Wyrok z dnia 1999-02-05 sygn. III KKN 268/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KKN 268/97

Wyrok z dnia 5 lutego 1999 r.

Jeżeli zachodzą warunki przewidziane w art. 389 § 1 k.p.k. (art. 334 § 1 d.k.p.k.) nie ma przeszkód do odczytania wyjaśnień złożonych przez oskarżonego w postępowaniu przygotowawczym, nawet jeśli wyjaśnienia te złożone zostały w trybie art. 308 § 2 k.p.k., i to bez względu na to, czy następnie spełniono nakaz przewidziany w § 3 art. 308 k.p.k. (dawniej: art. 276 § 2 k.p.k.).

Przewodniczący: sędzia E. Strużyna. Sędziowie: J. Musioł (sprawozdawca), L. Paprzycki.

Prokurator Prokuratury Krajowej: J. Gemra.

 Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 1999 r. sprawy Piotra B. i innych skazanych z art. 82 § 2 u.k.s. w zw. z art. 25 § 1 i 3 u.k.s., z powodu kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanych od wyroku Sądu Wojewódzkiego w W. z dnia 22 listopada 1996 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w R. z dnia 1 marca 1996 r.

oddalił kasację

 Uzasadnienie

 Sąd Wojewódzki w W. wyrokiem z dnia 22 listopada 1996 r. utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w R. z dnia 1 marca 1996 r., na podstawie którego oskarżeni Piotr B., Zbigniew C. i Stanisław T. uznani zostali za winnych tego, że działając w grupie przestępczej w dniu 13 lipca 1993 r. nabyli i przewozili papierosy różnych marek o łącznej wartości 231.617.000 zł (przed denominacją), co stanowi wartość znaczną, wprowadzone na polski obszar celny bez wymaganego zezwolenia, określonego w art. 81 § 1 u.k.s., tj. czynu określonego w art. 82 § 1 w zw. z art. 25 § 1 pkt 1 i 3 u.k.s., i za to skazani na karę po 8 miesięcy pozbawienia wolności, a nadto Piotr B. i Zbigniew C. po 5.000 zł grzywny, a Stanisław T. zaś na 3.000 zł grzywny (...).

Powyższy wyrok Sądu Wojewódzkiego zaskarżył kasacją obrońca wszystkich skazanych, który, zarzucając rażące naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie "art. 338 § 1 k.p.k. w zw. z art. 269 § 1 i 2 k.p.k. przez ujawnienie i przeprowadzenie dowodów z protokołów przesłuchań Piotra B. i Stanisława T. z 14 lipca 1993 r., 29 lipca 1993 r. i 4 sierpnia 1993 r. w charakterze podejrzanych, chociaż przed tymi przesłuchaniami nie zostało sporządzone postanowienie o przedstawieniu zarzutów", wniósł "o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w R. do ponownego rozpoznania".

W odpowiedzi na kasację Prokurator Wojewódzki w W. wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej.

Sąd Najwyższy, rozpoznając kasację w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów, zważył, co następuje:

Jedyny zarzut kasacji "obrazy art. 338 § 1 k.p.k. w związku z art. 269 § 1 k.p.k. przez ujawnienie przez Sąd pierwszej instancji i przeprowadzenie dowodów z protokołów przesłuchań Piotra B. i Stanisława T. z dnia 14 lipca 1993 r., 29 lipca 1993 r. i 4 sierpnia 1993 r. w charakterze podejrzanych, chociaż przed tymi przesłuchaniami nie zostało sporządzone postanowienie o przedstawieniu zarzutów" - nie może być uznany za zasadny.

