Wyrok z dnia 2008-10-03 sygn. III KK 167/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KK 167/08

Wyrok z dnia 3 października 2008 r.

 Przewodniczący: Sędzia SN Jarosław Matras (spr.).

 Sędziowie SN: Krzysztof Cesarz, Józef Skwierawski.

 Protokolant: Barbara Szenk.

 Prokurator Prokuratury Krajowej: Beata Mik.

 Sąd Najwyższy w sprawie Adama A. i Jarosława A. oskarżonych z art. 286 § 1 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 3 października 2008 r., kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść oskarżonych od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30 listopada 2007 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego z dnia 27 lipca 2007 r.,

 uchyla zaskarżony wyrok i sprawę oskarżonych Adama A. oraz Jarosława A. przekazuje Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

 Uzasadnienie

 Wyrokiem z dnia 27 lipca 2007 r. Sąd Rejonowy, uznał oskarżonych Jarosława A. i Adama A. za winnych tego, że od czerwca do sierpnia 2006 r., działając wspólnie i w porozumieniu, zatajając informację o złej sytuacji finansowej spółki "A." oraz o złożeniu do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości z opcją zawarcia układu, zamówili i odebrali na podstawie faktur VAT z dnia 21 lipca 2006 r. towar w postaci enzymów przemysłowych wartości 6.434,34 zł wykorzystując błąd przedstawicieli Spółki "K." S.A., co do terminowości spłaty zobowiązania, tym samym doprowadzili ww. spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, tj. występku z art. 286 § 1 k.k. i na mocy tego przepisu wymierzył im kary po 8 miesięcy pozbawienia wolności, których wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby dwóch lat.

 Apelację od tego wyroku złożył obrońca oskarżonych. Zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu obrazę prawa materialnego, tj. art. 286 § 1 k.k. poprzez przyjęcie, że zachowanie oskarżonych wypełniło znamiona przestępstwa oszustwa oraz że oskarżeni działali w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Podnosząc ten zarzut skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych.

 Po rozpoznaniu apelacji Sąd Okręgowy uznając, iż oskarżeni dopuścili się czynu zabronionego, który winien być kwalifikowany z art. 286 § 3 k.k., uchylił zaskarżony wyrok i na mocy art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. warunkowo umorzył postępowanie karne w odniesieniu do obu oskarżonych.

 Kasację na niekorzyść obu oskarżonych wniósł przed upływem terminu z art. 524 § 3 k.p.k. Prokurator Generalny. Zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu rażące i mające wpływ na jego treść naruszenie prawa materialnego - art. 67 § 1 k.k. oraz prawa procesowego - art. 413 § 1 pkt 5 k.p.k., polegające na zaniechaniu orzeczenia w przedmiocie okresu próby, na jaki nastąpiło warunkowe umorzenie postępowania karnego w stosunku do obu oskarżonych. Stawiając ten zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi odwoławczemu.

 W trakcie rozprawy kasacyjnej prokurator Prokuratury Krajowej poparł kasację i zawarty w niej wniosek.

 Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

 Kasacja jest zasadna, albowiem trafny jest zawarty w niej zarzut. Zgodnie z treścią art. 413 § 1 pkt 5 k.p.k. każdy wyrok powinien zawierać rozstrzygnięcie sądu. Warunkowe umorzenie postępowania karnego przez sąd meriti spełnia, wyrażony w tym przepisie nakaz, skoro rozstrzyga o kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego. Zastosowanie tej instytucji prawa karnego w wyroku tylko wtedy jest rozstrzygnięciem, gdy określa wszystkie istotne (konieczne) jej elementy, a do nich należy przecież wyznaczony okres próby. Nie czyni zadość temu obowiązkowi wskazanie okresu próby w uzasadnieniu wyroku, nie tylko z tego powodu, że uzasadnienie jest odrębnym od wyroku dokumentem (por. np. wyrok SN z dnia 3 czerwca 2003 r., IV KK 116/03, OSN w SK 2003/1/1220), ale przede wszystkim z tej racji, iż okres próby stanowi o probacyjnym charakterze tego rodzaju umorzenia postępowania, co już z samej nazwy tej instytucji wyznacza mu rolę koniecznego składnika treści wyroku (por. np. art. 68 § 4 k.k.). O jego charakterze decyduje także konstrukcja przepisów prawa karnego (por. art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 74 k.k.), które nie dają możliwości na jego określenie w postępowaniu wykonawczym. Wnioski takie wynikają także i z kolejnego argumentu. Otóż jest bezsporne, że wyrok, w którym warunkowo umorzono postępowanie karne nie ma charakteru wyroku skazującego (por. np. R.A. Stefański w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, red. Z. Gostyński, 1998, s. 348-349), a zatem nie mają do niego zastosowania wymogi ujęte w przepisie art. 413 § 2 k.p.k. Jeśli jednak dostrzeże się charakter elementów wymienionych w tym przepisie, a które musi zawierać wyrok skazujący, tj. dokładne określenie czynu, jego kwalifikację oraz wymóg wskazania zastosowanej kary i środków karnych, to uwzględniając fakt, iż w przypadku warunkowego umorzenia postępowania karnego wymogi te, co oczywiste, nie mogą zostać spełnione, wnioski wykładni systemowej (argumentum a rubrica) prowadzą do jednoznacznego stwierdzenia, że koniecznym "odpowiednikiem" tych elementów, w przypadku instytucji określonej w art. 66 k.k. jest wskazanie okresu próby, na jaki następuje umorzenie postępowania (art. 67 § 1 k.k.).

 W sytuacji, zatem skoro w wyroku Sądu odwoławczego, z rażącą obrazą przepisu art. 413 § 1 pkt 5 k.p.k. w zw. z art. 67 § 1 k.k., nie wskazano okresu próby, na który umorzono warunkowo postępowanie karne, a także mając na uwadze istotny wpływ takiego uchybienia na treść zaskarżonego kasacją wyroku, Sąd Najwyższy uwzględniając kasację uchylił ten wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi odwoławczemu. Rozpoznając apelację obrońcy oskarżonego i stosując - ewentualnie - instytucje warunkowego umorzenia postępowania karnego, tenże sąd oznaczy w wyroku okres próby, pamiętając także, iż w tym postępowaniu nie może zostać wydane orzeczenie surowsze od uchylonego wyroku (art. 443 k.p.k.).

 Z tych powodów Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku.