Uchwała z dnia 1988-07-14 sygn. III CZP 57/88

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 57/88

Uchwała z dnia 14 lipca 1988 r. 

Przewodniczący: sędzia SN Z. Świeboda (sprawozdawca). Sędziowie SN: T. Bukowski, K. Kołakowski.

 Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Zofii L. z udziałem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. o wszczęcie egzekucji w trybie art. 1051 § 1 k.p.c. po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Przemyślu postanowieniem z dnia 24 maja 1988 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy wyłączenie wszystkich sędziów sądu rejonowego, od rozpoznania sprawy z przyczyn wymienionych w art. 49 k.p.c. powoduje wyłączenie tychże sędziów od rozpoznania wniosku egzekucyjnego w trybie art. 1051 § 1 k.p.c.?"

podjął następującą uchwałę:

Wyłączenie wszystkich sędziów sądu rejonowego w postępowaniu rozpoznawczym nie skutkuje wyłączenia tych sędziów w postępowaniu egzekucyjnym, także wówczas gdy sąd działa jako organ egzekucyjny.

 Uzasadnienie 

W postępowaniu egzekucyjnym sąd występuje w podwójnym charakterze. W określonym zakresie jest on organem egzekucyjnym oraz zawsze organem nadzorującym czynności komornika (sąd egzekucyjny). Jako organ egzekucyjny sąd podejmuje czynności egzekucyjne wyjątkowo, tj. wtedy gdy tak stanowi przepis prawa (np. art. 1049, 1050, 1051 k.p.c.).

W sprawie, na tle której wynikło zagadnienie prawne, Sąd Rejonowy podjął czynności jako organ egzekucyjny, chociaż wszyscy sędziowie tego sądu wyłączeni zostali na podstawie art. 49 k.p.c. od rozpoznania sprawy w postępowaniu rozpoznawczym. W związku z tym Sądowi Wojewódzkiemu, rozpoznającemu zażalenie, nasunęło się zagadnienie prawne, które przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia.

Otóż postępowanie egzekucyjne uruchamia się z reguły dopiero po zakończeniu postępowania rozpoznawczego. Między obydwoma rodzajami postępowań istnieje ścisły związek, jednakże nie ma między nimi ciągłości.

Z chwilą bowiem uprawomocnienia się orzeczenia wszelkie stosunki procesowe wygasają. Do wszczęcia postępowania egzekucyjnego potrzebne jest złożenie nowego wniosku lub zgłoszenie żądania przewidzianego w art. 796 § 2 i art. 797 k.p.c. W wyjątkowych wypadkach postępowanie egzekucyjne całkowicie odrywa się od postępowania rozpoznawczego, np. gdy dłużnik w akcie notarialnym podda się egzekucji (art. 777 pkt 4 k.p.c.). Nie można zatem formułować tezy, że określone czynności procesowe podjęte w postępowaniu rozpoznawczym automatycznie rozciągają się na postępowanie egzekucyjne. Takie rozciągnięcie się czynności procesowych podjętych w postępowaniu rozpoznawczym na postępowanie egzekucyjne następuje jedynie w wypadkach wyraźnie w ustawie przewidzianych. Można tu wymienić art. 91 pkt 2 oraz art. 771 k.p.c. Pierwszy z przytoczonych przepisów dotyczy zakresu pełnomocnictwa procesowego i stanowi, że z samego prawa obejmuje ono umocowanie m.in. do wszystkich czynności podejmowanych w egzekucji, drugi zaś rozciąga także na postępowanie egzekucyjne zwolnienie od kosztów sądowych, przyznane stronie przez sąd w postępowaniu rozpoznawczym lub z którego strona korzysta z mocy ustawy. Natomiast brak jest przepisu, który by rozciągał na postępowanie egzekucyjne wyłączenie sędziów w postępowaniu rozpoznawczym.

Z art. 804 k.p.c., który stanowi, że organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym, wynika zasada ścisłego rozdziału między postępowaniem rozpoznawczym i egzekucyjnym. Zakończenie bowiem w postępowaniu rozpoznawczym sprawy przez wydanie orzeczenia zobowiązującego określony podmiot do świadczenia może nie doprowadzić do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, jeżeli dłużnik m.in. dobrowolnie spełni świadczenie. Od wydania przez sąd tytułu egzekucyjnego w postępowaniu rozpoznawczym do wszczęcia postępowania egzekucyjnego może upłynąć znaczny okres, ta że obsada sędziów danego sądu może w tym czasie ulec daleko idącej zmianie. Wyłączenie więc sędziów w postępowaniu rozpoznawczym uzasadnione w toku tego postępowania może nie znajdować już podstaw w postępowaniu egzekucyjnym.

Ponieważ przepisy postępowania egzekucyjnego nie zawierają unormowań dotyczących wyłączenia sędziów, dlatego za pośrednictwem art. 13 § 2 k.p.c. przepisy art. 48 i nast. k.p.c. mają odpowiednie zastosowanie do wyłączenia sędziów w postępowaniu egzekucyjnym.

Z tych przyczyn udzielono odpowiedzi jak w sentencji.

OSNC 1989 r., Nr 10, poz. 159