Wyrok z dnia 1989-10-05 sygn. SA/Ka 616/89

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

1. W rozumieniu par. 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1983 r. w sprawie podatku wyrównawczego /Dz.U. 1987 nr 8 poz. 53 ze zm./ rachunek za materiały budowlane wystawiony na osobę trzecią nie traci mocy dowodowej w staraniach podatnika o ulgę inwestycyjną.

2. Pojęcie oryginalnego dowodu /rachunku/ zakupu materiałów i zapłaty za robociznę obcą, użyte w powyższym przepisie, należy rozumieć jako dokument źródłowy, możliwy do sprawdzenia u zbywcy i umożliwiający sprawdzenie u podatnika, czy przedmiot zakupu został wykorzystany w ramach budowy lub remontu.

3. Rachunek /faktura, asygnata/ jest pisemnym dowodem, że została zawarta umowa kupna - sprzedaży między zbywcą a nabywcą, i bez znaczenia jest to, która ze stron otrzyma pierwszy egzemplarz /oryginał/, a która kopię.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Jana F. na decyzje Izby Skarbowej w B.-B. z dnia 27 lutego 1989 r. w przedmiocie odmowy zastosowania ulgi w podatku wyrównawczym za lata 1986 i 1987 i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżone decyzje, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Izby Skarbowej w B.-B. kwotę złotych trzy tysiące czterysta pięćdziesiąt siedem tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.

Uzasadnienie

Zaskarżonymi decyzjami z dnia 27 lutego 1989 r. nr PO 1-82/15-2/89 i nr 1-82/15-3/89 Izba Skarbowa w B.-B. utrzymała w mocy decyzje Urzędu Skarbowego w O. z dnia 7 stycznia 1989 r., którymi ustalono Janowi F. podatek wyrównawczy za lata 1986 - 1987 od niespornej wysokości dochodów za te lata, ale odmówiono mu zarazem przyznania ulgi z tytułu remontu domu jednorodzinnego. Uzasadnienia decyzji organu II instancji nawiązują do par. 7 ust. 2 i par. 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1983 r. w sprawie podatku wyrównawczego /Dz.U. 1987 nr 8 poz. 53 ze zm./, w myśl których przez remont domu jednorodzinnego, uzasadniający zastosowanie ulgi inwestycyjnej, rozumie się naprawę przywracającą budynkowi lub jego części pierwotną wartość użytkową, jeżeli koszt remontu wyniósł co najmniej 100 tys. zł, a za podstawę obliczenia ulgi przyjmuje się wartość nakładów ustaloną na podstawie oryginalnych dowodów /rachunków/ zakupu materiałów i zapłaty za robociznę obcą. Na tle tej regulacji oceniono, że spośród 7 rachunków zakupu materiałów w 1986 r. na łączną kwotę 189.818 zł 3 rachunki wystawione są na inne osoby, a pozostałe są kopiami i nie przekraczają łącznie 100 tys. zł. Wskazano też, że nie wszystkie zakupione materiały odpowiadają zakresowi remontu, który miał polegać na zmianie konstrukcji i pokrycia dachu. Za 1987 r. natomiast nie uwzględniono zeznanych nakładów w wysokości 131.600 zł, albowiem wykazane zostały kopiami rachunków. Ponadto kopia rachunku wystawionego przez "Murarstwo - Bogdan D. - S. nr 2", opiewającego na roboty strychowe w listopadzie i grudniu 1987 r. wystawiona została bez numeru i dopiero w dniu 22 lutego 1988 r., zakres tych robót zaś zdaniem organu odwoławczego, nie odpowiadał zeznanemu zakresowi remontu. Ze względu na niezgodność z zakresem remontu nie uwzględniono też dołączonego do odwołania rachunku z dnia 31 grudnia 1987 r. na zakup boazerii za 185.920 zł.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Jan F. powtórzył zarzuty odwołania. Poniósł mianowicie, że w ówczesnych warunkach rynkowych zmuszony był korzystać z okazyjnych zakupów materiałów budowlanych przez krewnych i kolegę i nie miał wpływu na to, czy otrzyma pierwszy egzemplarz rachunku, czy jego kopię. Jego zdaniem, organ podatkowy powinien był przeprowadzić oględziny w celu ustalenia, czy wykazane roboty i materiały budowlane w istocie zostały wykorzystane przy remoncie.

Organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Organy podatkowe zaprezentowały nadmiernie ścieśniającą interpretację przepisów rozporządzenia powołanych w decyzjach. Nadały one par. 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1983 r. w sprawie podatku wyrównawczego /Dz.U. 1987 nr 8 poz. 53 ze zm./ taką treść, jakby warunkiem niezbędnym do uzyskania ulgi było wystawienie rachunku wyłącznie na nazwisko podatnika i koniecznie w pierwszym egzemplarzu /oryginał/.

Do innych wniosków prowadzi zestawienie wykładanego przepisu z jednej strony z art. 75 Kpa /dowodem może być wszystko, co nie jest sprzeczne z prawem/, z drugiej strony zaś - z uciążliwymi brakami rynkowymi, które muszą usprawiedliwiać - jeżeli prawo ma nie być abstrakcją - wypadku okazyjnego kupowania przez inwestorów materiałów budowlanych. Wymaga zaznaczenia, że z brzmienia wykładanego przepisu rozporządzenia nie wynika, aby rachunek za materiały budowlane, wystawiony na osobę trzecia, tracił moc dowodową w staraniach podatnika o ulgę inwestycyjna. Dlatego użyte w par. 8 ust. 1 rozporządzenia rady Ministrów z dnia 28 lipca 1983 r. w sprawie podatku wyrównawczego /Dz.U. 1987 nr 8 poz. 53 ze zm./ pojęcie oryginalnego dowodu /rachunku/ zakupu materiałów i zapłaty za robociznę obcą należy rozumieć jako dokument źródłowy, możliwy do sprawdzenia u zbywcy i umożliwiający sprawdzenie u podatnika, czy przedmiot zakupu został wykorzystany w ramach budowy lub remontu. Wymaga tez podkreślenia, że rachunek /faktura, asygnata/ jest pisemnym dowodem, że została zawarta umowa kupna - sprzedaży między zbywcą a nabywcą, i bez znaczenia jest to, która ze stron otrzyma pierwszy egzemplarz /oryginał/, a która kopię, albowiem oba egzemplarze są skutecznymi dowodami zawarcia umowy.

W badanej sprawie organ odwoławczy - wbrew żądaniu odwołania - zaniechał z naruszeniem art. 75, art. 77 par. 1 i art. 80 Kpa oględzin remontowanego budynku. Nie miał przez to rozeznania, czy wykazane rachunkami materiały i roboty zostały użyte lub wykonane. Jego ocena "zza biurka" co do nieprzydatności materiałów lub robót w ramach zeznanego zakresu /zmiana konstrukcji i pokrycia dachu/ budzi uzasadnione wątpliwości. Na przykład wspomnieć można, że zakupiona boazeria, to jest odpowiednio przycięte na zakładkę deski, może być użyta do zewnętrznego wypełnienia przestrzeni pod okapem dachu /podsufitka/ lub do wypełnienia zewnętrznego i wewnętrznego ścian szczytowych między spadami dachu z materiałem ocieplającym w środku. Natomiast potrzebę "użytkową" remontu w rozumieniu par. 7 ust. 1 cytowanego rozporządzenia oceniać należy w zestawieniu z art. 43 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 38 poz. 229 ze zm./.

Przedstawione rozwiązania wykazują, że zaskarżona decyzja wydana została w wyniku błędnej wykładni przepisów prawa materialnego oraz w wyniku rzutujących na wynik sprawy niedostatków postępowania dowodowego. Dlatego należało orzec jak w sentencji - na podstawie art. 207 par. 1 pkt 1 i 3 Kpa co do meritum i na podstawie art. 208 Kpa co do kosztów postępowania.