Postanowienie z dnia 1983-10-14 sygn. V KZ 34/83

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KZ 34/83

Postanowienie z dnia 14 października 1983 r.

W razie uznania przez sąd, że udział oskarżonego w posiedzeniu jest obowiązkowy, lub też wtedy, gdy taki udział oskarżonego w posiedzeniu przewidują przepisy ustawy, o terminie posiedzenia należy zawiadomić także obrońcę ustanowionego przez oskarżonego lub wyznaczonego z urzędu. Obrońca bowiem ma w tym wypadku prawo do wzięcia udziału w posiedzeniu z udziałem oskarżonego.

 Przewodniczący: sędzia W. Ochman (sprawozdawca). Sędziowie: J. Cieślak, T. Rybicki.

Prokurator Prokuratury Generalnej: J. Olborski.

 Sąd Najwyższy w sprawie Karola S., oskarżonego z art. 46 ust. 1 i 2 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154), po rozpoznaniu zażalenia jego obrońcy na zarządzenie Prezesa Sądu Wojewódzkiego w W. z dnia 19 września 1983 r. w kwestii odmowy przyjęcia środka odwoławczego i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

postanowił:

1) przywrócić obrońcy oskarżonego Karola S. termin do wniesienia zażalenia,

2) przyjąć zażalenie jako odpowiadające warunkom formalnym,

3) utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

 Uzasadnienie

Sąd Wojewódzki w W. postanowieniem z dnia 29 sierpnia 1983 r. umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego Karola S. - na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 lipca 1983 r. o amnestii (Dz. U. Nr 39, poz. 177) - o czyn określony w art. 46 ust. 1 i 2 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154), dokonany w dniach 13 i 14 grudnia 1981 r. w W.

W posiedzeniu, na którym Sąd Wojewódzki podjął postanowienie o umorzeniu postępowania karnego, wziął udział wezwany oskarżony. Na tym posiedzeniu zostało ogłoszone postanowienie o umorzeniu postępowania oraz oskarżony został pouczony o treści art. 7 ust. 1 powołanej ustawy o amnestii i złożył w tej mierze oświadczenie na piśmie. Obrońca oskarżonego - ustanowiony przez niego - nie brał udziału w posiedzeniu, jak też nie został o terminie posiedzenia zawiadomiony. W dniu 2 września 1983 r. obrońca oskarżonego złożył w urzędzie pocztowym pismo skierowane do Sądu Wojewódzkiego w W., w którym wniósł o doręczeniu mu odpisu postanowienia z dnia 29 sierpnia 1983 r. o umorzeniu wobec oskarżonego Karola S. postępowania. W dniu 6 września 1983 r. odpis postanowienia został przesłany obrońcy, który w dniu 15 września 1983 r. nadał w urzędzie pocztowym zażalenie na postanowienie z dnia 29 sierpnia 1983 r. Prezes Sądu Wojewódzkiego - zarządzeniem z dnia 19 września 1983 r. - odmówił przyjęcia zażalenia obrońcy wobec złożenia go po terminie. Prezes Sądu Wojewódzkiego w W. uznał, że udział obrońcy w posiedzeniu nie był konieczny, a obecność oskarżonego uzasadniona była potrzebą pouczenia go o treści art. 7 ust. 1 powołanej ustawy o amnestii i złożenia przez niego stosownego oświadczenia. W związku z tym brak więc podstaw prawnych do udziału obrońcy w posiedzeniu i doręczenia mu odpisu postanowienia z dnia 29 sierpnia 1983 r. o umorzeniu postępowania.

Obrońca oskarżonego złożył na to zarządzenie zażalenie, zarzucając obrazę prawa procesowego, zwłaszcza ograniczenie prawa oskarżonego do obrony przez niezawiadomienie obrońcy o terminie posiedzenia w kwestii zastosowania amnestii, a tym samym pozbawienia oskarżonego pomocy prawnej w toku posiedzenia, jak też możliwości wniesienia środka odwoławczego przez jego obrońcę.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Co do zażalenia na zarządzenie o odmowie przyjęcia zażalenia - zażalenie to jest zasadne.

Należy przede wszystkim podnieść, że rozstrzygnięcie w zakresie umorzenia postępowania na podstawie przepisów powołanej ustawy o amnestii jest rozstrzygnięciem merytorycznym, gdyż ocenie sądu podlega zarówno kwestia winy, kwalifikacji prawnej, jak i przewidywanego wymiaru kary za zarzucony oskarżonemu w akcie oskarżenia czyn. Udziału oskarżonego w posiedzeniu nie można więc sprowadzać tylko do formalnej jego obecności oraz przyjęcia pouczenia i złożenia odpowiedniego podpisu.

Oskarżony ustanowił - we własnym interesie i we własnej obronie - w sprawie obrońcę i w związku z tym powinien mieć realne możliwości korzystania z jego pomocy, do czego zresztą ma ustawowe prawo (art. 63 ust. 2 Konstytucji PRL i art. 9 k.p.k.). Pozbawienie oskarżonego możliwości korzystania z przysługującego mu prawa przez niezawiadomienie obrońcy o terminie i przedmiocie posiedzenia (poza rozprawą) stanowi naruszenie przepisów prawa procesowego i podlega ocenie sądu rewizyjnego pod względem wpływu na treść orzeczenia.

Nie można bowiem podzielić poglądu wyrażonego w zaskarżonym zarządzeniu, że żaden przepis szczególny nie wymaga zawiadomienia obrońcy o terminie posiedzenia, jak też że brak podstaw do doręczenia obrońcy odpisu postanowienia podjętego na tym posiedzeniu. Sąd Wojewódzki w W. podjął decyzję o wezwaniu oskarżonego na posiedzenie i w tym zakresie ma zastosowanie art. 88 (zdanie drugie) k.p.k., gdyż art. 7 ust. 2 powołanej ustawy o amnestii taki udział oskarżonego w posiedzeniu przewiduje. Jeżeli więc oskarżony ustanowił w sprawie we własnej obronie obrońcę i został wezwany do wzięcia udziału w posiedzeniu, to - zgodnie z treścią art. 9 k.p.k. - ma prawo korzystać z pomocy obrońcy także w czasie tego posiedzenia.

W związku z tym stwierdzić należy, że w razie uznania przez sąd, iż udział oskarżonego w posiedzeniu jest obowiązkowy, lub też wtedy, gdy taki udział oskarżonego w posiedzeniu przewidują przepisy ustawy, o terminie posiedzenia należy zawiadomić także obrońcę ustanowionego przez oskarżonego lub wyznaczonego z urzędu. Obrońca bowiem ma w tym wypadku prawo do wzięcia udziału w posiedzeniu z udziałem oskarżonego

OSNKW 1984 r., Nr 5-6, poz. 64