Postanowienie z dnia 1998-11-26 sygn. II KZ 144/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KZ 144/98

Postanowienie z dnia 26 listopada 1998 r.

Uprzedni pobyt podejrzanego w schronisku dla nieletnich podlega uwzględnieniu przy obliczaniu okresu tymczasowego aresztowania, od którego zależy właściwość sądu w przedmiocie przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania.

Przewodniczący: sędzia P. Hofmański (sprawozdawca). Sędziowie SN: A. Michalczyk, L. Misiurkiewicz.  Prokurator Prokuratury Krajowej: T. Stępień.

Sąd Najwyższy w sprawie Alexandru S., oskarżonego z art. 168 § 2 k.k. z 1969 r. i innych, po rozpoznaniu zażalenia prokuratora na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Ł. z dnia 3 listopada 1998 r. w przedmiocie właściwości do rozpoznania wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania, po wysłuchaniu wniosku prokuratora

postanowił uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Apelacyjnemu w Ł. celem merytorycznego rozpoznania wniosku.

Uzasadnienie

W dniu 30 października 1998 r. Prokurator Rejonowy w K. wystąpił z wnioskiem do Sądu Apelacyjnego w Ł. o zastosowanie tymczasowego aresztowania w stosunku do Alexandru S., podejrzanego o popełnienie przestępstwa zakwalifikowanego z art. 168 § 2 k.k. z 1969 r. Alexandru S. zatrzymany został w dniu 17 maja 1998 r. i w okresie od 19 maja 1998 r. przebywał w schronisku dla nieletnich, umieszczony tam postanowieniem z dnia 19 maja 1998 r. na okres do dnia 17 sierpnia 1998 r. Pobyt podejrzanego w schronisku, po wpłynięciu aktu oskarżenia do sądu, był następnie przedłużony do dnia 17 listopada 1998 r. postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w K. z dnia 13 sierpnia 1998 r.

W międzyczasie, po uprzednim zwrocie akt prokuratorowi, ustalono, że Alexandru S. nie jest nieletnim i w związku z tym powinny być w stosunku do niego stosowane środki procesowe przewidziane w kodeksie postępowania karnego, a nie środki zapobiegawcze przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (u.p.n.). W związku z tym, w dniu 30 października 1998 r. Prokurator Rejonowy wystąpił do Sądu Apelacyjnego w K. o zastosowanie w stosunku do podejrzanego tymczasowego aresztowania na okres przekraczający 6 miesięcy do dnia 17 maja 1999 r., powołując się na art. 263 § 1 pkt 2 k.p.k.

Postanowieniem z dnia 3 listopada 1998 r. Sąd Apelacyjny uznał się za niewłaściwy do rozpoznania wniosku prokuratora. W uzasadnieniu postanowienia wskazał, że środek zapobiegawczy w stosunku do Alexandru S. stosowany jest w sprawie po raz pierwszy, w związku z czym sądem właściwym do podjęcia decyzji w tym przedmiocie jest Sąd Rejonowy.

