Wyrok z dnia 1980-04-14 sygn. II CR 52/80

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 52/80

Wyrok z dnia 14 kwietnia 1980 r.

Stosownie do przepisu art. 581 § 2 k.c. termin gwarancji przedłuża się tylko o czas, w ciągu którego nabywca samochodu oczekuje na usunięcie jego wady, w sytuacji bowiem, gdy nabywcy ma być dostarczony inny samochód, wolny od wad, kwestia przedłużenia terminu gwarancji staje się bezprzedmiotowa. Termin gwarancji więc nie ulega przedłużeniu po dniu, w którym nabywca nie godzi się na usunięcie wady samochodu, i tylko wskutek sporu samochód pozostaje u gwaranta.

Możność wykonania uprawnienia z tytułu rękojmi wygasa (art. 568 § 1 k.c.) z upływem terminu, który biegnie od dnia wydania rzeczy przez okres gwarancji (art. 577 § 1 k.c.), przedłużony o okres, w którym nabywca rzeczy nie mógł z niej korzystać wskutek jej wady (art. 581 § 2 k.c.) i który nie może skończyć się wcześniej jak z upływem dalszych trzech miesięcy (art. 581 § 3 k.c.).

Przewodniczący: sędzia SN S. Dmowski. Sędziowie SN: W. Kuryłowicz, R. Czarnecki (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Stanisława P. przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu "Polmozbyt" w G. i Przedsiębiorstwu Handlu Zagranicznego Przemysłu Motoryzacyjnego "POL-MOT" w W. o wymianę samochodu oraz zwrot jego równowartości w dolarach USA, na skutek rewizji pozwanych od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku z dnia 6 września 1979 r.,

I) zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1) oddalił powództwo w stosunku do Przedsiębiorstwa "Polmozbyt" w części dotyczącej zwrotu przez to Przedsiębiorstwo równowartości samochodu w dolarach USA z odsetkami;

2) oddalił powództwo w stosunku do Przedsiębiorstwa "POL-MOT";

3) zasądzoną od Przedsiębiorstwa "Polmozbyt" na rzecz powoda kwotę 12.860 zł tytułem zwrotu kosztów procesu obniżył d kwoty 10.000 zł; zasądził od powoda na rzecz Przedsiębiorstwa "POL-MOT" kwotę 2.000 zł tytułem zwrotu wspomnianych kosztów;

II) poza tym oddalił rewizję Przedsiębiorstwa "Polmozbyt";

III) zasądził od Przedsiębiorstwa "Polmozbyt" na rzecz powoda kwotę 300 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania rewizyjnego oraz od powoda na rzecz Przedsiębiorstwa "POL-MOT" kwotę 8.110 zł tytułem zwrotu wspomnianych kosztów.

Uzasadnienie

W sprawie jest bezsporne, że w dniu 24.VIII.1976 r. powód nabył "Fiata 131 P" za 3.250 dol. USA. Od dnia 4.IV.1977 r. samochód oddany przez powoda do naprawy pozostaje na stacji "Polmozbyt". W dniu 14.IV.1977 r. działający na zlecenie powoda rzeczoznawca PZMot-u Zdzisław S. stwierdził, że przy pocieraniu powłoki lakierniczej samochodu lakier ściera się i zabarwia szmatkę. Stwierdził też liczne miejsca korozji. W piśmie z dnia 9.V.1977 r. skierowanym do "Polmozbytu" powód zażądał "wymiany pojazdu na nowy, wolny od wad, gdyż na jakiekolwiek naprawy nadwozia łącznie z lakierowaniem nie wyraża zgody". Pismem z dnia 15.VI.1977 r. FSO "podtrzymała decyzję oddalającą roszczenie o wymianę samochodu".

W przytoczonym stanie rzeczy powód wystąpił przeciwko FSO oraz "Polmozbytowi" o dostarczenie innego samochodu wolnego od wad.

