Postanowienie z dnia 1977-04-27 sygn. II CZ 36/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CZ 36/77

Postanowienie z dnia 27 kwietnia 1977 r.

W sprawach, w których stosunki prawne mogą być ukształtowane jedynie za pośrednictwem wyroku, sąd może również nałożyć obowiązek zwrotu kosztów na uczestnika procesu, po którego stronie leży wyłączna przyczyna danego ukształtowania.

Przewodniczący: Sędzia SN R. Czarnecki. Sędziowie SN: F. Wesely, L. Klimczak (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Alicji W. przeciwko Skarbowi Państwa - Prokuratorowi Rejonowemu w K. i Zdzisławowi W. o wyłączenie spod zajęcia, na skutek zażalenia pozwanej Prokuratury na orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Sądu Wojewódzkiego w Kaliszu z dnia 30 listopada 1976 r.

oddalił zażalenie i zasądził od Skarbu Państwa - Prokuratury Rejonowej w Kaliszu na rzecz powódki 120 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Uzasadnienie

W sprawie z powództwa Alicji W. przeciwko Skarbowi Państwa (Prokuratorowi Rejonowemu w K.) i Zdzisławowi W. o wyłączenie spod zajęcia samochodu marki "Żuk", którego to zajęcia dokonał w dniu 30.VI.1976 r. komornik Sądu Rejonowego w K., działając na podstawie postanowienia Prokuratora Rejonowego z dnia 12.VI.1976 r., Sąd Wojewódzki uwzględnił powództwo w stosunku do pozwanego Skarbu Państwa i zasądził od tegoż pozwanego na rzecz powódki 2.000 zł kosztów procesu. W stosunku zaś do pozwanego Zdzisława W. powództwo oddalił.

W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia Sąd orzekający podał, że koszty procesu na podstawie art. 98 k.p.c. przysługują powódce, mimo uznania powództwa w odpowiedzi na pozew przez Skarb Państwa, gdyż zarówno zajęcie tymczasowe przedmiotowego samochodu dokonane przez funkcjonariuszy KW MO w dniu 16.VI.1976 r., jak i zajęcie dokonane przez komornika sądowego nastąpiły po wydaniu wzmiankowanego postanowienia i na jego podstawie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W sytuacji, gdy zajęcie przedmiotowego samochodu zostało dokonane na podstawie postanowienia Prokuratora o zabezpieczeniu grożącej podejrzanemu Zdzisławowi W. kary grzywny, przy zastosowaniu domniemania z art. 134 k.k.w. obalenie tego domniemania może stosownie do art. 137 § 1 k.k.w. nastąpić tylko w drodze powództwa.

Dlatego wbrew stanowisku skarżącego, zwrócenie się przez powódkę do Prokuratora o zwolnienie spod zajęcia samochodu, ze wskazaniem źródła i pochodzenia środków jego nabycia, nie wystarczało do obalenia domniemania. Uzyskanie więc wyroku było konieczne.

Jednakże skarżący, który w odpowiedzi na pozew uznał powództwo, nie może powoływać się na to, że w sprawie zachodzi również druga przesłanka do zastosowania art. 101 k.p.c., a mianowicie, że nie dał on powodu do wytoczenia powództwa. W sprawach bowiem, w których stosunki prawne mogą być ukształtowane jedynie za pośrednictwem wyroku, sąd może również nałożyć obowiązek zwrotu kosztów na uczestnika procesu, po którego stronie leży wyłączna przyczyna danego ukształtowania. Taką przyczyną jest w sprawie zastosowanie domniemania do przedmiotowego samochodu, co do którego już od dnia 16.VI.1976 r., a więc od daty zajęcia tymczasowego i zabrania przy tej czynności dokumentów dotyczących źródła i pochodzenia środków nabycia samochodu, skarżący powinien był wiedzieć o bezpodstawności domniemania. Zresztą na podstawie tych dokumentów, załączonych do akt dochodzeniowych, uznał powództwo.

Sąd Wojewódzki prawidłowo zatem przyjął, że w sprawie ma zastosowanie art. 98 k.p.c., gdyż decyduje tu wyrażona w tym przepisie zasada zawinienia jako przesłanka odpowiedzialności za wynik procesu.

Nie mają natomiast zastosowania w sprawie przepisy o kosztach postępowania egzekucyjnego, jak błędnie mniema skarżący, gdyż sprawy o obalenie domniemania, tak samo jak i sprawy z art. 841 k.p.c., rozpoznawane są w drodze procesu, a nie w postępowaniu egzekucyjnym.

Co zaś się tyczy kosztów wynikających ze stosunku procesowego powódka - pozwany Zdzisław W., to skarżącemu - jako pozostającemu poza tym stosunkiem - żadne zarzuty nie przysługują.

Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 387 w związku z art. 397 § 2 k.p.c. i opierając się na art. 98 oraz art. 108 § 1 k.p.c. postanowił jak w sentencji.

OSNC 1978 r., Nr 1, poz. 14