Wyrok z dnia 1999-11-02 sygn. II SA/Kr 78/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

Wystąpienie organu administracji do sądu powszechnego z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej /art. 34 par. 1 Kpa/ nie stanowi podstawy do zawieszenia postępowania administracyjnego na podstawie przepisu art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Tadeusza F. na postanowienie Wojewody K. z dnia 8 grudnia 1997 r. (...) w przedmiocie zawieszenia postępowania w sprawie o wymeldowanie i na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz.368 ze zm./ uchylił zaskarżone postanowienie i utrzymane przez nie w mocy postanowienie organu Prezydenta Miasta K. z dnia 22 października 1997 r., a także - na podstawie art. 55 ust. 1 tej ustawy - zasądził od Wojewody (...) na rzecz skarżącego dziesięć złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Pismem z dnia 18.04.1997 r. Tadeusz F. zwrócił się do Urzędu Miasta K. o wymeldowanie z pobytu stałego w mieszkaniu przy ulicy P. 24/7 w K. wszystkich zameldowanych tam osób poza wymienionymi w przydziale z dnia 13.10.1995 r. W uzasadnieniu podania Tadeusz F. podał, że osoby o których wymeldowanie wnosi utraciły prawo do zajmowania lokalu przy ul. P. 24/7 oraz, że nie przebywają w tym mieszkaniu a nie wymeldowały się, chociaż w wyniku zamiany uzyskały inny lokal mieszkalny.

Na skutek złożonego podania Prezydent Miasta K. wszczął w dniu 22 kwietnia 1997 r. postępowanie o wymeldowanie z pobytu stałego Barbary B., Piotra B., Tomasza B. oraz Pawła B. z mieszkania przy ul. P. 24/7 w K.

Decyzją z dnia 29 kwietnia 1997 r. (...) Prezydent Miasta K. umorzył postępowanie o wymeldowanie Tomasza B. oraz Pawła B., gdyż osoby te osobiście dokonały wymeldowania z pobytu stałego z lokalu przy ul. P. 24/7. W dniu 29 lipca 1997 r. Prezydent Miasta K. wydał decyzję (...) umarzającą postępowanie w sprawie o wymeldowanie Piotra B., wobec ustalenia, że zainteresowany osobiście dokonał wymeldowania się z pobytu stałego z lokalu przy ul. P. 24/7 w K. Te decyzje wydane zostały na podstawie przepisu art. 105 par. 1 Kpa.

Prowadząc natomiast postępowanie w pozostałej części organ administracji podejmował czynności zmierzające do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania Barbary B. Ponieważ jednak w wyniku tych czynności adres Barbary B. nie został ustalony, organ administracji wnioskiem z dnia 21.10.1997 r. zwrócił się w trybie art. 34 par. 1 Kpa. do Sądu Rejonowego (...) o ustanowienie przedstawiciela dla nieznanej z miejsca pobytu zainteresowanej Barbary B. i jej małoletniej córki Karoliny G. Jednocześnie postanowieniem z dnia 22 października 1997 r. (...), wydanym na podstawie art. 97 par. 1 pkt 4 i art. 101 Kpa, Prezydenta Miasta K. orzekł o zawieszeniu z urzędu postępowania w sprawie wymeldowania z pobytu stałego Barbary B. oraz jej małoletniej córki Karoliny G. do czasu wyznaczenia przez Sąd przedstawiciela dla tych nieobecnych osób.

Zażalenie wniesione przez Tadeusza F. na powyższe postanowienie nie zostało uwzględnione przez organ odwoławczy, gdyż Wojewoda K. postanowieniem z dnia 8.12.1997 r., (...), wydanym na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 w związku z art. 144 i art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa i art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych /Dz.U. 1984 nr 32 poz. 174 ze zm./, utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji zawieszające postępowanie o wymeldowanie. Wojewoda podkreślił, że z mocy art. 10 Kpa ciąży na organach administracyjnych obowiązek zapewnienia czynnego udziału stronom w każdym stadium toczącego się postępowania. Przepis zaś art. 34 par. 1 Kpa zobowiązuje organ administracyjny do wystąpienia do sądu o ustanowienie dla strony przedstawiciela, jeżeli z uwagi na swoją nieobecność strona nie może osobiście brać udziału w toczącym się postępowaniu. Zdaniem Wojewody K. w przedmiotowej sprawie organ I instancji wypełnił ciążący na nim obowiązek wynikający z art. 34 par. 1 Kpa wystąpienia do sądu o wyznaczenie przedstawiciela dla nieobecnej Barbary Bartnik i jej małoletniej córki. To zaś spowodowało konieczność zawieszenia postępowania zgodnie z art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa.

