Wyrok z dnia 1997-06-17 sygn. SA/Ł 3246/95

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

Laboratorium analityczne jest zakładem opieki zdrowotnej.

Prowadzenie przez laboratorium działalności polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych nie podlega wpisowi do ewidencji gospodarczej.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 7 listopada 1995 r. na podstawie art. 17 pkt 3, art. 10 pkt 4 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej postanowiono o odmowie wpisu działalności gospodarczej - laboratorium analityczne, zgłoszonej w dniu 27 października 1995 r. przez Ewę B. i Zbigniewa M. - spółka cywilna L. - Z., do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez wydający decyzję organ.

W uzasadnieniu wyjaśniono, że ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej stanowi w art. 77, że do zakładów opieki zdrowotnej nie stosuje się przepisów ustawy o działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy pracownie diagnostyczne są zakładami opieki zdrowotnej. W świetle tych przepisów nie ma wątpliwości, że zgłoszone laboratorium jest zakładem opieki zdrowotnej. Ponadto w przypadku spółki cywilnej brak jest również podstaw do uznania, że świadczeń zdrowotnych udzielają osoby fizyczne. Spółka działa w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego, a wspólnicy zobowiązują się do wspólnego prowadzenia świadczeń analityki medycznej. Udzielanie tych świadczeń stanowi przedmiot działania spółki, a nie poszczególnych wspólników. Za zobowiązania spółki wspólnicy są odpowiedzialni solidarnie.

Przyjęto zatem, że zgłoszona spółka, aby udzielać świadczeń zdrowotnych, zobowiązania jest do spełnienia wymogów przewidzianych przez ustawę o zakładach opieki zdrowotnej, a w szczególności powinna uzyskać wpis do rejestru prowadzonego przez właściwego wojewodę.

Ewa B. i M. Zbigniew odwołali się od tej decyzji, podnosząc, że odmawiając wpisu powołano niewłaściwą ustawę, czyli ustawę o zakładach opieki zdrowotnej, uznając laboratorium analityczne za pracownię diagnostyczną, o jakiej mowa w tej ustawie. Laboratorium analityczne nie jest pracownią diagnostyczną, bo nie diagnozuje wyników badań, a jedynie je przeprowadza. Zgodnie z Klasyfikacją Usług dział 85 o brzmieniu "usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej" nie narusza ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, a w punkcie 85, 14, 16 "Usługi świadczone przez laboratoria medyczne" dopuszcza świadczenie takich usług przez podmioty gospodarcze. Również przepisy o działalności gospodarczej dopuszczają świadczenie usług przez spółki cywilne o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. Laboratoria medyczne zostały zarejestrowane i wpisane do ewidencji działalności gospodarczej w Pabianicach, Kluczborku i Ł. w oparciu o ogólne zasady o wpisie działalności gospodarczej.

Wojewoda S. decyzją z dnia 4 grudnia 1995 r. na podstawie art. 138 par. 1 ust. 1 Kpa, po rozpatrzeniu odwołania od decyzji wydanej przez Burmistrza Miasta i Gminy Ł. w sprawie odmowy wpisu do ewidencji działalności gospodarczej - utrzymał w mocy decyzję I instancji.

W uzasadnieniu powołał się na art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej wyjaśniając, że zakładem takim jest "wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków majątkowych, tworzony i utrzymywany w celu udzielania świadczeń zdrowotnych..." a świadczeniem zdrowotnym w rozumieniu ustawy /art. 3 ust. 7/ są miedzy innymi "działania diagnostyczne i analityki medycznej". Prowadzenie laboratorium analitycznego jest niewątpliwie "świadczeniem zdrowotnym".

Do powołanej spółki cywilnej, z uwagi na jej charakter, zgodnie z art. 77 powołanej ustawy nie stosuje się przepisów ustawy o działalności gospodarczej. Jest ona niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej, podlegającym wpisowi do rejestru Wojewody. Stanowi to podstawę odmowy wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

Ewa B. i Zbigniew M. wnieśli skargę na tę decyzję, zarzucając, że działalność, którą chcą prowadzić nie wymaga koncesji ani zezwolenia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarżący podnieśli dwa zarzuty. Pierwszy, iż laboratorium analityczne, które chcą prowadzić, wadliwie zakwalifikowano jako zakład opieki zdrowotnej, drugi - iż błędnie uznano, że spółka cywilna chcąca prowadzić takie laboratorium nie podlega wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej.

W odniesieniu do zarzutu pierwszego należy rozważyć regulację zawartą w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 tejże ustawy "zakładem opieki zdrowotnej jest wyodrębniony organizacyjnie zespół osób i środków majątkowych, utworzony i utrzymywany w celu udzielania świadczeń zdrowotnych (...)". Jednym zatem z elementów zakładu jest "zespół osób". Z kolei przepis art. 2 ust. 1 pkt 4 tejże ustawy zalicza między innymi do zakładów opieki zdrowotnej pracownie diagnostyczne. Stanowisko, iż laboratorium analityczne, nawet gdyby przyjąć, że nie jest to pracownia diagnostyczna /co podnieśli skarżący w odwołaniu/, jest zakładem opieki zdrowotnej potwierdza to, że powołany przepis nie zawiera pełnego wyliczenia rodzajów zakładów opieki zdrowotnej, a jedynie wyliczenie przykładowe /"(...) w szczególności (...)"/, a przepis art. 3 ustawy o zakładach zdrowotnych do świadczeń zdrowotnych zalicza również "w szczególności"/ działania diagnostyczne i analityki medycznej.

Tym samym wskazanego w skardze zarzutu nie można uznać za zasadny.

Drugi z zarzutów sprowadzający się do tezy, iż działalność spółki cywilnej, jako jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej, podlega wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej, również nie może być uznany za zasadny w rozpatrywanej sprawie. Działalność spółki cywilnej podlega wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej, jeśli nie zachodzą przesłanki określone w art. 10 pkt 1, 3, 4 oraz gdy zgłoszenie nie dotyczy działalności gospodarczej, do której nie stosuje się przepisów ustawy i gdy nie zachodzą inne przesłanki odmowy wpisu określone w art. 17 ustawy o działalności gospodarczej.

Zgodnie z powołanym wcześniej przepisem art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej - świadczenia zdrowotne mogą być udzielane przez zakłady opieki zdrowotnej lub przez osoby fizyczne o odpowiednich kwalifikacjach. Ani w tym przepisie, ani też w przepisie art. 8 powołanej ustawy spółka cywilna nie jest wymieniona. Nie oznacza to jednak braku możliwości prowadzenia zakładu opieki zdrowotnej przez takie spółki. Wyliczenie podmiotów, które mogą tworzyć i utrzymywać takie zakłady, choć szerokie, nie jest jednak pełne i wyprowadza się z niego wniosek o zasadzie prowadzenia zakładów opieki zdrowotnej przez nieograniczony krąg podmiotów.

W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o działalności gospodarczej podmiotem gospodarczym prowadzącym działalność gospodarczą może być osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej utworzone zgodnie z przepisami prawa, jeżeli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie takiej działalności.

Osoba fizyczna i spółka cywilna są zatem odrębnymi podmiotami gospodarczymi, mającymi samodzielną pozycję prawną. Choć spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, podmiotem gospodarczym nie są wspólnicy, jako osoby fizyczne, lecz spółka, jako jednostka organizacyjna.

Spółka cywilna, mimo że ma charakter osobowy, w obrocie gospodarczym ma inną pozycję niż osoby fizyczne. Pojęcie osoby fizycznej i pojęcie spółki cywilnej to nie są pojęcia tożsame. Dopuszczenie do udzielenia świadczeń zdrowotnych przez osoby fizyczne w ramach indywidualnej praktyki nie oznacza, ze spółka cywilna może udzielać świadczeń zdrowotnych poza zakładem opieki zdrowotnej, który może rozpocząć działalność po uzyskaniu wpisu do rejestru prowadzonego przez wojewodę. Działalność gospodarcza polegająca na udzielaniu świadczeń zdrowotnych przez spółkę cywilną na mocy art. 77 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej nie podlega zatem wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej /bo dotyczy działalności, do której nie stosuje się przepisów ustawy/, ale może być prowadzona w formie zakładu opieki zdrowotnej podlegającego wpisowi do rejestru tych zakładów.

Powyższe stanowisko znajduje także potwierdzenie w wykładni celowościowej. Z przepisu art. 4 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej wynika, że świadczeń mogą udzielać zakłady opieki zdrowotnej /spełniające określone tą ustawą i przepisami wykonawczymi różne wymagania/ i osoby fizyczne mające odpowiednie kwalifikacje. Celem ustawodawcy była zatem troska o stworzenie gwarancji ochrony zdrowia i życia osób, którym świadczenia są udzielane, między innymi poprzez zapewnienie, że podmioty udzielające świadczeń spełniają określone wymogi, a w przypadku osób fizycznych - że mają one odpowiednie kwalifikacje. Zabezpieczenia takiego nie zapewnia wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę cywilną, polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Sąd nie mógł uwzględnić argumentu skarżących o znanej im odmiennej praktyce /ewidencjonowania spółek cywilnych udzielających świadczeń medycznych/ w innych miejscowościach, bo ewentualna wadliwa, zdaniem Sądu, praktyka nie może przesądzać o rozstrzygnięciu w sprawie niniejszej. Może najwyżej wskazywać na potrzebę nowelizacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i wyraźnego uregulowania statusu spółki cywilnej jako podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych.