Wyrok z dnia 1989-11-24 sygn. V KRN 238/89

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KRN 238/89

Wyrok z dnia 24 listopada 1989 r.

Zgoda stron na połączenie funkcji tłumacza i świadka nie uchyla zakazu wynikającego z art. 179 § 1 (zdanie ostatnie) k.p.k. z zw. z art. 159 § 3 k.p.k.

Przewodniczący: sędzia L. Nowak (sprawozdawca). Sędziowie: E. Porębski, M. Szczepański.

Prokurator Prokuratury Generalnej: K. Kozakiewicz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy Zbigniewa M., oskarżonego z art. 205 § 1 k.k. w zw. z art. 60 § 1 k.k., z powodu rewizji nadzwyczajnej, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść od wyroku Sądu Rejonowego w Ż. z dnia 12 kwietnia 1989 r.

uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Ż. do ponownego rozpoznania.

 Uzasadnienie

 Zbigniew M. oskarżony został o to, że dnia 6 stycznia 1988 r. w M., będąc uprzednio skazany za przestępstwo podobne i przed upływem 5 lat od odbycia kary przeszło 6 miesięcy pozbawienia wolności, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, legitymując się jako dowodem tożsamości odcinkiem biletu na bezpłatny przewóz roweru, który to odcinek biletu podrobił wklejając swoje zdjęcie oraz wpisując nieprawdziwe dane dotyczące personaliów, miejsca zamieszkania i miejsca pracy, wprowadził w błąd co do swojej tożsamości obywatela radzieckiego Iwana S., wyłudzając od niego telewizor wartości 80.000 zł i obiecując uiszczenie należności w dniu następnym, podczas gdy w rzeczywistości nie miał ani zamiaru, ani możliwości należności tych zapłacić - tj. o popełnienie czynu określonego w art. 205 § 1 i art. 265 § 1 k.k. w zw. z art. 60 § 1 k.k. i w zw. z art. 10 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Ż. wyrokiem z dnia 12 kwietnia 1989 r. uznał oskarżonego za winnego dokonania zarzucanego mu czynu i skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 120.000 zł grzywny. Wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności Sąd ten zawiesił warunkowo na okres 4 lat - na podstawie art. 73 § 1 k.k. w zw. z art. 61 k.k.

Strony nie zaskarżyły tego wyroku i uprawomocnił się on dnia 19 kwietnia 1989 r.

Wyrok ten zaskarżył na podstawie art. 462-464 k.p.k. Prokurator Generalny w trybie rewizji nadzwyczajnej na niekorzyść oskarżonego Zbigniewa M. w części dotyczącej orzeczenia o karze (...).

Na rozprawie rewizyjnej przed Sądem Najwyższym obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Ż. do ponownego rozpoznania, argumentując, że uwzględnienie rewizji nadzwyczajnej na niekorzyść oskarżonego byłoby przedwczesne, jako że w toku postępowania przygotowawczego, a następnie postępowania sądowego, zaistniały tego rodzaju uchybienia procesowe, które uzasadniają jego wniosek. W ustnym wystąpieniu obrońca zarzucił w szczególności, że w przeprowadzonym w tej sprawie postępowaniu przygotowawczym i sądowym w roli tłumacza wystąpiła osoba, która nie miała kwalifikacji ku temu, aby w tym charakterze wystąpić, a załączone do akt świadectwo lekarskie, a ponadto wyjaśnienia oskarżonego uzasadniają wątpliwości co do poczytalności oskarżonego, a tym samym przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów, co jednak w sprawie nie nastąpiło.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zarzut zawarty w rewizji nadzwyczajnej jest zasadny.

