Uchwała z dnia 1979-03-29 sygn. III CZP 9/79

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 9/79

Uchwała z dnia 29 marca 1979 r.

Przewodniczący: sędzia SN K. Piasecki. Sędziowie SN: S. Rudnicki (sprawozdawca), J. Szachułowicz.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Janiny Z. przeciwko Fabryce Samochodów Osobowych w W. o wymianę samochodu po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Warszawie postanowieniem z dnia 19 stycznia 1979 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"a. Czy porozumienie producenta samochodów z Centralą Techniczno-Handlową Motoryzacji w sprawie przejęcia przez tę Centralę obowiązków wynikających z przyszłych umów gwarancyjnych producenta z nabywcami samochodów jest umową o przyjęcie długu w rozumieniu art. 519 § 2 pkt 2 k.c.?

b. Czy można uznać za zgodę wierzyciela w rozumieniu art. 519 § 2 pkt 2 k.c. podpisane przez nabywcę samochodu oświadczenie, że otrzymał książkę gwarancyjną i przyjął zawarte w niej postanowienia, jeżeli wśród nich znajduje się informacja o przejęciu obowiązków z tytułu gwarancji przez osobę trzecią?"

podjął następującą uchwałę:

Dokument gwarancyjny wystawiony przez wytwórcę może zawierać postanowienie, że naprawy i inne usługi gwarancyjne będzie wykonywać za wytwórcę przedsiębiorstwo obsługi gwarancyjnej. Postanowienie takie jest skuteczne względem kupującego, który przyjął dokument gwarancyjny i oświadczył, że zapoznał się z jego treścią i przyjmuje zawarte w nim postanowienia umowne. W takim wypadku kupujący może wykonać uprawnienia z tytułu napraw i innych usług gwarancyjnych tylko względem tego przedsiębiorstwa.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi zobowiązał pozwaną do dostarczenia powódce na podstawie gwarancji nowego, wolnego od wad samochodu osobowego marki Fiat 125p 1500. Przy rozpoznawaniu rewizji pozwanej od tego wyroku Sądowi Wojewódzkiemu nasunęły się w związku z podniesionym przez pozwaną zarzutem braku legitymacji biernej powyższe wątpliwości, które przedstawił Sądowi Najwyższemu w postaci przytoczonego na wstępie zagadnienia prawnego.

Źródłem tych wątpliwości jest treść postanowienia § 2 książki gwarancyjnej, której odbiór powódka pokwitowała, oświadczając, że "otrzymała książkę gwarancyjną, z której treścią się zapoznała, i przyjęła zawarte w niej postanowienia umowne". Paragraf 2 gwarancji głosi, że "producent Fabryka Samochodów Osobowych w Warszawie wszystkie obowiązki z tytułu gwarancji, tj. wykonywania obsługi i napraw gwarancyjnych oraz wszelkich rozliczeń finansowych, wynikłych z udzielonej gwarancji, przekazała Centrali Techniczno-Handlowej Motoryzacji, która obowiązki te przyjęła i zobowiązana jest wykonywać je zgodnie z interesem użytkownika i gwaranta".

Strona pozwana, powołując się na to postanowienie, twierdziła, że powódka może dochodzić uprawnień z tytułu gwarancji tylko od przedsiębiorstwa obsługi gwarancyjnej, któremu pozwana powierzyła na podstawie zawartej umowy wykonywanie napraw i innych usług gwarancyjnych samochodów, na które pozwana udziela nabywcom gwarancji. W uzasadnieniu postanowienia o przedstawieniu Sądowi Najwyższemu wymienionego wyżej zagadnienia prawnego Sąd Wojewódzki dał wyraz wątpliwości co do charakteru prawnego i skutków powierzenia wykonywania świadczeń gwarancyjnych przedsiębiorstwu obsługi gwarancyjnej, a w szczególności co do tego, czy w ten sposób nastąpiło przejęcie długu pozwanej z tytułu świadczeń gwarancyjnych przez Centralę Techniczno-Handlową Motoryzacji w rozumieniu art. 519 k.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Gwarancja mająca w stosunku do umowy sprzedaży charakter akcesoryjny ma na celu ochronę interesów kupującego na wypadek wystąpienia wad fizycznych rzeczy sprzedanej (art. 577-582 k.c.). Postanowienia określające uprawnienia i obowiązki stron wynikające z udzielonej przez sprzedawcę lub wytwórcę gwarancji mają charakter dyspozytywny. Okoliczność, że dyspozytywność ta w określonych warunkach daje możliwość kształtowania treści gwarancji, praktycznie biorąc - tylko sprzedawcy lub wytwórcy, podczas gdy kupujący nie ma na nią wpływu, nie zmienia charakteru postanowień gwarancyjnych. Tak więc gwarant może zlecić wykonywanie swoich obowiązków gwarancyjnych innej jednostce (przedsiębiorstwu obsługi gwarancyjnej), do której statutowej działalności należy dokonywanie napraw określonych towarów. Ze względu na masowy charakter napraw gwarancyjnych i zadania produkcyjne wytwórcy jest to reguła.