Dnia 14 lipca 1993 r. zostali zatrzymani przez Policję: Piotr B. o godzinie 15⁵⁰, a Stanisław T. o godzinie 15⁵⁰. W tym samym dniu 14 lipca 1993 r. zarówno Stanisław R., jak i Piotr B. przesłuchani zostali w charakterze podejrzanych bez uprzedniego postanowienia o przestawieniu zarzutu. Z protokołów tych wynika, że przed przesłuchaniem zarzut został im w tych protokołach przedstawiony i wtedy dopiero podejrzani składali wyjaśnienia. Z akt sprawy wynika, że okoliczności, w jakich doszło do tego przesłuchania, mieszczą się w sytuacji przewidzianej w art. 276 § 1 d. k.p.k. (obecnie: art. 308 § 2 k.p.k.).

Dnia 21 lipca 1993 r. wydano postanowienie "o zmianie przedstawionych zarzutów" Piotrowi B., które odczytano mu w dniu 29 lipca 1993 r., po którym przesłuchano go w charakterze podejrzanego. Również dnia 21 lipca 1993 r. wydano postanowienie o zmianie przedstawionych zarzutów Stanisławowi T., które ogłoszono 4 sierpnia 1993 r., po czym przesłuchano go w charakterze podejrzanego.

Zestawienie powyższych terminów przeprowadzonych przez Policję czynności procesowych jednoznacznie dowodzi, że uchybiono wymogowi przewidzianemu w art. 276 § 2 d.k.p.k. - zgodnie z którym prokurator najdalej w ciągu 3 dni od dnia przesłuchania, a więc w tej sprawie od dnia 14 lipca 1993 r., powinien wydać postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub odmówić jego wydania. Obowiązek wydania postanowienia przez prokuratora, przewidziany obecnie w art. 308 § 3 k.p.k., istnieje, mimo że w protokole przesłuchania podejrzanego w trybie art. 308 § 2 k.p.k. (dawniej: art. 276 § 1 k.p.k.) zarzut został mu przedstawiony. Wynika to wprost z ustawy (art. 308 § 3 k.p.k.), która w takim wypadku wymaga formy postanowienia.

Odrębny natomiast jest problem dopuszczalności odczytania przez sąd na rozprawie protokołu przesłuchań podejrzanego złożonego w trybie art. 308 § 2 k.p.k. (dawniej: art. 276 § 1 k.p.k.) w sytuacji, gdy nie spełniono nakazu przewidzianego w § 3 art. 308 k.p.k. (dawniej: art. 276 § 2 k.p.k.) przez niewydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów albo odmowę jego wydania lub umorzenia postępowania w stosunku do osoby przesłuchanej.

Otóż, Sąd Rejonowy odczytał wyjaśnienia oskarżonych nie w trybie art. 338 § 1 d.k.p.k. - jak to sugeruje autor kasacji, lecz w trybie art. 334 § 1 d.k.p.k. Jeżeli zachodzą warunki przewidziane w art. 389 § 1 k.p.k. (art. 334 § 1 d.k.p.k.) nie ma przeszkód do odczytania wyjaśnień złożonych przez oskarżonego w postępowaniu przygotowawczym, nawet jeśli te wyjaśnienia złożone zostały w trybie art. 308 § 2 k.p.k., i to bez względu na to, czy następnie spełniono nakaz przewidziany w § 3 art. 308 k.p.k. (dawniej: art. 276 § 2 k.p.k.).

Wynika to wprost z art. 389 § 1 k.p.k., który nie wprowadza ograniczenia odczytywania wyjaśnień złożonych w postępowaniu przygotowawczym w sytuacji przewidzianej w tym przepisie.

Ujawnione w tym trybie tak złożone wyjaśnienia oskarżonego podlegają ocenie sądu, tak jak ocenie tej podlega całokształt ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego, stanowiącego podstawę orzeczenia.

W tym kontekście zarzut kasacji jest chybiony, tym bardziej że, jak to wynika z protokołów przesłuchania podejrzanych z dnia 14 lipca 1993 r., zarówno Stanisławowi T., jak i Piotrowi B. przedstawiono zarzut, tyle tylko iż nie w formie postanowienia o przedstawieniu zarzutów, lecz w samym tym protokole.

OSNKW 1999r., Nr 3-4, poz. 22