronie procesowej.

Należy także zauważyć, że wprawdzie z art. 374 § 1 i 375 k.p.k. wynika, iż stronom przysługuje środek odwoławczy od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji, jednakże przewidziane w wymienionych przepisach ograniczenie nie dotyczy sytuacji wskazanej w pytaniu, gdyż art. 212 § 3 ustanawia w tym względzie wyjątek od ogólnej zasady.

Na postanowienie więc sądu wydane na podstawie art. 212 § 2 k.p.k. o zmianie tymczasowego aresztowania, polegającej na zastąpieniu tego środka innym łagodniejszym środkiem zapobiegawczym, prokuratorowi przysługuje zażalenie.

OSNKW 1983 r., Nr 1, poz. 4