W takim wypadku dokument gwarancyjny (karta gwarancyjna) wskazuje nazwę i adres zakładu, do którego kupujący powinien zgłaszać roszczenia z tytułu gwarancji, i stwierdza fakt zlecenia określonej jednostce wykonywania obowiązków z gwarancji. Postanowienie takie jest objęte treścią gwarancji i wiąże kupującego. Jego zgoda może być wyrażona przez każde zachowanie się, które w sposób dostateczny ujawnia jego wolę, np. przez samo przyjęcie dokumentu gwarancyjnego bez zastrzeżeń, gdy nie ma wątpliwości co do tego, że zapoznał się z jego treścią (art. 60 k.c.), a także przez wyraźne oświadczenie, że przyjmuje zawarte w nim postanowienie umowne. W takim wypadku kupujący może wykonać uprawnienia z tytułu napraw i innych usług gwarancyjnych tylko w sposób określony w gwarancji, a więc w stosunku do przedsiębiorstwa obsługi gwarancyjnej.

Uregulowanie takie w niczym nie narusza jego interesów. Umowa o wykonywanie świadczeń gwarancyjnych zawarta przez sprzedawcę lub wytwórcę rzeczy z wyspecjalizowanym przedsiębiorstwem, do którego statutowych zadań należy tego rodzaju działalność, ma według powszechnie przyjmowanych zapatrywań charakter umowy na rzecz osoby trzeciej (art. 393 k.c.). Osoba ta może na tej podstawie żądać wykonania świadczeń gwarancyjnych wprost od wspomnianego przedsiębiorstwa. Sytuacja nabywcy rzeczy kształtuje się też korzystnie w razie niewykonania lub nienależytego wykonania tych świadczeń przez przedsiębiorstwo obsługi gwarancyjnej, w takim wypadku bowiem gwarant odpowiedzialny jest za szkodę poniesioną przez nabywcę, od czego może zwolnić się, spełniając świadczenia gwarancyjne osobiście (art. 391 k.c.).

Tak więc umowa pomiędzy producentem samochodów w przedmiocie wykonywania przez inną niż producent jednostkę świadczeń gwarancyjnych nie stanowi umowy o przejęcie długu w rozumieniu art. 519 k.c., a tym samym przyjęcie przez nabywcę gwarancji nie może być uważane za zgodę wierzyciela, o której mowa w art. 519 § 1 pkt 2 k.c. Jak słusznie zauważa Sąd Wojewódzki w uzasadnieniu swojego pytania, umowa o przejęcie długu zakłada, że dług istnieje w chwili zawarcia umowy. Nie jest więc przejęciem długu umowa, na podstawie której przedsiębiorstwo obsługi gwarancyjnej zobowiązuje się w ramach swojej działalności statutowej przeprowadzać naprawy inne i usługi gwarancyjne na rzecz nabywców samochodów.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy udzielił na przedstawione pytanie odpowiedzi sformułowanej w sentencji niniejszej uchwały.

Dla udzielenia tej odpowiedzi nie ma znaczenia podnoszona przez pełnomocnika powódki na rozprawie przed Sądem Najwyższym okoliczność, że w § 2 karty gwarancyjnej wskazano jako jednostkę mającą wykonywać świadczenia gwarancyjne Centralę Techniczno-Handlową Motoryzacji w W., która nie ma osobowości prawnej. Nie ulega bowiem wątpliwości w świetle postanowień § 5 i paragrafów następnych gwarancji, że przedsiębiorstwem obsługi gwarancyjnej jest przedsiębiorstwo państwowe Polmozbyt podlegające wymienionej Centrali.

OSNC 1979 r., Nr 7-8, poz. 146