Wyrok z dnia 1998-09-29 sygn. V SA 379/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

Stroną postępowania w sprawie o zezwolenie nabycia nieruchomości przez cudzoziemca jak i postępowania o wyrażenie zgody przez Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej na zezwolenie na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca jest także właściciel nieruchomości.

Wskazuje na to istnienie również w tym postępowaniu interesu prawnego po stronie właściciela nieruchomości w rozumieniu art. 28 Kpa a ponadto treść art. 61 par. 4 oraz art. 106 par. 2 i par. 5 Kpa stanowiących o zawiadomieniu stron w sprawie o zezwolenie o postępowaniu w przedmiocie wyrażenia zgody innego organu na wydanie zezwolenia i ich prawie do środków odwoławczych w tym postępowaniu /art. 106 par. 5 Kpa/.

Sentencja

uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 18 listopada 1997 r. w przedmiocie odmowy zgody na zbycie nieruchomości.

Uzasadnienie

W dniu 18.09.1997 r. Sp. z o.o. "W." w K., której wyłącznym udziałowcem jest obywatel niemiecki Uwe Henry R. zamieszkały w B., wystąpiła do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem z dnia 15.09.1997 r. o zezwolenie nabycia od Romana Zenona W. nieruchomości obejmującej nie zabudowane działki rolne nr 161/5 i 161/4 o pow. 0,35 ha we wsi S. i K. oraz zabudowaną działkę nr 161/2 o pow. 0,43 ha we wsi S.

Wnioskodawca wyjaśnił, że zamierza wykorzystać nieruchomości w działalności Spółki "W." w zakresie turystyki i wypoczynku, w szczególności w celu urządzenia biura Spółki wraz stylizowanej karczmy regionalnej.

W związku z wymaganiem zgody Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej na zezwolenie zbycia cudzoziemcowi nieruchomości rolnych, wniosek powyższy przedstawiony został temu organowi w celu zajęcia stanowiska w sprawie.

Postanowieniem z dnia 18.11.1997 r. Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej odmówił wyrażenia zgody na nabycie przez Spółkę z o.o. "W." wskazanego we wniosku gruntu "w części stanowiącej nieruchomość rolną złożoną z działek nr 161/4 i 161/5 o łącznej pow. 0,35 ha".

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy, na skutek wniosku strony, Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej postanowieniem z dnia 15.01.1998 r. (...) utrzymał w mocy wcześniejsze postanowienie z dnia 18.11.1997 r. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ ten wskazał, że działki nr 161/4 i 161/5. stanowią nieruchomość rolną przeznaczoną w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego "pod uprawy polowe" i nie mogą być przedmiotem wykorzystania do działalności z zakresu turystyki i wypoczynku.

W odniesieniu do pozostałych gruntów, stanowiących działkę nr 161/2 o pow. 0,43 ha, Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wskazał, że w tym zakresie zezwolenie zbycia nie wymaga zgody tego organu, gdyż grunty te objęte są zabudową mieszkaniową i w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczone pod zabudowę osiedlową. W skardze z dnia 20.02.1998 r. Spółka "W." wniosła o uchylenie postanowienia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 15.01,1998 r., zarzucając naruszenie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym i ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz przepisu art. 10 Kpa przez niewyjaśnienie wszystkich istotnych w sprawie okoliczności.

Zdaniem skarżącej, wykorzystanie nieruchomości do działalności w zakresie turystyki i wypoczynku nie może być kwalifikowane jako sprzeczne z jej przeznaczeniem w planie zagospodarowania przestrzennego na uprawy polowe.

Przeznaczenie nieruchomości w planie może bowiem zostać zmienione decyzją właściwego organu i plan zagospodarowania przestrzennego nie przesądza o faktycznym wykorzystaniu gruntów.

Skarżąca zarzuciła ponadto, że w tej części, w której zgoda Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej na zbycie nieruchomości nie była wymagana, organ ten powinien umorzyć postępowanie.

W odpowiedzi na skargę organ administracji wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Orzekając w sprawie, Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Stosownie do art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców /Dz.U. 1996 nr 54 poz. 245/, nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia. Zezwolenie wydawane jest przez Ministra Spraw Wewnętrznych, w drodze decyzji administracyjnej, za zgodą Ministra Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych - również za zgodą Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Nabyciem nieruchomości w rozumieniu powołanej ustawy jest nabycie prawa własności nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania, na podstawie każdego zdarzenia prawnego /art. 1 ust. 4 ustawy/.

Nieruchomość, która jako przedmiot nabycia powinna być określona w zezwoleniu /art. 3 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy/, jest rzeczą oznaczoną co do tożsamości, której właściciel /użytkownik wieczysty/ jest również oznaczony.

Postępowanie w sprawie o zezwolenie nabycia nieruchomości przez cudzoziemca dotyczy więc również interesu właściciela nieruchomości, co wynika także z treści art. 3b cyt. ustawy, określającego właściciela jako podmiot, który może ze skutkiem względem organu oświadczyć, że nie zamierza zbyć nieruchomości cudzoziemcowi ubiegającemu się o zezwolenie.

Dowodzi to, że stroną powyższego postępowania jest również właściciel nieruchomości, który przymiot strony ma także w postępowaniu w sprawie o wyrażenie zgody przez Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej na zezwolenie nabycia nieruchomości przez cudzoziemca.

Wskazuje na to istnienie również w tym postępowaniu interesu prawnego po stronie właściciela nieruchomości w rozumieniu art. 28 Kpa, a ponadto treść art. 61 par. 4 oraz art. 106 par. 2 i par. 5 Kpa, stanowiących o zawiadomieniu stron w sprawie o zezwolenie o postępowaniu w przedmiocie wyrażenia zgody innego organu na wydanie zezwolenia i ich prawie do środków odwoławczych w tym postępowaniu /art. 106 par. 5 Kpa/.

W niniejszej sprawie zaskarżone postanowienie wydane zostało w postępowaniu przeprowadzonym z pominięciem właściciela nieruchomości, a więc z naruszeniem przepisów art. 61 par. 4 i art. 106 par. 5 Kpa, mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Dlatego na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ należało orzec jak w sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania znajduje uzasadnienie w dyspozycji art. 55 ust. 1 cyt. ustawy o NSA.