Postanowienie z dnia 1998-11-27 sygn. WZ 68/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt WZ 68/98

Postanowienie z dnia 27 listopada 1998 r. 

Jeżeli przy rozpoznawaniu na posiedzeniu wniosku prokuratora o warunkowe umorzenie postępowania (art. 339 § 1 pkt 2 k.p.k.) sąd stwierdzi oczywisty brak faktycznych podstaw oskarżenia (art. 339 § 3 pkt 2 k.p.k.), to obowiązany jest umorzyć postępowanie bezwarunkowo (art. 17 § 1 k.p.k.).

Przewodniczący: sędzia płk J. Steckiewicz Sędziowie: płk M. Buliński, mjr J. Dołhy (sprawozdawca).

Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk L. Weremczuk. 

Sąd Najwyższy - Izba Wojskowa po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 1998 r. na posiedzeniu sprawy Jana S., co do którego nieprawomocnie umorzono - na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. - postępowanie karne o czyn określony w art. 265 § 3 k.k. w zw. z art. 265 § 1 k.k., z powodu zażalenia wniesionego przez prokuratora na niekorzyść oskarżonego, od postanowienia Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 14 października 1998 r.

utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. 

Uzasadnienie

Wojskowy Prokurator Okręgowy w W. sporządził i skierował do Wojskowego Sądu Okręgowego w W. wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego przeciwko Janowi S., oskarżonemu o to, że: "w lutym 1997 r., na terenie stacjonowania POLBAT SFOR w Bośni, nieumyślnie ujawnił informacje stanowiące tajemnicę państwową, w których posiadanie wszedł w związku z pełnieniem funkcji publicznej (...), dopuszczając do utraty nielegalnie wywiezionej za granice Polski i nie zarejestrowanej dyskietki komputerowej, na której naniesione były pliki informacji «tajnych» i «tajnych specjalnego znaczenia»", tj. o popełnienie przestępstwa określonego w art. 265 § 3 k.k. w zw. z art. 265 § 1 k.k.

Wojskowy Sąd Okręgowy w W., postanowieniem z dnia 14 października 1998 r., na podstawie art. 339 § 1 pkt 2, art. 17 § 1 pkt 2 umorzył postępowanie karne przeciwko Janowi S. o czyn określony w art. 265 § 3 k.k. w zw. z art. 265 § 1 k.k. (...).

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł prokurator, zarzucając - na podstawie art. 438 ust. 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu, iż podejrzany nie miał świadomości, że użytkowana przezeń dyskietka komputerowa zawiera informacje stanowiące tajemnicę państwową. Podnosząc ten zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia "poprzez warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec Jana S. na warunkach proponowanych przez prokuraturę we wniosku". Na posiedzeniu odwoławczym przedstawiciel Naczelnej Prokuratury Wojskowej, popierając zażalenie, wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.  

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne.

Procesowa rola wniosku prokuratora o warunkowe umorzenie postępowania jest podobna do aktu oskarżenia - uprawniony oskarżyciel wnosi o stwierdzenie winy oskarżonego w popełnieniu przypisanego mu przestępstwa z tym zastrzeżeniem, że wnioskuje o rezygnację z konsekwencji karnych.

Na marginesie należy zwrócić uwagę na błędne określenie statusu Jana S., zarówno przez prokuratora, jak i przez sąd pierwszej instancji. Jan S. nie jest podejrzanym, lecz oskarżonym, gdyż zgodnie z art. 71 § 2 k.p.k. za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, a także osobę, co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.

Oczywiste jest, że z chwilą skierowania do sądu przez prokuratora wniosku o warunkowe umorzenie postępowania, sąd staje się gospodarzem postępowania.

W realiach niniejszej sprawy mamy do czynienia z sytuacją określoną w art. 341 § 2 k.p.k., na posiedzeniu bowiem w dniu 14 października 1998 r. oskarżony złożył oświadczenie, które wskazuje jednoznacznie na jego sprzeciw wobec wniosku prokuratora.

Na posiedzeniu wyznaczonym - na podstawie art. 339 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 341 k.p.k. - w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania, sąd może rozstrzygać inne kwestie procesowe, o których mowa w art. 339 § 3 k.p.k., w tym również dotyczące dopuszczalności skargi prokuratora w kontekście istnienia ujemnych przesłanek procesowych. Jest oczywiste, że ocena sprawy na tym posiedzeniu odbywa się w innym zakresie niż ocena przy merytorycznym jej rozpoznawaniu - w ramach posiedzenia sąd ma obowiązek zbadania, czy dowody zebrane w sprawie uzasadniają zarzuty oskarżenia, nie jest natomiast zadaniem sądu w trakcie tego posiedzenia merytoryczna kontrola tych dowodów. Sąd powinien skoncentrować się na zagadnieniu, czy zarzuty stawiane oskarżonemu są dostatecznie uprawdopodobnione, nie zaś, czy są one udowodnione.

Za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia przyjął sąd pierwszej instancji ustalenie, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie uzasadnia zarzutu stawianego Janowi S.

Stanowisko sądu pierwszej instancji zasługuje na aprobatę.

Przesłanki odpowiedzialności z art. 265 § 3 k.k. to od strony podmiotowej zapoznanie się z informacjami stanowiącymi tajemnicę państwową w związku z pełnieniem funkcji publicznej, od strony przedmiotowej zaś - to ujawnienie tych informacji, tj. udostępnienie ich osobie nieuprawnionej.

W zaskarżonym postanowieniu Wojskowy Sąd Okręgowy w W. trafnie wykazał, że w sprawie brak dostatecznego uprawdopodobnienia stawianego oskarżonemu zarzutu. Twierdzenie prokuratora, że oskarżony zapoznał się z treścią dyskietki, opiera się na niczym nie popartym domniemaniu, gdyż z ustalonych okoliczności wyjazdu oskarżonego do Bośni nie sposób wyprowadzić wniosku o uprawdopodobnieniu tego zarzutu. Co więcej, żaden z przedstawionych przez prokuratora dowodów nie wskazuje na uprawdopodobnienie zarzutu nieumyślnego ujawnienia przez oskarżonego informacji zawartych w dyskietce.

W tym stanie rzeczy należało podzielić pogląd sądu pierwszej instancji, że w sprawie zachodzi oczywisty brak faktycznych podstaw oskarżenia, a tym samym utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

OSNKW 1999r., Nr 3-4, poz. 20