Powyższe postanowienie zostało zaskarżone przez Prokuratora Apelacyjnego w Ł. W zażaleniu podniesione zostały zarzuty obrazy przepisów art. 8 ust. 1 i 2 w zw. z art. 41 ust. 1 zd. 2 i art. 32 ust. 1 w zw. z art. 37 ust. 1 oraz art. 9 i art. 241 ust. 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP w zw. z art. 5 ust. 1 lit. c Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz art. 9 ust. 1 zd. 3 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Ponadto w zażaleniu podniesiony został zarzut obrazy art. 249 § 1 k.p.k. in princ., art. 250 § 1 k.p.k. zd. 1, art. 258 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. oraz art. 263 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 99 § 1 pkt 1 lit. d i e oraz art. 27 § 1 i 4 u.p.n. Obraza tych przepisów polegać miała, zdaniem skarżącego, na pominięciu wskazanych unormowań konstytucyjnych i traktatowych oraz na błędnej wykładni wymienionych regulacji rangi ustawowej, a skutkować miała wyrażeniem poglądu prawnego, sprzecznego z zasadą formalnego równouprawnienia każdego człowieka wobec polskiego prawa oraz z zasadą nadrzędności i bezpośredniego stosowania Konstytucji, jakoby uprzednia izolacja danego podejrzanego na podstawie art. 99 § 1 pkt 1 lit. e w zw. z art. 27 u.p.n. w schronisku dla nieletnich była okolicznością prawnie obojętną przy ustalaniu właściwości funkcjonalnej sądu, który w tym samym postępowaniu przygotowawczym ma orzec, na podstawie art. 263 § 1 albo § 2 k.p.k. w zw. z art. 249 § 1 k.p.k. in princ. i art. 258 § 1 pkt 1 lub pkt 2 k.p.k., w przedmiocie prokuratorskiego wniosku, złożonego po weryfikacji danych co do wieku sprawcy w chwili czynu, o dalszej izolacji tego podejrzanego tytułem tymczasowego aresztowania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie. Problem prawny, przed rozstrzygnięciem którego stanął Sąd Najwyższy, sprowadza się do pytania, czy w sytuacji, gdy podejrzany był uprzednio umieszczony przez okres 6 miesięcy w schronisku dla nieletnich, a następnie zachodzą przesłanki stosowania wobec niego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, stosowanie tego środka jest swoistą kontynuacją stosowania tymczasowego aresztowania, czy też stosowaniem tego środka w postępowaniu po raz pierwszy. Rozstrzygnięcie tej kwestii nie wymaga - wbrew stanowisku skarżącego - odwoływania się do postanowień Konstytucji RP i wiążących Polskę traktatów międzynarodowych. Rozstrzygający argument wypływa bowiem z art. 63 § 1 k.k. w zw. z art. 265 k.p.k.

W sprawie pozostaje poza sporem, że wobec weryfikacji danych osobowych podejrzanego, aktualnie stosuje się w stosunku do niego przepisy k.p.k., a zatem w sferze środków zapobiegawczych możliwe jest stosowanie tymczasowego aresztowania. Nie ulega zatem wątpliwości, że zastosowanie znajdują przepisy k.p.k. dotyczące właściwości funkcjonalnej sądów zawarte w art. 263 k.p.k. O tym, który sąd jest w konkretnym układzie procesowym właściwy do wydania postanowienia w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym, decydują jedynie okoliczności związane z właściwością rzeczową sądów oraz dotychczasowym okresem stosowania tymczasowego aresztowania. O ile pierwsza kwestia nie budzi w sprawie wątpliwości, o tyle rozstrzygnięcie drugiej wymaga rozważenia, czy uprzedni pobyt podejrzanego w schronisku dla nieletnich podlega uwzględnieniu przy obliczaniu okresu tymczasowego aresztowania, od którego zależy właściwość sądu w przedmiocie przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania. Rozważając to zagadnienie Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że na to pytanie należy udzielić odpowiedzi pozytywnej. Decyduje o tym faktyczne podobieństwo środków zapobiegawczych w postaci tymczasowego aresztowania i umieszczenia oskarżonego w schronisku dla nieletnich. Obydwa te środki polegają wszakże na pozbawieniu wolności. Nie bez znaczenia jest także i to, że zarówno okres tymczasowego aresztowania, jak i okres pobytu w schronisku dla nieletnich podlegają zaliczeniu na poczet kary, jeśli zostanie ona sprawcy wymierzona (art. 63 § 1 k.k.).

Jak już wskazano, decydujący argument wypływa jednak z art. 265 k.p.k., zgodnie z którym okres tymczasowego aresztowania liczy się od dnia zatrzymania. Nie ulega wątpliwości, że miarodajne jest zatrzymanie podejrzanego w sprawie, w której aktualizuje się kwestia stosowania wobec podejrzanego tymczasowego aresztowania. Na gruncie realiów sprawy zatrzymanie Alexandru S., a następnie umieszczenie go w schronisku dla nieletnich, miało miejsce w tym postępowaniu przygotowawczym, w którym powstała kwestia stosowania wobec niego tymczasowego aresztowania.

Biorąc pod uwagę powyższe, a także to, że sądem miejscowo i rzeczowo właściwym do rozpoznania sprawy jest Sąd Wojewódzki w K., należało dojść do przekonania, iż sądem właściwym do rozstrzygnięcia wniosku w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania na okres przekraczający 6 miesięcy, jest Sąd Apelacyjny w Ł.

Rozważywszy powyższe Sąd Najwyższy orzekł jak w postanowieniu.

OSNKW 1999 r., Nr 1-2, poz. 7