Uchwała z dnia 1980-11-05 sygn. III CZP 56/80

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 56/80

Uchwała z dnia 5 listopada 1980 r.

Przewodniczący: Sędzia SN W. Kuryłowicz. Sędziowie SN: Ł. Grygołajtys (sprawozdawca), Z. Trybulski.

Sąd Najwyższy, w sprawie z wniosku Stefana K. o sprostowanie aktu zgonu Haliny S., po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Łodzi postanowieniem z dnia 29 sierpnia 1980 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.

"Czy dopuszczalna jest droga sądowa w sprawie o sprostowanie wpisanego do ksiąg stanu cywilnego na podstawie art. 63 ust. 1 pr. o a.s.c. aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą?"

podjął następującą uchwałę:

W sprawie o sprostowanie aktu stanu cywilnego, sporządzonego za granicą, wpisanego do ksiąg stanu cywilnego na podstawie art. 63 ust. 1 pr. o a.s.c., droga sądowa jest dopuszczalna.

Uzasadnienie

Wnioskodawca domagał się sprostowania aktu zgonu żony, wpisanego do ksiąg stanu cywilnego na podstawie art. 63 ust. 1 pr. o a.s.c.

Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 31.VII.1980 r. odrzucił wniosek, wychodząc z założenia, że akt stanu cywilnego, sporządzony za granicą i transkrybowany w trybie art. 63 ust. 1 pr. o a.s.c., nie ma samodzielnego bytu bez aktu zagranicznego, który był podstawą wpisania do ksiąg stanu cywilnego. Z tego względu akt taki nie może być prostowany stosownie do art. 26 ust. 3 pr. o a.s.c.

W zażaleniu wnioskodawca domagał się uchylenia powyższego postanowienia i rozpoznania wniosku.

Sąd Wojewódzki na podstawie art. 391 § 1 k.p.c. przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia przytoczone w sentencji uchwały zagadnienie prawne.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przedstawione zapytanie prawne zrodziło się na tle wątpliwości, czy akt stanu cywilnego, sporządzony za granicą, wpisany do ksiąg stanu cywilnego na podstawie art. 63 ust. 1 pr. o a.s.c., podlega przepisom prawa o a.s.c. i w konsekwencji, czy może być prostowany na mocy art. 26 ust. 3 pr. o a.s.c. w zakresie danych, zawartych w transkrybowanym akcie. Zdaniem Sądu Rejonowego, w takim przypadku droga sądowa nie jest dopuszczalna, gdyż zachodzi brak jurysdykcji krajowej (art. 1099 k.p.c.). Pogląd powyższy nie znajduje uzasadnienia ani w przepisach ustawy (art. 1110 k.p.c.), ani też w postanowieniach polsko-radzieckiej umowy o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych z dnia 28 grudnia 1957 r. (Dz. U. z 1958 r. Nr 32, poz. 147). Powołana umowa w zakresie aktów stanu cywilnego przewiduje jedynie, że wypisy aktów stanu cywilnego sporządzonych w ZSRR nie wymagają legalizacji (uwierzytelnienia) przy użyciu ich w Polsce (art. 15) oraz ustala obowiązek bezpłatnego wydawania przez urzędy stanu cywilnego w Związku Radzieckim wypisów aktów urodzenia, małżeństw i zgonu na żądanie polskich organów państwowych (art. 18).

Zasadniczym zagadnieniem jest przeto rozstrzygnięcie, jakie znaczenie ma wpisanie zagranicznego aktu do ksiąg urzędu stanu cywilnego w Polsce w trybie art. 63 ust. 1 pr. o a.s.c. Przepis ten przewiduje, że akt stanu cywilnego, sporządzony za granicą, może być z urzędu lub, za zezwoleniem organu nadzoru, na wniosek osoby zainteresowanej wpisany do ksiąg urzędu stanu cywilnego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której akt dotyczy, a jeżeli osoba ta nie ma w kraju miejsca zamieszkania - do ksiąg Urzędu Stanu Cywilnego Warszawa-Śródmieście. Treść przepisu art. 63 ust. 1 pr. o a.s.c. daje podstawę do przyjęcia, że przez wpisanie aktu zagranicznego do ksiąg urzędu stanu cywilnego - do aktu w księgach wpisanego mają zastosowanie przepisy prawa o aktach stanu cywilnego, dotyczące jego mocy dowodowej, unieważnienia i prostowania na równi z aktami bezpośrednio w księgach - w trybie zwykłym - sporządzonymi. Wynika stąd brak przeszkód do merytorycznego rozpoznania kwestii, czy dane, zawarte w akcie wpisanym na podstawie art. 63 ust. 1 pr. o a.s.c., odpowiadają rzeczywistości. Akt ten bowiem, tak wpisany, jest odtąd samodzielnym aktem stanu cywilnego, oderwanym od aktu, na którym został oparty. Z tego względu może ulec sprostowaniu podobnie jak akt, sporządzony w trybie normalnym.

Również cel, jakiemu służy transkrypcja z art. 63 ust. 1 prawa o a.s.c., przemawia za powyższą wykładnią. Celem tym jest stworzenie dla osób zainteresowanych takich samych możliwości, jakie wiążą się z możliwościami posługiwania się polskimi dokumentami stanu cywilnego, bez potrzeby dochodzenia przez obywateli polskich przed odpowiednim organem obcego państwa m.in. także sprostowania zagranicznego aktu, wpisanego do ksiąg stanu cywilnego na podstawie art. 63 ust. 1 prawa o a.s.c. Z powyższego wynika, że art. 26 prawa o a.s.c. dotyczy wszelkich aktów stanu cywilnego, wpisanych do polskich ksiąg stanu cywilnego. Według zaś tego przepisu sąd rozstrzyga o sprostowaniu aktu stanu cywilnego w razie błędnego lub nieścisłego jego zredagowania.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 391 § 1 k.p.c. udzielił odpowiedzi jak w sentencji uchwały.

OSNC 1981 r., Nr 5, poz. 72