Wyrok z dnia 1993-04-15 sygn. I SA 1719/92

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

1. Interes prawny jest kategorią normatywną, mającą swe źródło w przepisach regulujących sposób załatwienia sprawy i stanowiących podstawę prawną jej rozstrzygnięcia, zarazem ściśle związaną z przedmiotem prowadzonego postępowania.

2. Nakaz usunięcia środka spożywczego z obrotu, skierowany przez organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej do jednostki gospodarczej, w której środek ten się znajduje w celu jego sprzedaży, nie dotyczy w tym postępowaniu administracyjnym interesu prawnego producenta tego środka i ewentualnych sporów cywilnych pomiędzy producentem a sprzedawcą.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 1993 r. sprawy ze skargi Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Mięsnego w E. na decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego dla Województwa W. z dnia 28 września 1992 r. nr II-44360/25/92 w przedmiocie wycofania z obrotu środka spożywczego - oddalił skargę.

Uzasadnienie

Państwowy Terenowy Inspektor Sanitarny w W., działając na podstawie art. 29 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej /Dz.U. nr 12 poz. 49 ze zm./ oraz par. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 1973 r. w sprawie zasad postępowania ze środkami spożywczymi i używkami o niewłaściwej jakości zdrowotnej /Dz.U. nr 19 poz. 110/, postanowieniem z 27 sierpnia 1992 r. nakazał zabezpieczenie w hurtowni prowadzonej przez Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe "S." /spółka cywilna Stanisławy E. i Marii P./ wędlin w ilości 932.538 kg, o wartości 66.494.180 zł, co do których podczas prowadzonej kontroli sanitarnej, stwierdzono, że nie mogą być wprowadzone do obrotu ze względu na zmienione cechy organoleptyczne: nieswoisty zapach, barwę i konsystencję.

Ten sam organ decyzją z dnia 28 sierpnia 1992 r. nr II-44365/757/92, wydaną na mocy art. 27 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w związku z art. 26 ustawy z dnia 25 listopada 1970 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia /Dz.U. nr 29 poz. 245 ze zm./ oraz par. 3 ust. 1 pkt 2 powołanego rozporządzenia, orzekł o przekazaniu objętych zabezpieczeniem wędlin na cele niespożywcze, podając w uzasadnieniu, że są to wędliny paczkowane pochodzące z Zakładów Mięsnych w E.

Przedsiębiorstwo "S." przekazało wędliny do Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt w C.

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Przemysłu Mięsnego - nie biorące dotychczas udziału w postępowaniu - wystąpiło z odwołaniem, zarzucając, że nie zostało ustalone, w jakich warunkach wędliny były przechowywane, nie wiadomo, w jaki sposób ustalono ich producenta, jak pobierano próby i z jakich dat pochodziły oceniane wędliny, jak ustalono ilość wędlin oraz czy ich opakowania były całe, czy też uszkodzone.

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny dla Województwa W. nie uwzględniając odwołania, decyzją z dnia 28 września 1992 r. nr II-44360/25/92 utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji; wyjaśnił, że wobec zmienionych cech organoleptycznych wędlin nie zachodziła potrzeba przeprowadzania badań laboratoryjnych, gdyż była wystarczająca podstawa do uznania, że wędliny nie nadają się do spożycia, ustalenie zaś warunków sprzedaży wędlin w handlu detalicznym było bezprzedmiotowe, gdyż do inspekcji sanitarnej nie należą sprawy dotyczące wzajemnych rozliczeń pomiędzy hurtownią a producentem.

Występując ze skargą, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Przemysłu Mięsnego w E. początkowo żądało uchylenia decyzji obydwu organów z powodu istotnego naruszenia przepisów postępowania wskutek niewyjaśnienia stanu sprawy, po czym uznając, że decyzje wywołały nieodwracalne skutki prawne, wnosiło o stwierdzenie niezgodności tych decyzji z prawem, zarzucając, że nie przeprowadzono odpowiednich badań, nie ustalono przyczyny powstania okoliczności dyskwalifikujących środek spożywczy, nie wskazano, jak ustalono ilość wędlin, wreszcie nie zawiadomiono o postępowaniu producenta.

W odpowiedzi na skargę i w późniejszym piśmie procesowym Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny dla Województwa W. wnosił o jej oddalenie. Wyjaśnił przede wszystkim, że istotą postępowania była wyłącznie ocena jakości wędlin, aby nie dopuścić do spożycia nie odpowiadającej obowiązującym wymaganiom, natomiast wymienienie w decyzji organu pierwszej instancji zakładów mięsnych miało na celu tylko identyfikację wędlin, bez rozstrzygania, kogo obciąża odpowiedzialność za ich stan.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga do sądu przysługuje stronie, stroną zaś jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek /art. 28 Kpa/.

Decyzja o przekazaniu wędlin na cele niespożywcze rodziła obowiązek tylko dla będącej jej adresatami hurtowni "S."; dlatego legitymacja do działania w sprawie w charakterze strony przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Przemysłu Mięsnego w E. wymagała wykazania, że postępowanie dotyczyło interesu prawnego tej jednostki.

Interes prawny jest kategorią normatywną, mającą swe źródło w przepisach regulujących sposób załatwienia sprawy i stanowiących podstawę prawną jej rozstrzygnięcia, zarazem ściśle związaną z przedmiotem prowadzonego postępowania.

Przedmiotem postępowania w tej sprawie było wyłącznie wycofanie z obrotu nie nadających się do spożycia wędlin, czemu nie towarzyszyło ani zatrzymanie działalności hurtowni prowadzącej obrót wędlinami, ani też unieruchomienie zakładu producenta wędlin - bez ustalenia, kto ponosi odpowiedzialność za ten stan.

Pozostaje odrębnym zagadnieniem, czy organy inspekcji sanitarnej były obowiązane dążyć do wyjaśnienia przyczyn, które spowodowały, że wędliny okazały się nieprzydatne do spożycia, lecz w każdym razie nie stanowiło to przedmiotu prowadzonego postępowania. Należy nawet zająć stanowisko, że wyjaśnienie przyczyn nie następuje w postępowaniu mającym na celu niezwłoczne usunięcie środka spożywczego z obrotu - zwłaszcza środka ulegającego szybkiemu rozkładowi - co nie stoi na przeszkodzie, aby w razie potrzeby wszcząć jednocześnie inne postępowanie, mające właśnie na celu ustalenie czy producent, hurtownia lub jej odbiorcy przestrzegają stosownych wymagań sanitarnych i zdrowotnych.

Dodać należy, że wprawdzie Wojewódzkie Przedsiębiorstwo zostało wymienione w uzasadnieniu decyzji organu pierwszej instancji, lecz nie było objęte rozstrzygnięciem, gdyż postępowanie nie toczyło się przeciwko Przedsiębiorstwu.

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo dowodzi swego interesu prawnego w przewidywaniu sporu pomiędzy nim a hurtownią o odszkodowanie za zepsute wędliny, lecz - jak to trafnie podniesiono w zaskarżonej decyzji - organy inspekcji sanitarnej nie są powołane do dokonywania ustaleń na użytek tego rodzaju sporów, chyba że chodzi o ustalenia niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu administracyjnym, których zakres wyznacza przedmiot postępowania.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 207 par. 5 Kpa, gdyż Przedsiębiorstwo nie wykazało legitymacji do działania w charakterze strony.