Wyrok z dnia 1977-02-18 sygn. IV PR 53/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV PR 53/77

Wyrok z dnia 18 lutego 1977 r.

Przedawnienie roszczenia regresowego zakładu pracy przeciwko pracownikowi (art. 291 § 2 k.p.) biegnie od zapłaty odszkodowania przez zakład pracy.

Przewodniczący: Sędzia SN M. Piekarski. Sędziowie SN: T. Szymanek (sprawozdawca), S. Małek.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa Usług Socjalnych Budownictwa w L. przeciwko Józefowi S. o odszkodowanie na skutek rewizji powodowego Przedsiębiorstwa od wyroku Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 9 października 1976 r. oraz przedstawionego zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Lublinie postanowieniem z dnia 17 grudnia 1976 r.

przejął sprawę do rozpoznania, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Lublinie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania rewizyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 9 października 1976 r. Sąd Rejonowy w Lublinie oddalił roszczenie powodowego Przedsiębiorstwa o zasądzenie od pozwanego kwoty 6.930 zł, zapłaconej przez to Przedsiębiorstwo tytułem kar umownych za opóźniony zwrot z winy pozwanego 9 namiotów.

Podstawą oddalenia powództwa było ustalenie tego Sądu, że roszczenie powyższe uległo przedawnieniu (art. 291 § 2 k.p.). O szkodzie i pozostającym z nią w związku nienależytym wykonaniu obowiązków przez pozwanego powód dowiedział się w styczniu 1975 r., natomiast powództwo o to roszczenie wytoczył dopiero w dniu 17.IV.1976 r., tj. po upływie rocznego terminu.

Powodowe Przedsiębiorstwo zaskarżyło ten wyrok rewizją i - zarzucając naruszenie prawa materialnego oraz sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału - wniosło o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie dochodzonej w pozwie kwoty.

Przy rozpoznawaniu rewizji przez Sąd Wojewódzki w Lublinie powstało zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, a mianowicie: "Jaką datę należy przyjąć jako początek biegu rocznego przedawnienia dla roszczenia zakładu pracy o naprawienie szkody wyrządzonej osobie trzeciej przez pracownika wskutek nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych (wina nieumyślna), mając na uwadze art. 291 § 2 i art. 120 § 1 i 2 k.p?". Sąd Wojewódzki przedstawił to zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wbrew osnowie pytania prawnego powodowe Przedsiębiorstwo dochodzi od pozwanego naprawienia szkody, którą ono poniosło, a nie osoba trzecia. Zapłaciło ono bowiem dochodzoną pozwem kwotę tytułem kar umownych za nieterminowy zwrot namiotów. Winę za to powodowe Przedsiębiorstwo przypisuje pozwanemu, który mimo polecenia dyrektora nie dopilnował terminowego zwrotu namiotów.

Sąd Rejonowy w Lublinie ustalił wprawdzie, że pozwany z tytułu zajmowanego stanowiska - kierownika działu transportu, a ponadto z racji wydanego polecenia przez dyrektora powodowego Przedsiębiorstwa nie zwrócił w terminie użyczonych namiotów, ale oddalając powództwo Sąd ten przyjął, że powodowe Przedsiębiorstwo dopiero w styczniu 1975 r. powzięło wiadomość o wyrządzeniu przez pozwanego szkody, natomiast z powództwem wystąpiło w dniu 17.IV.1976 r., tj. po upływie terminu przewidzianego w art. 291 § 2 k.p.

Pogląd Sądu Rejonowego co do przedawnienia roszczenia jest wadliwy.

Przy roszczeniach o świadczenia wynikające z zobowiązań przedawnienie biegnie z reguły od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, chyba że wymagalność zależy od woli wierzyciela. Objęte niniejszym pozwem roszczenie regresowe stało się wymagalne nie z chwilą wyrządzenia szkody, lecz z chwilą naprawienia jej przez zapłatę poszkodowanemu należnego mu wynagrodzenia. Od tej więc daty może rozpocząć się bieg terminu przedawnienia tego roszczenia (art. 291 § 2 k.p.).

Szkoda majątkowa następuje w chwili, gdy powstaje uszczerbek w mieniu poszkodowanego. W sprawie niniejszej uszczerbek w mieniu powodowego Przedsiębiorstwa nastąpił w chwili, gdy wyszła z tego majątku kwota kary umownej, co nastąpiło dopiero w dniu 21.IV.1975 r., przez zastosowanie niezależnej od powoda formy rozliczeń, tj. polecenia pobrania. Tak więc dopiero wtedy powodowe Przedsiębiorstwo powzięło wiadomość o wyrządzeniu przez pozwanego szkody i od tej daty biegł roczny termin przedawnienia dochodzonego od pozwanego roszczenia.

Do chwili zapłaty kary umownej przez powodowe Przedsiębiorstwo w jego mieniu nie nastąpił uszczerbek majątkowy, wyrządzony zawinionym zachowaniem się pozwanego, polegającym na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu obowiązków pracowniczych.

Sąd Rejonowy sprawy w tym aspekcie nie rozpoznał i dlatego uzasadniony jest wniosek rewizyjny o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Ponadto Sąd ten sprzecznie z materiałem dowodowym sprawy (zeznania świadków i strony) ustalił, że pozwany o poleceniu dyrektora, dotyczącym zwrotu namiotów, dowiedział się dopiero w dniu 12.X.1974 r. Sąd Rejonowy nie uzasadnił także, na czym oparł twierdzenie, że zebrany materiał nie pozwala na przyjęcie wyłącznej odpowiedzialności pozwanego za szkodę. Również i z tych przyczyn rewizja powodowego Przedsiębiorstwa jest uzasadniona (art. 388 § 1 k.p.c.).

OSNC 1977 r., Nr 10, poz. 195