Wyrok z dnia 1981-08-07 sygn. IV PR 239/81

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV PR 239/81

Wyrok z dnia 7 sierpnia 1981 r. 

Bieg terminu przedawnienia roszczenia regresowego rozpoczyna się z dniem, w którym zobowiązany do świadczenia naprawił szkodę.

Przewodniczący: sędzia SN T. Kasiński. Sędziowie SN: E. Brzeziński, S. Rejman (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Spółdzielni Transportu Wiejskiego Oddział w K. przeciwko Janowi U. o zapłatę na skutek rewizji strony powodowej od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Jeleniej Górze z dnia 13 stycznia 1981 r.

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu w Jeleniej Górze do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania rewizyjnego.

Uzasadnienie

Spółdzielnia Transportu Wiejskiego Oddział w K. domagała się zasądzenia od Jana U. kwoty 119.840 zł. Twierdziła, że pozwany jest zatrudniony u niej w charakterze spedytora od dnia 1.XI.1977 r. do chwili obecnej i że do obowiązków jego należy odbiór przesyłek z PKP i przekazywanie ich odbiorcom według listów przewozowych. Pozwany w okresie odbioru przesyłki z PKP do chwili przekazania jej odbiorcy odpowiada za powierzone mu mienie z obowiązkiem wyliczenia się. Do jego obowiązków w przypadku stwierdzenia uszkodzenia przesyłki lub braków w przesyłce należało spowodowanie sporządzenia odpowiedniego protokołu przez PKP. Pozwany nie rozliczył się z powierzonego mienia, gdyż nie przedstawił prawidłowo sporządzonych protokołów szkodowych i w konsekwencji strona powodowa pokryła szkodę poniesioną przez PZU.

Strona powodowa w wyniku nieprawidłowego sporządzenia protokołów przez pozwanego przegrała proces w OKA w 1979 r.

Sąd Wojewódzki oddalił powództwo. Nie wdając się w merytoryczne rozpoznanie spraw stwierdził, że - jak wynika z treści protokołów szkodowych - zostały one sporządzone w okresie od dnia 31.XII.1977 r. do dnia 31.VII.1978 r. i z tym ostatnim dniem strona powodowa powzięła wiadomość o wyrządzeniu szkody. Niemniej jednak Sąd stanął na stanowisku, że spółdzielnia dowiedziała się o szkodzie dopiero w dniu wydania orzeczenia przez OKA w Wałbrzychu, tj. 12.VII.1979 r., z którym to dniem zaczął biec termin przewidziany w art. 291 § 2 k.p. Pozew do Sądu wpłynął dopiero w dniu 4.IX.1980 r. Skoro więc strona powodowa dowiedziała się o szkodzie w dniu 12.VII.1979 r., a pozew wniosła w dniu 4.IX.1980 r., to tym samym uchybiła terminowi przewidzianemu w art. 291 § 2 k.p.

Wyrok ten zaskarżyła strona powodowa, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 291 § 2 k.p. oraz niewyjaśnienie istotnych okoliczności faktycznych, a w szczególności stopnia winy pozwanego, co ma znaczenie dla ustalenia długości okresu przedawnienia (art. 291 § 2 k.p.). Wniosek rewizyjny zmierzał do uchylenia wyroku Sądu Wojewódzkiego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Rewizja jest uzasadniona.

W sprawie niniejszej ma zastosowanie przepis art. 291 § 2 k.p., w myśl którego roszczenia zakładu pracy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ulegają przedawnieniu z upływem roku od dnia, w którym zakład pracy powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody (...). Nie można podzielić stanowiska strony oskarżonej, że pozwany umyślnie wyrządził szkodę i że w związku z art. 291 § 3 k.p. należy w tym przypadku zastosować 3-letni termin przedawnienia przewidziany w art. 442 § 1 k.c. Wbrew bowiem wywodom zamieszczonym w rewizji sam fakt, że pomimo zwracania mu wagi nienależycie wykonywał swe obowiązki spedytora, nie świadczy, że umyślnie wyrządził szkodę, działając z zamiarem bezpośrednim bądź nawet ewentualnym. Nic nie wskazuje na to, że pozwany chciał wyrządzić szkodę lub też że ją przewidywał i na to się godził. Rozważania te mają jednak charakter drugorzędny.

Zdaniem Sądu Najwyższego strona powodowa zachowała roczny termin do wytoczenia powództwa. Bieg 1-rocznego terminu rozpoczął się dnia 14.IX.1979 r., a pozew został złożony w Sądzie dnia 4.IX.1980 r. Strona powodowa dowiedziała się o szkodzie dopiero w chwili, gdy z jej konta została pokryta należność PZU. W rozważanym przypadku mamy do czynienia z procesem regresowym.

Bieg terminu przedawnienia roszczenia regresowego rozpoczyna się z dniem, w którym zobowiązany do świadczenia naprawił szkodę.

Sprawa dotyczy spowodowania szkody przez pozwanego, który będąc zatrudniony u strony powodowej na stanowisku spedytora dostarczył odbiorcy mniejszą liczbę przesyłek, niż to wynikało z listów przewozowych. Na brakującą zaś liczbę przesyłek nie sporządził protokołów szkodowych, w wyniku czego odbiorca poniósł szkodę. Został on bowiem pozbawiony możliwość dochodzenia swych roszczeń od PKP bądź od nadawców przesyłek. Szkodę więc poniósł w tym czasie odbiorca przesyłek, a nie zakład pracy zatrudniający pozwanego. On też nie mógł wystąpić przeciwko pozwanemu z powództwem, ponieważ chwilowo nie poniósł szkody i z tej przyczyny byłoby ono oddalone. Skoro więc zakład pracy nie miał w stosunku do pozwanego roszczenia o naprawienie szkody, to nie mógł rozpocząć się bieg 1-rocznego terminu przedawnienia.

Sytuacja uległa jednak zmianie, gdy powodowa spółdzielnia w wyniku przegranego procesu przed komisją arbitrażową zapłaciła PZU 166.441 zł. W tym dopiero dniu powstała szkoda spółdzielni i to jest dzień, w którym powzięła wiadomość o wyrządzeniu jej przez pozwanego szkody. W dniu przegrania procesu arbitrażowego dowiedziała się natomiast o wyrządzeniu przez pozwanego szkody, ale nie jej, lecz osobie trzeciej.

Wobec tego, że roszczenie strony powodowej - wbrew odmiennemu stanowisku Sądu Wojewódzkiego - nie uległo przedawnieniu, zachodzi konieczność wyjaśnienia meritum sprawy.

Z tych też względów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania (art. 388 § 1 k.p.c.).

OSNC 1982 r., Nr 2-3, poz. 38