Wyrok z dnia 1998-08-20 sygn. II SA 992/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

Biegły sądowy jest tylko organem pomocniczym wymiaru sprawiedliwości w przypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Stanowi instytucję sądowego prawa procesowego i może używać tytułu biegłego sądowego tylko sporządzając opinie dla określonego w przepisach kręgu podmiotów. Używanie tytułu biegłego sądowego w innych działaniach jest bezprawne i dyskredytuje daną osobę w stopniu pozwalającym uznać, iż nie daje ona rękojmi należytego wykonywania obowiązków biegłego.

Sentencja

oddala skargę na decyzję Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie ustanowienia biegłym sądowym.

Uzasadnienie

Prezes Sądu Wojewódzkiego w (...) decyzją z 27 stycznia 1998 r. nr (...) odmówił R.T. ustanowienia go biegłym sądowym na kolejną kadencję. R.T. był poprzednio decyzją prezesa Sądu Wojewódzkiego w (...) z 14 stycznia 1994 r. nr (...) ustanowiony biegłym sądowym z zakresu budownictwa lądowego na okres do 31 grudnia 1997 r. Wcześniej tę funkcję pełnił w okręgu Sądu Wojewódzkiego w (...).

Prezes Sądu Wojewódzkiego w (...) jako podstawę odmowy ustanowienia zainteresowanego biegłym sądowym na kolejną kadencję podał utratę przez niego rękojmi należytego wykonywania obowiązków biegłego /par. 1 ust. 1 w związku z par. 12 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych - Dz.U. nr 18 poz. 112/ .

W uzasadnieniu podano, że w końcowym okresie kadencji biegłego /kończącej się 31 grudnia 1997 r./ wpłynęło do sądu zawiadomienie od wójta gminy (...), że w toczącym się postępowaniu administracyjnym w przedmiocie wydania zezwolenia na budowę domu na działce sąsiadującej z nieruchomością R.T. składał on sygnowane pieczątką biegłego sądowego pisma i odwołania od wydanych decyzji. Informacje te zostały poparte kopiami ośmiu dokumentów złożonych w okresie od 12 grudnia 1994 r. do 9 października 1997 r. Zdaniem prezesa Sądu Wojewódzkiego w (...) taki sposób postępowania nie licuje z funkcją biegłego sądowego i podważa stawiany biegłemu sądowemu wymóg rękojmi należytego wykonywania obowiązków, gdyż sugeruje chęć uzyskania dla siebie pozytywnej decyzji z racji pełnionej funkcji. Wpis na listę biegłych sądowych - fakt sam w sobie nobilitujący w opinii publicznej - nie może być instrumentalnie wykorzystywany przy załatwianiu prywatnych interesów, szkodzi to bowiem wymiarowi sprawiedliwości oraz samym biegłym.

R.T. odwołał się od decyzji prezesa Sądu Wojewódzkiego w (...) z 27 stycznia 1998 r. nr (...) do Ministra Sprawiedliwości. Przyznał, że używał tytułu biegłego sądowego przystawiając pieczęć biegłego sądowego na interwencyjnych pismach, w których - poczuwając się do takiego obowiązku - zwracał uwagę organom administracji państwowej na wszelkie nieprawidłowości w stosowaniu prawa budowlanego. Takie, jak to określił "interwencje pozasądowe" były podejmowane z całą świadomością dla zasygnalizowania wagi poruszanego dla ogółu zagadnienia. Zdaniem R.T. postawienie pieczątki biegłego sądowego na "interwencyjnym piśmie" nie było i nie jest zabronione żadnym przepisem.

Minister Sprawiedliwości decyzją z 4 marca 1998 r., nr (...) utrzymał w mocy decyzję prezesa Sądu Wojewódzkiego w (...) z 27 stycznia 1998 r. nr (...). W uzasadnieniu przypomniano, że biegły sądowy jest tylko organem pomocniczym sądu w przypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Jest to instytucja prawa sądowego procesowego, gdyż sporządzone przez biegłego opinie stanowią dowody w postępowaniu przed sądami oraz innymi władzami i organami wymiaru sprawiedliwości /por. art. 278-291 kodeksu postępowania cywilnego, art. 178-184 i art. 274 kodeksu postępowania karnego, art. 1, art. 9-12, art. 14 i 15 dekretu z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym oraz wydane na podstawie art. 126 par. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych/.

Z par. 14 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych wynika, że ustanowienie biegłym uprawnia do wydawania opinii na zlecenie sądu lub organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych /wydając opinię biegły używa tytułu biegłego sądowego z oznaczeniem specjalności oraz sądu wojewódzkiego, przy którym został ustanowiony/.

W ten sposób - zdaniem Ministra - został jednoznacznie określony krąg podmiotów, wobec Których biegły sporządzając opinię może używać tytułu biegłego sądowego.

W uzasadnieniu przypomniano, że Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z dnia 29 kwietnia 1996 r., II SA 898/95 stwierdził, że bezprawne posługiwanie się tytułem biegłego sądowego dyskredytuje daną osobę w stopniu pozwalającym uznać, iż nie daje ona rękojmi należytego wykonywania obowiązków biegłego.

Pojęcie rękojmi należy bowiem łączyć z całością cech, zdarzeń i okoliczności dotyczących osoby biegłego sądowego, składających się na jej wizerunek jako osoby zaufania publicznego /orzeczenie NSA z dnia 11 stycznia 1993 r., II SA 390/92/. Wizerunek ten potwierdza swym autorytetem prezes sądu wojewódzkiego, przy którym jest ustanowiony biegły sądowy.

Sam skarżący przyznaje, że używał tytułu biegłego sądowego w sytuacjach, których nie przewidują przepisy prawa.

Tym samym bezprawnie posługiwał się tym tytułem i stąd wyjaśnienia, że czyniła tak dla dobra wymiaru sprawiedliwości i ogółu oraz w obronie prawa i w celu pomocy organowi administracji państwowej świadczą, że nie rozumie on instytucji biegłego sądowego. To wszystko - zdaniem Ministra - świadczy, że trafnie prezes Sądu Wojewódzkiego w (...) w swojej decyzji z 27 stycznia 1998 r. nr (...) uznał, że nie daje on rękojmi należytego wykonywania obowiązków biegłego.

R.T. zaskarżył decyzję Ministra Sprawiedliwości z 4 marca 1998 r. nr (...) do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zarzucił decyzji Ministra nie uwzględnienie treści art. 139 Kpa. Skarżący powtórzył w rozszerzonej formie swoje argumenty z odwołania od decyzji prezesa Sądu Wojewódzkiego w (...) . Wyraził pogląd, że fakty podane w decyzji drugiej instancji są oparte jedynie na przypuszczeniach i domysłach, a zarzut chęci czerpania korzyści osobistych z racji ustanowienia biegłym sądowym, to niesprawiedliwe insynuacje.

W odpowiedzi na skargę Minister Sprawiedliwości podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Wskazał także na nietrafność zarzutu nie uwzględnienia w zaskarżonej do NSA decyzji treści art. 139 Kpa, gdyż przepis ten miałby zastosowanie jedynie wówczas, gdyby organ I instancji wydał decyzję na korzyść strony, a organ II instancji zmienił ją na jej niekorzyść, co nie miało miejsca w rozpatrywanej sprawie.

R.T. przesłał do NSA jeszcze dodatkowe pismo zatytułowane "Zastrzeżenia na odpowiedź na skargę (...) ", w którym raz jeszcze wyłożył swoje racje w formie polemiki ze stanowiskiem Ministra Sprawiedliwości.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z obowiązującym prawem /por. cytowane w części historycznej uzasadnienia przepisy prawne/ i jednolitą linię orzecznictwa biegły sądowy jest tylko organem pomocniczym wymiaru sprawiedliwości w przypadkach wymagających wiadomości specjalnych.

Stanowi instytucję sądowego prawa procesowego i może używać tytułu biegłego sądowego tylko sporządzając opinie dla określonego w przepisach kręgu podmiotów.

Używanie tytułu biegłego sądowego w innych działaniach jest bezprawne i dyskredytuje daną osobę w stopniu pozwalającym uznać, iż nie daje ona rękojmi należytego wykonywania obowiązków biegłego.

Sam skarżący przyznał, że wielokrotnie używał tytułu biegłego sądowego w sytuacjach, których nie przewidują przepisy prawa. W tej sytuacji decyzja prezesa Sądu Wojewódzkiego w (...), odmawiająca R.T. /na podstawie par. 1 ust. 1 w związku z par. 12 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych/ ustanowienia biegłym sądowym na kolejną kadencję i utrzymująca ją w mocy decyzja Ministra Sprawiedliwości z 4 marca 1998 r. nr (...) nie naruszają obowiązującego prawa. Stąd na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ należało skargę oddalić.