Postanowienie Wojewody K. z dnia 8.12.1997 r. zaskarżone zostało do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargą wniesioną przez Tadeusza F. Skarżący wniósł o uchylenie w całości postanowienia Wojewody K. z dnia 8 grudnia 1997 r. zarzucając naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych /Dz.U. 1984 nr 32 poz. 174 ze zm./ oraz art. 34 Kpa, art. 21 Kpa, art. 27 par. 2 Kpc i art. 27 Kc, a także naruszenie przepisów postępowania. Zdaniem skarżącego nie zachodzi podstawa do zawieszenia postępowania z urzędu albowiem brak jest przesłanek materialnych przewidzianych w art. 34 Kpa do wystąpienia przez organ do sądu o wyznaczenie kuratora dla osoby nieobecnej.

Według skargi przez "nieobecność" w rozumieniu art. 34 Kpa należy rozumieć nieobecność w kraju. Ponieważ jednak organy administracyjne nie ustaliły, że Barbara B. i jej córka przebywają za granicą, należy uważać te osoby za "obecne" i nie ma podstaw do wystąpienia o wyznaczenie dla nich kuratora.

Skarżący zarzucił ponadto, że Barbara B. utraciła uprawnienie wymienione w art. 9 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz, że faktycznie opuściła lokal. Zgodnie zatem z dyspozycją art. 15 ust. 2 ustawy organ administracyjny zobowiązany jest wydać decyzję o wymeldowaniu osoby, która opuściła dotychczasowe miejsce pobytu stałego i nie przebywa w nim, a nowego miejsca jej pobytu nie można ustalić. Zdaniem skarżącego złożenie przez Prezydenta Miasta K. wniosku o ustanowienie kuratora jest zbędne i stanowi naruszenie art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, gdyż w hipotezie tego artykułu mieści się sytuacja niemożności ustalenia nowego miejsca pobytu osoby podlegającej wymeldowaniu. Nie ma zatem potrzeby występować do sądu o ustanowienie przedstawiciela dla osoby nieobecnej.

Wojewoda wniósł o oddalenie skargi podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko i argumenty powoływane w jego uzasadnieniu.

Rozpoznając skargę Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Przewidziane w art. 34 par. 1 Kpa wystąpienie organu administracji do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej ma na celu zapewnienie stronie należytej reprezentacji. Wystąpienie to należy odnosić do sytuacji, w której osoba będąca stroną w sprawie przed organem administracji, opuściła miejsce stałego zamieszkania /art. 25 Kc/ i miejsce jej nowego pobytu nie jest znane. Wystąpienie z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela jest czynnością z zakresu postępowania administracyjnego i ma procesowy charakter. Jej celem jest zapewnienie prawidłowego toku postępowania administracyjnego, które prowadzone jest z udziałem nieobecnej strony i zmierza do zagwarantowania stronie tej należytej reprezentacji.

Natomiast przepis art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa przewiduje zawieszenie postępowania gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. To zaś zagadnienie wstępne /prejudycjalne/ to zagadnienie materialnoprawne, otwarte i samoistne, należące do właściwości innego organu lub sądu od rozstrzygnięcia którego zależy wynik sprawy głównej. Takiego zaś materialnoprawnego charakteru nie posiada wyznaczenie przez sąd przedstawiciela dla nieobecnej strony postępowania administracyjnego. Sądowa sprawa w tym przedmiocie nie ma wpływu na wynik sprawy głównej, prowadzonej przed organami administracji i nie stanowi zatem zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa. Kwestia, czy i kto wyznaczony zostanie przedstawicielem nieobecnej strony nie ma wpływu na rozstrzygnięcie o żądaniach zgłoszonych w sprawie administracyjnej. Wyznaczony przedstawiciel zastępuje jedynie przed organami administracji nieobecną stronę i nie zmienia jej materialnoprawnej pozycji w postępowaniu administracyjnym.

Prowadzi to do wniosku, że zawieszenia postępowania administracyjnego na podstawie przepisu art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa nie można wiązać z przewidzianym art. 34 par. 1 Kpa wystąpieniem organu administracji do sądu powszechnego z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla nieobecnej strony. Zawieszenie postępowania w takiej sytuacji jest niezgodne z art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa.

W związku z powyższym, uwzględniając skargę należało uchylić zaskarżone postanowienie i utrzymane nim w mocy postanowienie organu I instancji. Rozstrzygnięcie w tym przedmiocie nastąpiło w oparciu o przepis art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz. U. nr 74 poz. 368 ze zm./ w związku z art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa.

Orzeczenie o kosztach postępowania nastąpiło po myśli przepisu art. 55 ust. 1 cytowanej ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym.