Postanowienie z dnia 1980-10-28 sygn. III CRN 216/80

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 216/80

Postanowienie z dnia 28 października 1980 r.

Uznanie dziecka w okresie domniemania jego pochodzenia od męża matki nabiera skuteczności w razie późniejszego uznania męża matki dziecka za zmarłego, w chwili wykluczającej istnienie takiego domniemania, i w związku z tym bezprzedmiotowy staje się wniosek o sprostowanie aktu stanu cywilnego, który został sporządzony na podstawie uznania dokonanego w takich okolicznościach.

Przewodniczący: Sędzia SN S. Rudnicki. Sędziowie SN: T. Bukowski (sprawozdawca), R. Czarnecki.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym sprawy z wniosku Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w B. o sprostowanie aktu urodzenia Leszka Marka J., na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od postanowienia b. Sądu Powiatowego w Bystrzycy Kłodzkiej z dnia 29 września 1962 r.

uchylił zaskarżone postanowienie i postępowanie umorzył.

Uzasadnienie

Dnia 15.II.1961 r. Prezydium PRN - Wydział Spraw Wewnętrznych - wystąpiło z wnioskiem o sprostowanie aktu urodzenia Leszka Marka J., urodzonego w dniu 17.VIII.1960 r. przez Annę A., a uznanego w dniu 3.IX.1960 r. przez Mariana J. Według twierdzeń wnioskodawcy Anna A. pozostawała w dniu urodzenia Leszka Marka w związku małżeńskim zawartym w dniu 13.V.1940 r. z Janem A. Jego ojcostwo w stosunku do Leszka Marka nie zostało zaprzeczone.

Postanowieniem z dnia 29.IX.1962 r. Sąd Powiatowy w Bystrzycy Kłodzkiej unieważnił akt urodzenia Leszka Marka J. z powołaniem się na przepis art. 26 ust. 1 prawa o aktach stanu cywilnego.

Minister Sprawiedliwości złożył z urzędu rewizję nadzwyczajną. Zarzucając naruszenie art. 26 ust. 1 prawa o aktach stanu cywilnego z dnia 8 czerwca 1955 r. (Dz. U. Nr 25, poz. 151 z późn. zmianami) oraz naruszenie interesu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wnosił na podstawie art. 417 § 1 i art. 421 § 2 k.p.c. o uchylenie tego postanowienia i umorzenie postępowania w sprawie.

Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:

Wniosek o sprostowanie oparty był na twierdzeniu, że w akcie urodzenia Leszka Marka, urodzonego w dniu 17.VIII.1960 r. wpisano jako jego ojca - Mariana J., zamiast męża matki - Jana A. Urodzenie się Leszka Marka, co podniesiono w rewizji nadzwyczajnej, jest zdarzeniem prawdziwym. Brak więc było podstaw z art. 26 ust. 1 prawa o aktach stanu cywilnego do unieważnienia przedmiotowego aktu.

Jest poza sporem, że w chwili uznania Leszka Marka przez Mariana J., matka małoletniego była żoną Jana A. Nie doszło też do sądowego zaprzeczenia ojcostwa jej męża w stosunku do Leszka Marka. W takiej sytuacji uznanie, na podstawie którego Marian J. został w dniu 3.IX.1960 r. wpisany do aktu urodzenia Leszka Marka jako jego ojciec, byłoby nieważne z mocy prawa. Akt urodzenia podlegałby zatem sprostowaniu z mocy art. 26 ust. 2 prawa o aktach stanu cywilnego. W niniejszej jednak sprawie powstała specyficzna sytuacja prawna. Po sporządzeniu przedmiotowego aktu i po wydaniu postanowienia unieważniającego ten akt, Jan A. został uznany za zmarłego. Jako datę jego śmierci wskazano dzień 9.V.1947 r. Leszek Marek urodził się 17.VIII.1960 r. Nie zachodzi zatem przewidziane w art. 62 § 1 k.r.o. domniemanie, że pochodzi on od Jana A. W konsekwencji przeszkoda do uznania Leszka Marka przez Mariana J. w rzeczywistości nie zachodziła. Wpis dokonany w okresie pozornego istnienia tego domniemania nie wymaga więc sprostowania.

Uznanie dziecka w okresie domniemania jego pochodzenia od męża matki nabiera skuteczności w razie późniejszego uznania męża matki dziecka za zmarłego, w chwili wykluczającej istnienie takiego domniemania, i w związku z tym bezprzedmiotowy staje się wniosek o sprostowanie aktu stanu cywilnego, który został sporządzony na podstawie uznania dokonanego w takich okolicznościach.

Trafny jest przeto wniosek rewizji nadzwyczajnej o uchylenie zaskarżonego postanowienia, unieważniającego akt urodzenia Leszka Marka, i o umorzenie zbędnego postępowania o sprostowanie tego aktu.

Podzielając stanowisko Ministra Sprawiedliwości, że z uwagi na doniosłość z punktu widzenia interesu PRL prawidłowości rejestracji zdarzeń w aktach stanu cywilnego uwzględnieniu rewizji nadzwyczajnej nie stoi na przeszkodzie przekroczenie terminu z art. 421 § 2 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł z mocy art. 422 § 1 k.p.c. jak w sentencji.

OSNC 1981 r., Nr 5, poz. 91