Wyrok z dnia 1988-03-23 sygn. II SA 1517/87

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

Wyrażenie zgody lub - odpowiednio - odmowa wyrażenia zgody przez organ administracji państwowej na zrzeczenie się własności nieruchomości przez właściciela /art. 179 Kc/ następuje w formie decyzji administracyjnej /art. 104 Kpa/, która podlega kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Olgi K. na decyzję Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku z dnia 13 czerwca 1987 r. w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na nieodpłatne zrzeczenie się na rzecz Państwa własności nieruchomości rolnej.

Uzasadnienie

W dniu 16 lutego 1987 r. Olga K. zamieszkała w C. złożyła do Naczelnika Gminy w B.P. wniosek o wyrażenie zgody w trybie art. 179 Kc na nieodpłatne zrzeczenie się przez nią na rzecz Skarbu Państwa 1/2 udziału w nieruchomości rolnej o ogólnej powierzchni 6,29 ha, położonej na terenie wsi W. /oznaczonej jako działki nr 330 o pow. 2,83 ha oraz nr 344 o pow. 3,46 ha/.

Naczelnik Gminy w B.P. pismem z dnia 30 marca 1987 r. zwrócił się do Państwowego Gospodarstwa Rolnego w B.P. o rozważenie możliwości przyjęcia w zarząd tych gruntów, jednakże Gospodarstwo odmówiło ich przyjęcia.

Decyzją z dnia 23 kwietnia 1987 r., wydaną z powołaniem się na art. 104 par. 1 Kpa, Naczelnik Gminy w B.P. odmówił wyrażenia zgody na zrzeczenie się w trybie art. 179 Kc przez Olgę K. na rzecz Skarbu Państwa udziału wynoszącego 1/2 powierzchni gruntów oznaczonych jako działki nr 330 i 344 w ewidencji wsi W. ze względu na brak możliwości trwałego rozdysponowania tych gruntów.

Od decyzji tej Olga K. odwołała się do Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, który decyzją ostateczną z dnia 13 czerwca 1987 r. nr G.VII-70192-8/87 utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Od decyzji ostatecznej Olga K. złożyła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji. Podała, że jest właścicielką gospodarstwa rolnego o powierzchni 12,12 ha na terenie wsi C. Działki nr 330 i 344 o powierzchni ogólnej 6,29 ha, których jest współwłaścicielką, położone są we wsi W. w odległości około 30 km od jej miejsca zamieszkania, w związku z czym nie jest w stanie właściwie ich zagospodarować, zwłaszcza że jest już w wieku emerytalnym. Obecnie działki te uprawia nielegalnie jej brat, Wiesław T., zamieszkały w W., nie płacąc jednak podatków. Należności podatkowe opłaca Olga K. i z tych względów chciałaby obie działki przekazać nieodpłatnie na własność Państwa.

Dyrektor Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku wniósł o oddalenie skargi. Podał przy tym, że przeprowadzone postępowanie wykazało, iż we wsi W. znajduje się obecnie 39 ha gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, z czego 24 ha pozostaje w dożywotnim użytkowaniu emerytów i rencistów, 9 ha wydzierżawiono na rzecz rolników indywidualnych, pozostałe zaś grunty nie są rozdysponowane ze względu na brak chętnych do ich użytkowania. Starania podjęte przez organ I instancji, aby grunty objęte skargą przejęło Państwowe Gospodarstwo Rolne, nie dały rezultatów. Przeniesienie zatem prawa własności tych gruntów - w drodze zrzeczenia się ich na rzecz Państwa - przez Olgę K. powiększyłoby jedynie zapas nie rozdysponowanych gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, co jest gospodarczo nieuzasadnione. W tym stanie rzeczy skarżąca, mając trudności z właściwym wykorzystaniem tych gruntów, powinna rozdysponować je we własnym zakresie, na przykład sprzedając je współwłaścicielowi bądź miejscowym rolnikom.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Artykuł 179 Kc wprowadza możliwość zrzeczenia się własności nieruchomości przez właściciela za zgodą odpowiedniego terenowego organu administracji państwowej; nieruchomość, której właściciel się zrzekł, staje się własnością państwową. Zrzeczenie się następuje w formie aktu notarialnego, natomiast uprzednie wyrażenie zgody lub - odpowiednio - odmowa wyrażenia zgody przez organ administracji państwowej następuje w formie decyzji administracyjnej. Kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego podlega jedynie decyzja o wyrażeniu lub o odmowie wyrażenia zgody na zrzeczenie się własności nieruchomości przez właściciela.

Obowiązujące przepisy, w tym zwłaszcza art. 179 Kc, nie przewidują obowiązku organu administracji państwowej wyrażenia zgody na zrzeczenie się nieruchomości przez właściciela. Decyzja zatem w tej sprawie jest decyzją uznaniową. W takim wypadku Naczelny Sąd Administracyjny kontroluje, czy decyzja taka nie przekracza granic swobodnego uznania administracyjnego i nie nosi cech dowolności, nie może natomiast badać celowości wydanej decyzji ani też nakazać organom administracji państwowej wydania decyzji pozytywnej dla strony.

Z materiałów sprawy niniejszej wynika, że organy administracji państwowej przed wydaniem zaskarżonej decyzji przeprowadziły szczegółowe postępowanie wyjaśniające w celu zbadania możliwości właściwego zagospodarowania gruntów w razie zrzeczenia się ich przez skarżącą i dopiero na podstawie jego wyników ustaliły, iż przeniesienie własności gruntów objętych skargą w drodze zrzeczenia się na ich rzecz Państwa powiększyłoby jedynie dotychczasowy zapas nie rozdysponowanych gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, co byłoby gospodarczo nieuzasadnione. Dlatego też organy administracji wydały decyzje odmowne, przy czym stanowisko swe należycie uzasadniły, opierając się na zebranych dowodach.

Jak z powyższego przykładu wynika, zaskarżona decyzja nie nosi cech dowolności i nie narusza przepisów prawa w sposób mogący mieć wpływ na wynik sprawy. W związku z powyższym skarga nie mogła być uwzględniona i na podstawie art. 207 par. 5 Kpa należało ją oddalić.