W dniu 22.XI.1977 r. biegły Ryszard G. stwierdził zaawansowaną korozję nadwozia oraz brak na stacji "Polmozbytu" niektórych części potrzebnych do naprawy samochodu. Zaopiniował, że w warunkach stacji "Polmozbytu" nie jest możliwa zmiana lakieru bez utraty wartości samochodu, a także - usunięcie korozji.

Sąd Wojewódzki uwzględnił powództwo.

Sąd Najwyższy zmienił wyrok Sądu Wojewódzkiego w stosunku do FSO i w tym zakresie oddalił powództwo oraz uchylił ten wyrok w stosunku do "Polmozbytu".

W toku ponownego rozpoznawania sprawy postanowieniem z dnia 7.VI.1979 r. Sąd Wojewódzki na podstawie art. 194 § 3 k.p.c. wezwał do wzięcia udziału w sprawie "POL-MOT", od którego również powód zażądał dostarczenia innego samochodu wolnego od wad, a w razie niemożności spełnienia tego świadczenia - zasądzenia 4.750 dol. USA z 8% od dnia zwłoki.

Biegły Tadeusz Ł., który w dniu 24.V.1979 r. dokonał oględzin samochodu, stwierdził postępującą z każdym dniem korozję, międzykrystaliczną wgłębną tego samochodu oraz zaopiniował, że już w kwietniu 1977 r. samochodu nie można było naprawić w ten sposób, żeby posiadał on cechy samochodu nowego.

Sąd Wojewódzki nakazał "Polmozbytowi" i "POL-MOT-owi" in solidum dostarczenie powodowi innego samochodu tej samej marki wolnego od wad, a w razie niemożności spełnienia świadczenia - zwrot równowartości wymienionego nowego samochodu według ceny z chwili zwrotu tego świadczenia w dolarach USA z 8% od dnia 9.IX.1977 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Stosownie do § 2 gwarancji "Polmozbyt" przejął od FSO obowiązki gwaranta. W sytuacji gdy powód nie wyraził zgody na naprawy nadwozia łącznie z lakierowaniem, a położenie lakieru i usunięcie korozji było możliwe tylko w warunkach fabrycznych, a nie w warunkach stacji "Polmozbytu", FSO powinna była zaoferować powodowi wykonanie wspomnianych napraw. FSO nie zaoferowała powodowi położenia lakieru i usunięcia korozji, lecz ograniczyła się do odmowy wymiany samochodu. Jeżeli stacja "Polmozbytu" nie mogła wykonać naprawy samochodu, a FSO jej nie zaoferowała, to powód zasadnie pozostawił samochód na tej stacji, obecnie zaś jego naprawa stała się niemożliwa także w warunkach fabrycznych. Gdy więc usunięcie wady dotyczącej istotnego elementu samochodu nie jest już możliwe, Sąd Wojewódzki władny był nakazać "Polmozbytowi" jako obowiązanemu z gwarancji, żeby dostarczył powodowi inny samochód tej samej marki wolny od wad (art. 577 w związku z art. 582 k.c.). Przeto we wskazanym zakresie wyrok zostaje utrzymany w mocy.

"Polmozbyt" występuje w charakterze gwaranta, a nie sprzedawcy, nie odpowiada zatem z tytułu rękojmi. Tym samym w stosunku do "Polmozbytu" powód nie mógł odstąpić od umowy (art. 560 § 1 k.c.) i uzyskać zwrotu swego świadczenia (art. 560 § 2 w związku z art. 494 k.c.), naprawienie szkody (art. 363 § 1 k.c.) zaś nie może doprowadzić do wyniku przewidzianego w art. 560 § 2 w związku z art. 494 k.c., przy takim bowiem założeniu instytucja przewidziana w tych ostatnich przepisach byłaby bezprzedmiotowa.

Jeżeliby "Polmozbyt" nie dostarczył powodowi innego samochodu tej samej marki wolnego od wad, a strony nie doszłyby do porozumienia w przedmiocie dostarczenia samochodu innej marki o zbliżonych parametrach, to dopiero wtedy powód mógłby wystąpić o naprawienie szkody, ale zgodnie z art. 358 § 1 k.c. w pieniądzu polskim, a nie w dolarach USA.

Toteż wyrok w części dotyczącej zwrotu przez "Polmozbyt" równowartości samochodu w dolarach USA z odsetkami ulega zmianie, a powództwo w tym zakresie - oddaleniu.

Z kolei "POL-MOT", jako sprzedawca, odpowiadałby z tytułu rękojmi. Ze względu na zależność biegu terminu do wykonania uprawnienia z tytułu rękojmi (art. 568 § 1 k.c.) od gwarancji należy podnieść, iż art. 581 § 2 k.c. stanowi, że termin gwarancji przedłuża się o czas, w ciągu którego kupujący, wskutek wady rzeczy sprzedanej, nie mógł z niej korzystać. Stosownie do tego przepisu termin gwarancji przedłuża się tylko o czas, w ciągu którego nabywca samochodu oczekuje na usunięcie jego wady, w sytuacji bowiem gdy nabywcy ma być dostarczony inny samochód wolny od wad, kwestia przedłużenia terminu gwarancji staje się bezprzedmiotowa. Termin gwarancji więc nie ulega przedłużeniu po dniu, w którym nabywca nie godzi się na usunięcie wady samochodu, i tylko wskutek sporu samochód pozostaje u gwaranta. W sprawie nie da się wyłączyć, że gdyby powodowi zostało zaproponowane położenie lakieru i usunięcie korozji w warunkach fabrycznych, powód zgodziłby się na takie usunięcie tych wad.

Na korzyść powoda należy zatem przyjąć, że ostatecznie powód nie zgodził się na usunięcie wad samochodu z chwilą, gdy FSO podtrzyma odmowę wymiany samochodu, tj. w dniu 15.VI.1977 r. Na tle tego, co powiedziano, termin gwarancji uległ przedłużeniu (art. 581 § 2 k.c.) o okres od dnia 4.IV.1977 r. do dnia 15.VI.1977 r., a zatem o 2 miesiące i 11 dni i stąd nie upłynął w dniu 24.VIII.1977 r., lecz w dniu 4.XI.1977 r. Termin zaś do wykonania uprawnienia z tytułu rękojmi (art. 568 § 1 k.c.) nie mógł skończyć się wcześniej jak w trzy miesiące po upływie terminu gwarancji (art. 581 § 3 k.c.), przeto - nie wcześniej jak w dniu 4.II.1978 r.

Reasumując - możność wykonania uprawnienia z tytułu rękojmi wygasa (art. 568 § 1 k.c.) z upływem terminu, który biegnie od dnia wydania rzeczy (art. 568 § 1, art. 577 § 1 k.c.) przez okres gwarancji przedłużony o okres, w którym nabywca rzeczy nie mógł z niej korzystać wskutek jej wady (art. 581 § 2 k.c.) i który nie może skończyć się wcześniej jak z upływem trzech miesięcy (art. 581 § 3 k.c.).

W sprawie brak nawet twierdzeń co do tego, żeby do dnia 4.II.1978 r. w stosunku do "POL-MOT-u" powód wykonał uprawnienie z tytułu rękojmi. "POL-MOT" został tylko wezwany do wzięcia udziału w sprawie w dniu 7.VI.1979 r., tj. w rok i cztery miesiące po dniu, w którym wygasło uprawnienie powoda z tytułu rękojmi (art. 568 § 1 k.c.).

W przytoczonym stanie rzeczy w stosunku do "POL-MOT-u" powód nie mógł ani domagać się dostarczenia mu innego samochodu wolnego od wad (art. 361 § 1 k.c.), ani odstąpić od umowy i uzyskać zwrot swego świadczenia (art. 560 § 1 i 2 w związku z art. 494 k.c.), ani też na tle tego, co wyżej powiedziano, dochodzić zwrotu świadczenia w dolarach USA na podstawie art. 363 § 1 k.c.

Przeto wyrok w części uwzględniającej powództwo w stosunku do "POL-MOT-u" ulega zmianie, a powództwo - oddaleniu.

Orzeczono więc jak w sentencji (art. 387, art. 390 § 1 k.p.c.).

OSNC 1981 r., Nr 1, poz. 9