Wyrok z dnia 1984-03-16 sygn. Rw 107/84

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt Rw 107/84

Wyrok z dnia 16 marca 1984 r.

Osobą pozbawioną wolności w rozumieniu art. 257 § 1 k.k. jest również osoba, w stosunku do której organ MO zastosował - na podstawie art. 206 k.p.k. - środek przymusu w postaci zatrzymania.

 Przewodniczący: sędzia płk C. Bakalarski. Sędziowie: płk E. Olczak, kpt. W. Oziębło (sprawozdawca).

Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk L. Adamski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 16 marca 1984 r. na rozprawie sprawy skazanych nieprawomocnie:

a) oskarżonego Marka J. za popełnienie przestępstw określonych w: 1) 304 § 1 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności, 2) art. 235 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, 3) art. 236 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności - a łącznie na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

bb) oskarżonego Mirosława B. oraz oskarżonego Arkadiusza W. za popełnienie przestępstwa określonego w 235 k.k. - z zastosowaniem art. 73 § 1 i 2, art. 74 § 1 k.k. - na kary po 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tych kar na okres lat 3, z powodu rewizji na niekorzyść, wniesionej przez Wojskowego Prokuratora Garnizonowego w N. od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego w N. z dnia 5 stycznia 1984 r.,

częściowo uwzględniając rewizję prokuratora, zmienił zaskarżony wyrok przez:

a) poprawienie opisu czynu przypisanego oskarżonemu Markowi J. na podstawie 235 k.k. (pkt 2) oraz opisu czynu przypisanego oskarżonym Mirosławowi B. i Arkadiuszowi W. - przez dodanie - po słowach: "prawnej czynności służbowej" - słów: "i uwolnienia Stanisława S. od dalszego zatrzymania";

b) zakwalifikowanie tych czynów z 235 k.k. w zb. z art. 11 § 1 k.k. w zw. z art. 257 § 1 k.k. oraz przyjęcie za podstawę wymiaru kary art. 257 § 1 k.k. -

i z tymi zmianami wyroku ten utrzymał w mocy (...).

 Uzasadnienie 

(...) Wyrok ten zaskarżył rewizją na niekorzyść oskarżonych Wojskowy Prokurator Garnizonowy w N.

Rewizja zarzuciła temu wyrokowi:

a) błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na uznaniu, że Stanisław S. nie był osobą pozbawioną wolności, co doprowadziło do pominięcia w kwalifikacji prawnej czynów oskarżonych 11 § 1 k.k. w zb. z art. 257 § 1 k.k. i przez to obrazę przepisów prawa materialnego - art. 257 § 1 k.k;

b) wymierzenie Markowi J. za popełnienie przestępstwa określonego w 304 § 1 k.k. rażąco niewspółmiernie łagodnej kary pozbawienia wolności w stosunku do stopnia społecznego niebezpieczeństwa przypisanego mu czynu, co miało wpływ na wymierzenie rażąco niewspółmiernie łagodnej kary łącznej.

W konkluzji rewizja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku przez:

a) uznanie, że czyn oskarżonych zakwalifikowany z 235 k.k. wyczerpał kumulatywnie także znamiona przestępstwa określonego w art. 11 § 1 k.k. w zb. z art. 257 § 1 k.k.;

b) wymierzenie oskarżonemu Markowi J. za popełnienie czynu określonego w 304 § 1 k.k. kary pozbawienia wolności w granicach wniosku złożonego przez oskarżyciela na rozprawie głównej, tj. 3 lat pozbawienia wolności, i kary łącznej 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na rozprawie rewizyjnej przedstawiciel Naczelnej Prokuratury Wojskowej popierał rewizję i zawarte w niej wnioski, natomiast obrońca oskarżonego Marka J. wnosił o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

 Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja prokuratora jest zasadna w tej części, w której wywodzi, że czyn oskarżonych, polegający na użyciu względem funkcjonariusza MO kpr. Waldemara P. przemocy w celu zmuszenia go do zaniechania prawnej czynności służbowej, powinien być - przyjmując kumulatywny zbieg przepisów ustawy - zakwalifikowany jako występek przewidziany w art. 235 k.k. w zb. z art. 11 § 1 k.k. w zw. z art. 257 § 1 k.k., natomiast nie można podzielić wyrażonego w niej poglądu, jakoby wymierzona oskarżonemu Markowi J. za popełnienie czynu określonego w art. 304 § 1 k.k. kara 2 lat pozbawienia wolności mogła być uznana - w rozumieniu art. 387 pkt 4 k.p.k. - za karę rażąco niewspółmiernie łagodną wskutek tego, że wymierzono ją w granicach dolnego progu ustwowego zagrożenia za tego rodzaju czyn.

Ma rację prokurator, gdy wywodzi, że wyrażony przez sąd pierwszej instancji pogląd prawny, jakoby pojęcia: "osoba zatrzymana" nie można było utożsamiać z pojęciem: "osoba pozbawiona wolności" (o której mowa w art. 257 § 1 k.k.), nie jest słuszny.

Zauważyć bowiem należy, że pozbawienie wolności może nastąpić nie tylko wskutek wymierzenia kary pozbawienia wolności (art. 30 § 1 pkt 1 k.k.), kary aresztu wojskowego (art. 293 k.k.), kary aresztu orzeczonej za wykroczenie lub zastosowania środka zapobiegawczego (art. 100 i 102 k.k.), środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania (art. 217 k.p.k.) albo umieszczenia w zakładzie leczniczym w celu obserwacji (art. 184 k.p.k.), ale także - środka przymusu w postaci zatrzymania przez organy MO (art. 206 k.p.k.).

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że oskarżeni swoim działaniem skierowanym przeciwko kpr. MO Waldemarowi P. zmierzali bezpośrednio do uwolnienia cywila Stanisława S., którego tenże funkcjonariusz zatrzymał i doprowadził do dzielnicowego urzędu spraw wewnętrznych.

Nie ulega też wątpliwości, że zatrzymanie cywila Stanisława S. stanowiło czynność prawną mieszczącą się w ogólnych ramach dopuszczalnego przez prawo sposobu potępowania oraz że działanie oskarżonych zmierzało bezpośrednio do uwolnienia go od tego zatrzymania.

Uznać też należy, że oskarżeni mieli pełną świadomość tego, iż Stanisław S. był osobą zatrzymaną przez organy MO, skoro miał on ręce skute kajdankami, a konwojował go funkcjonariusz MO.

W tej sytuacji rzeczą ewidentną jest, że działanie oskarżonych wyczerpuje znamiona określone w dwóch przepisach ustawy karnej, mimo że stanowi ono jeden czyn przestępny o charakterze nierozłącznym.

Rodzi to konieczność zakwalifikowania tego czynu w ramach "kumulatywnego zbiegu przepisów" z art. 235 k.k. w zb. z art. 11 § 1 k.k. w zw. z art. 257 § 1 k.k. oraz ten skutek, że w świetle art. 10 § 3 k.k. podstawy wymiaru kary należy upatrywać w art. 257 § 1 k.k., który w odniesieniu do art. 235 k.k. przewiduje karę surowszą

OSNKW 1984 r., Nr 9-10, poz. 95