Wyrok z dnia 1999-11-10 sygn. I SA 625/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

Przepis art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym /Dz.U. nr 65 poz. 385 ze zm./ nie określa daty, od której zaczyna biec miesięczny termin, w którym Minister Edukacji Narodowej może podjąć akt nadzoru. Zgodnie z regułami wykładni systemowej i celowościowej datą tą jest dzień doręczenia organowi nadzoru uchwały senatu lub decyzji rektora uczelni.

Zarządzenie Rektora Uniwersytetu Warszawskiego w sprawie trybu postępowania w przypadku stwierdzenia uzyskania tytułu zawodowego magistra /licencjata/ w wyniku przedstawienia pracy magisterskiej /licencjackiej/ stanowiącej plagiat zostało wydane bez upoważnienia /delegacji/ ustawowego. W szczególności, upoważnieniem takim nie jest art. 49 ustawy.

Rozstrzygnięcie stwierdzające złożenie egzaminu magisterskiego i postanawiające o nadaniu tytułu magistra jest decyzją administracyjną w rozumieniu art. 1 Kpa. Postępowanie regulujące wydawanie tych decyzji, jak i tryb ich weryfikacji w drodze nadzoru jest uregulowany w ustawie kodeks postępowania administracyjnego.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 1999 r. sprawy ze skargi Uniwersytetu Warszawskiego na decyzję Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 1999 r. (...) w przedmiocie uchylenia zarządzenia Rektora Uniwersytetu Warszawskiego - oddala skargę.

Uzasadnienie

Minister Edukacji Narodowej decyzją z 17 marca 1999 r. (...) utrzymał w mocy swoją decyzję z 2 lutego 1999 r. (...), którą uchylił zarządzenie nr 5 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z 12 października 1998 r. w sprawie trybu postępowania w przypadku stwierdzenia uzyskania tytułu zawodowego magistra /licencjata/ w wyniku przedstawienia pracy magisterskiej /licencjackiej/ stanowiącej plagiat. W uzasadnieniu stwierdzono, że wydając to zarządzenie rektor przekroczył kompetencje przyznane mu ustawą. Po pierwsze, art. 49 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym /Dz.U. nr 65 poz. 385 ze zm./ nie może stanowić podstawy prawnej do wydawania generalnych aktów prawnych, a więc Rektor nie mógł w oparciu o ten przepis wydać zarządzenia nr 5.

Po drugie, w ustawie brak jest w ogóle podstawy prawnej do wydania takiego zarządzenia. Zgodnie z art. 143 ust. 1 ustawy prawa i obowiązki studenta, w tym dotyczące nadania tytułu zawodowego magistra, należą do materii regulowanej uchwalanym przez senat regulaminem studiów. Wydając to zarządzenie Rektor UW wkroczył zatem w kompetencje Senatu tej uczelni.

Po trzecie, przyjęcie nadania tytułu magistra za decyzję jest co najmniej wątpliwe, albowiem orzecznictwo NSA w tej kwestii jest niejednolite. Jeśli jednak by przyjąć, że jest to decyzja administracyjna, to zgodnie z art. 161 ustawy o szkolnictwie wyższym miałyby do niej zastosowanie przepisy Kpa. W takiej sytuacji zarządzenie nr 5 byłoby bezprzedmiotowe i całkowicie zbędne, ponieważ zostałoby wydane w sprawie uregulowanej już przepisami innej ustawy. Nie można się zgodzić z tezą, że jest ono aktem jedynie uszczegółowiającym postępowanie unormowane w Kpa, lecz tworzy zupełnie nowy tryb postępowania odbiegający od unormowania zawartego w Kpa.

Minister Edukacji Narodowej stwierdza wreszcie, że nie uchybił trzydziestodniowemu terminowi do wydania decyzji nadzorczej, albowiem termin ten nie biegnie od dnia, w którym dowiedział się o wydaniu kwestionowanego zarządzenia /data wpływu do Ministerstwa wystąpień posłów w tej sprawie/, lecz od dnia, w którym kwestionowany akt został mu doręczony.

W skardze do NSA Rektor UW wnosi o uchylenie obu decyzji Ministra Edukacji Narodowej, zarzucając im naruszenie art. 31 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym. Zarzucił on decyzji organu I instancji, że została wydana z uchybieniem terminu określonego w art. 31 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym. Zdaniem skarżącego termin ten biegnie od dnia powzięcia informacji o naruszeniu przepisów ustawowych lub statutu uczelni. Ponadto, zarządzenie Nr 5 "nie narusza przepisów Kpa, lecz tylko umożliwia ich stosowanie w sytuacji, gdy procedura wznowienia postępowania w sprawie tytułu zawodowego musi co do zasady odpowiadać procedurze przyznania tytułu, a jednocześnie respektować przepisy Kpa". Tym samym zarzut o zbędności i bezprzedmiotowości przedmiotowego zarządzenia jest chybiony. Było ono konieczne tym bardziej, że regulamin studiów nie mógł objąć materii zarządzenia, albowiem nie należy ona do sfery toku studiów.

W odpowiedzi na skargę Minister Edukacji Narodowej wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodał, że gdyby przyjąć punkt widzenia skarżącego co do początku biegu terminu określonego w art. 31 ust. 2 ustawy, to minister musiałby uchylać np. akty o istnieniu, których dowiedział się z środków masowego przekazu, a których zgodność z ustawą tam zostałaby zakwestionowana. Nie można wszak ocenić zgodności decyzji rektora z ustawą, dopóki nie poweźmie się wiadomości o treści tego aktu.

Jeśli nawet Minister błędnie określił charakter nadania tytułu zawodowego magistra i że w istocie nadanie tego tytułu jest decyzją administracyjną, to tym bardziej przedmiotowe zarządzenie Rektora UW jest sprzeczne z ustawą. Przede wszystkim dlatego, że nie uszczegóławia ono postanowień zawartych w Kpa, ale jest z nimi sprzeczne. Kpa nie wymaga dla stosowania zawartych w nim przepisów żadnych dodatkowych procedur.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym Minister Edukacji Narodowej podejmuje w ciągu miesiąca decyzję o uchyleniu uchwały senatu lub decyzji rektora uczelni w przypadku stwierdzenia ich niezgodności z przepisami ustawowymi lub statutem uczelni. Przepis ten nie określa daty, od której zaczyna biec miesięczny termin, w którym Minister może podjąć akt nadzoru. W takim przypadku należy uciec się do reguł wykładni systemowej i celowościowej. Zdaniem składu orzekającego w niniejszej sprawie, datą tą jest dzień doręczenia organowi nadzoru uchwały senatu lub decyzji rektora uczelni. Po pierwsze, przemawiają za tym reguły wykładni systemowej. Rozwiązanie takie stanowi bowiem ogólną zasadę przyjmowaną w postępowaniach nadzorczych - por. np. art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /t. j. Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./. Po drugie zaś, przyjęcie odmiennej wykładni, że termin ten biegnie od dnia powzięcia informacji o naruszeniu przepisów ustawowych lub statutu uczelni, wielokrotnie uniemożliwiałby Ministrowi wykonywanie poruczonych mu kompetencji nadzorczych, np. w sytuacji, gdy organ nadzorowany odmawiałby doręczenia kwestionowanej uchwały lub decyzji.

W konsekwencji należało przyjąć, że Minister nie uchybił terminowi określonemu w art. 31 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym, ponieważ skarżący nie przedstawił dowodu na potwierdzenie dnia, w jakim kwestionowane zarządzenie zostało doręczone organowi nadzoru.

Skarga jest bezzasadna, albowiem zaskarżona decyzja Ministra Edukacji Narodowej nie narusza obowiązujących przepisów prawa. Zarządzenie nr 5 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z 12 października 1998 r. w sprawie trybu postępowania w przypadku stwierdzenia uzyskania tytułu zawodowego magistra /licencjata/ w wyniku przedstawienia pracy magisterskiej /licencjackiej/ stanowiącej plagiat zostało wydane bez upoważnienia /delegacji/ ustawowego. W szczególności, upoważnieniem takim nie jest art. 49 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym.

Ponadto Sąd pragnie zauważyć, że zarządzenie to jest aktem normatywnym, który swą regulacją wkracza w materię uregulowaną w ustawie. W orzecznictwie NSA wielokrotnie reprezentowany był pogląd, zgodnie z którym rozstrzygnięcie stwierdzające złożenie egzaminu magisterskiego i postanawiające o nadaniu tytułu magistra jest decyzją administracyjną w rozumieniu art. 1 Kpa - por. np. postanowienie NSA z dnia 12 czerwca 1992 r., SAB/Po 41/91 - OSP 1994 z. 4 poz. 69. Tym samym postępowanie regulujące wydawanie tych decyzji, jak i tryb ich weryfikacji w drodze nadzoru jest uregulowany w ustawie kodeks postępowania administracyjnego.

W związku z powyższym, działając na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ należało orzec jak w sentencji wyroku.