Jednakże wysunięte przez obrońcę oskarżonego zarzuty co do zaistnienia w przeprowadzonym w tej sprawie dochodzeniu, a następnie w postępowaniu sądowym w Sądzie Rejonowym tego rodzaju mankamentów w zakresie obrazy przepisów postępowania spowodowały, że Sąd Najwyższy podzielił wniosek obrońcy, a tym samym uznał, że uwzględnienie rewizji nadzwyczajnej wniesionej na niekorzyść oskarżonego w aktualnym stanie rzeczy nie może nastąpić; aby mogła być rozstrzygnięta kwestia w zakresie kary, muszą być najpierw rozstrzygnięte kwestie w zakresie okoliczności decydujących o winie oskarżonego, a więc muszą być uwzględnione przepisy w zakresie prawidłowo przeprowadzonego postępowania.

Należy podzielić treść zarzutu rewizji nadzwyczajnej i jego prawną argumentację, że wyrok Sądu Rejonowego w części dotyczącej warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu zapadł z obrazą przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 73 § 3 k.k. - wskutek orzeczenia wobec oskarżonego jako przestępcy powrotnego warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wbrew zakazowi zawartemu w tym przepisie prawa. W judykaturze Sądu Najwyższego istnieje już od dawna jednoznaczne stanowisko, że zastosowanie art. 61 k.k. nie uchyla zakazu określonego w art. 73 § 3 k.k. (por. uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 9 czerwca 1971 r., OSNKW 1971, z. 9, poz. 126 i teza 17 wytycznych wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej z dnia 22 grudnia 1978 r. w sprawie prawidłowego stosowania przepisów dotyczących przestępstw popełnionych w warunkach recydywy, OSNKW 1979, z. 1-2, poz. 1).

Przechodząc do rozstrzygnięcia tych kwestii, których zaistnienie spowodowało uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, wskazać należy, co następuje:

Art. 159 § 1 pkt 2 k.p.k. zobowiązuje organy procesowe prowadzące postępowanie karne do wezwania tłumacza, jeżeli zachodzi potrzeba przesłuchania osoby nie władającej językiem polskim. W niniejszej sprawie pokrzywdzony narodowości rosyjskiej władał tylko tym językiem. W czasie jego przesłuchania w toku dochodzenia uczestniczył jako tłumacz Lucjan S., przy czym przeprowadzający przesłuchanie funkcjonariusz MO stwierdził, że wymieniony "zna dobrze język rosyjski", Uczestnicząc w tym charakterze w czasie przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie w Sądzie Rejonowym Lucjan S. oświadczył: "nie mam żadnych uprawnień do tłumaczenia, ale że mieszkam w pobliżu miejsca zamieszkania Rosjanina, to trochę rozumiem jego język". To stwierdzenie Lucjana S. dezawuuje wyżej określone urzędowe wymagania co do jego kwalifikacji do wystąpienia w roli tłumacza. Jest to więc istotne uchybienie procesowe. Wprawdzie żaden przepis kodeksu postępowania karnego nie wymaga, aby osoba powołana w charakterze tłumacza figurowała w wykazie tłumaczy przysięgłych języków obcych, jednakże Lucjan S. przyznał sam, że nie ma ku temu kwalifikacji, aby występować w roli tłumacza.

Należy wskazać, że pomiędzy pokrzywdzonym a oskarżonym występuje ewidentna kontrowersja co do terminu, w jakim oskarżony miał przekazać pieniądze w umówionej kwocie za dostarczony mu przez pokrzywdzonego kolorowy telewizor, przy czym pokrzywdzony w czasie przesłuchania na rozprawie zaczął się skłaniać ku stanowisku oskarżonego.

W związku z przesłuchaniem Lucjana S. na rozprawie także w charakterze świadka nastąpiło dalsze uchybienie, i to niezależnie od tego, że prokurator i obrońca wyrazili zgodę na połączenie tych dwóch ról procesowych.

Art. 179 § 1 (zdanie ostatnie) k.p.k. w zw. z art. 159 § 3 k.p.k. zakazuje łączenia funkcji tłumacza i świadka. Zgoda stron występujących w sprawie na połączenie tych funkcji nie uchyla tego zakazu. Wymienione przepisy bowiem nie zawierają klauzuli (jak np. w art. 333, 338, 342, 350 k.p.k.), aby za zgodą stron nastąpić mogło połączenie tych ról procesowych