Wyrok z dnia 1984-06-15 sygn. I CR 155/84

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CR 155/84

Wyrok z dnia 15 czerwca 1984 r.

Zasada, w myśl której odpowiednie wynagrodzenie należne za działkę gruntu podlegającą wykupowi na podstawie art. 231 k.c. stanowi jej równowartość obliczoną według godziwych (nie spekulacyjnych) cen rynkowych, obowiązuje także wtedy, gdy działka ulega wykupowi na rzecz państwowej jednostki organizacyjnej; nie stosuje się natomiast w takim przypadku cen obowiązujących przy wywłaszczeniu.

Przewodniczący: sędzia SN W. Kuryłowicz. Sędziowie SN: J. Ignatowicz (sprawozdawca), T. Ładykowski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Leona K. przeciwko Białostockiemu Przedsiębiorstwu Robót Inżynieryjnych w B. o wykupienie nieruchomości i odszkodowanie na skutek rewizji strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Suwałkach z dnia 31 grudnia 1983 r.

rewizję oddalił.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 31.VII.1983 r. Sąd Wojewódzki w Suwałkach zobowiązał pozwane Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych w B. do złożenia oświadczenia woli, iż Przedsiębiorstwo to nabywa od powoda Leona K. i jego żony Czesławy K. położoną na terenie Augustowa działkę gruntu o powierzchni 1.715 m² za wynagrodzeniem w kwocie 686.000 zł, a ponadto zasądził od pozwanego Przedsiębiorstwa na rzecz powoda kwotę 56.707 zł. Sąd Wojewódzki dokonał następujących ustaleń faktycznych:

Pozwane Przedsiębiorstwo objęło w posiadanie wymienioną działkę stanowiącą własność powoda i jego żony w 1973 r. na podstawie umowy dzierżawy. Dzierżawa ta wygasła jednak w dniu 12.I.1983 r. W wymienionym czasie pozwane Przedsiębiorstwo wybudowało na działce, o której mowa, budynek murowany mieszczący pomieszczenia biurowe i socjalne o wartości znacznie przekraczającej wartość działki. Jej wartość rynkowa wynosi, licząc po 400 zł za m² (ze względu na położenie działki w śródmieściu), 686.000 zł; wartość ta według cen wywłaszczeniowych wyniosłaby 360.209 zł.

Mając powyższe ustalenia faktyczne na uwadze, Sąd Wojewódzki uznał, że w opisanych okolicznościach powodowi przysługuje z mocy art. 231 § 2 k.c. roszczenie o zobowiązanie strony pozwanej do wykupu działki.

Wynagrodzenie z tego tytułu - zgodnie z utrwalonym poglądem - należy określić według przeciętnych cen rynkowych. Kwotę 56.707 zł Sąd Wojewódzki zasądził z tytułu utraconych przez powoda w 1983 r. korzyści z działki.

Wymieniony na wstępie wyrok zaskarżyło pozwane Przedsiębiorstwo w części ustalającej wysokość wynagrodzenia za działkę. Strona skarżąca domaga się określenia tego wynagrodzenia na kwotę odpowiadającą cenom wywłaszczeniowym.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Jak to trafnie stwierdził Sąd Wojewódzki, zgodnie z poglądem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie, odpowiednie wynagrodzenie w rozumieniu art. 231 k.c. określa się według przeciętnych cen rynkowych z jednym tylko ograniczeniem, aby ceny te nie były cenami spekulacyjnymi. Strona skarżąca nie stawia takiego zarzutu co do ceny przyjętej w zaskarżonym wyroku przez Sąd Wojewódzki, twierdzi natomiast, że względem niej, jako państwowej jednostki organizacyjnej, należało zastosować ceny wywłaszczeniowe.

Zarzut ten jest nieuzasadniony, gdyż brak jest przepisu, który by taki szczególny przywilej stwarzał dla jednostek państwowych, a z ogólnej zasady szczególnej ochrony mienia ogólnonarodowego takiej zasady wydedukować nie można. Strona pozwana mogłaby skorzystać z cen wywłaszczeniowych tylko wtedy, gdyby organ administracyjny, powołany do orzekania w kwestii wywłaszczenia, wszczął postępowanie wywłaszczeniowe, które by się zakończyło bądź odpowiednim orzeczeniem, bądź umową zawartą w toku postępowania wywłaszczeniowego. Wówczas miałyby zastosowanie ceny wywłaszczeniowe. Skoro jednak postępowanie wywłaszczeniowe nie miało miejsca, obowiązują w omawianym zakresie względem strony pozwanej zasady ogólne.

Z powyższych zasad należało orzec z mocy art. 387 k.p.c. jak w sentencji.

OSNC 1984 r., Nr 12, poz. 227