Wyrok z dnia 2008-06-05 sygn. III PK 5/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt III PK 5/08

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2008 r. Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Jerzy Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Roman Kuczyński

SSN Andrzej Wróbel

w sprawie z powództwa K. M.

przeciwko Polskiemu Górnictwu Naftowemu i Gazownictwu Spółce Akcyjnej o przywrócenie do pracy i zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 5 czerwca 2008 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 października 2007 r.,

1. oddala skargę kasacyjną,

2. zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód domagał się od pozwanego Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. przywrócenia do pracy oraz zasądzenia wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy.

Wyrokiem z dnia 26 października 2007 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy z dnia 25 maja 2007 r. zasądzającego od pozwanego Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. na rzecz powoda kwotę 17.730 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 1 listopada 2006 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania.

Sąd drugiej instancji podzielił podstawy faktyczną i prawną wyroku Sądu pierwszej instancji. Sądy ustaliły, że z przyczyn za które odpowiada powód pracodawca utracił do niego zaufanie, a w konsekwencji wypowiedział mu umowę o pracę. Pozwany utracił zaufanie do powoda z powodu jego starań w celu sfałszowania protokołu z zebrania Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” z dnia 19 maja 2005 r. ażeby wprowadzić tam zapisy o objęciu powoda ochroną związkową, a następnie nakłaniania członków Komisji do składania fałszywych oświadczeń o tym, że uchwała o ochronie związkowej została podjęta.

Potwierdzone zostały także pozostałe przyczyny wypowiedzenia powodowi umowy o pracę. Sąd drugiej instancji, podobnie jak Sąd pierwszej instancji ustalił, że powód opuścił bez usprawiedliwienia miejsce pracy w dniu 7 czerwca 2006 r. oraz, że korzystał dla celów prywatnych poza zakładem pracy z urządzeń i maszyn należących do pracodawcy.

Według Sądu drugiej instancji powyższe zachowania powoda dały pracodawcy uzasadnioną podstawę do utraty do powoda zaufania, a w konsekwencji wypowiedzenia mu umowy o pracę. Jednakże przy dokonywaniu wypowiedzenia powodowi umowy o pracę pracodawca sprzecznie z art. 167 § 1 k.p. odwołał powoda z urlopu wyłącznie w celu wręczenia mu wypowiedzenia umowy o pracę. Z tego tylko względu, pomimo zasadności wypowiedzenia umowy o pracę Sąd uznał za właściwe zastosowanie art. 45 § 2 k.p. i zaspokojenie odpowiedniego odszkodowania. Rozważając zarzuty apelacji powoda kwestionującej istnienie przesłanek nieuwzględnienia roszczenia o przywrócenie do pracy Sąd drugiej instancji w uzasadnieniu swego wyroku przedstawił ustalone okoliczności faktyczne, jako odpowiadające wynikom postępowania dowodowego.

Według Sądu drugiej instancji pozwany miał uzasadnione podstawy, aby utracić zaufanie do powoda z przyczyn wskazanych w wypowiedzeniu; przyczyny uzasadniające wypowiedzenie umowy o pracę były konkretne, rzeczywiste, uprzednie i prawdziwe. Pracodawca po uzyskaniu informacji o działaniach powoda stanowiących ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych zdecydował się na rozwiązanie z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. W tym celu zwrócił się do NSZZ „Solidarność” z zawiadomieniem o tym zamiarze. Uchwałą z dnia 24 listopada 2006 r. związek zawodowy stwierdził, że zarzuty stawiane powodowi nie powinny być podstawą do rozwiązania z powodem umowy o pracę w zaproponowanym trybie. Związek zawodowy wniósł o rozważenie możliwości przeniesienia wnioskodawcy na inną jednostkę lub w ostateczności rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Pracodawca dokonał zawiadomienia o zamiarze dokonania rozwiązania umowy o pracę i otrzymał w terminie zastrzeżenia organizacji związkowej. Konsultacja odniosła skutek, bowiem po przedstawieniu przez związek zawodowy zastrzeżeń pracodawca złagodził swoje stanowisko zgodnie z sugestiami zawartymi w piśmie NSZZ „Solidarność”. Sąd drugiej instancji uznał za chybiony zarzut, że przed podejmowaniem decyzji o wypowiedzeniu umowy o pracę pozwany powinien ponownie poprzedzić ją konsultacją związkową tym razem w trybie art. 38 k.p.

Sąd drugiej instancji podkreślił, że do okoliczności przemawiających za niemożnością lub niecelowością przywrócenia pracownika do pracy należy m. in. poważny konflikt z przełożonym, zwłaszcza zawiniony przez pracownika. Z uwagi na istniejącą sytuację konfliktową oraz mając na względzie, że pracodawca z przyczyn uzasadnionych utracił zaufanie do pracownika pełniącego przecież funkcję kierowniczą, niecelowym było przywracanie powoda do pracy.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku Sądu Okręgowego wniósł powód żądając uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego. Skarga ma dwie podstawy.

W zakresie podstawy dotyczącej naruszenia przepisów prawa materialnego skarga zarzuciła niewłaściwe zastosowanie art. 45 § 2 k.p. przez nieuwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy, pomimo, że było ono możliwe i celowe.

W zakresie podstawy dotyczącej naruszenia przepisów prawa procesowego zarzucono mające – według skarżącego - istotny wpływ na wynik sprawy naruszenie: art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. przez „naruszenie zasady wszechstronnej oceny wiarygodności i mocy dowodów oraz przez brak ustosunkowania się w uzasadnieniu wyroku do twierdzeń i argumentów przedstawionych przez powoda w apelacji odnośnie niezasadności przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę”.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona pozwana wniosła o odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, ewentualnie o oddalenie skargi jako całkowicie bezzasadnej, a także o zasądzenie od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W art. 45 § 2 k.p. określona została szczególna kompetencja Sądu pracy ustalającego konsekwencje wypowiedzenia umowy o pracę z naruszeniem przepisów o wypowiedzeniu umów o pracę – Sąd pracy może zweryfikować żądanie pracownika o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach i nie uwzględnić tego żądania, a zamiast niego orzec o odszkodowaniu „jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe”.

W zaskarżonym wyroku Sąd drugiej instancji przedstawił jego podstawy, najpierw odnoszące się do konkretnego wydarzenia i faktów a następnie do ich zsyntetyzowania w ocenę o niecelowości uwzględnienia żądania powoda o przywrócenie do pracy; co odpowiada wymaganym w art. 45 § 2 k.p. przesłankom kompetencji sądu pracy.

Skarga kasacyjna w swej podstawie materialnoprawnej naruszenia art. 45 § 2 k.p. przez jego niewłaściwe zastosowanie (subsumcję) przedstawia argumentację, która nie mieści się w regule subsumcyjnej, najogólniej biorąc polegającej na zgodności między ustalonym stanem faktycznym a zastosowaną do niego abstrakcyjną normą prawną. Tymczasem z przedstawionego w skardze wywodu argumentacyjnego wynika, że skarżący postawiony zarzut opiera nie na wnioskowaniu z faktów w zaskarżonym wyroku ustalonych, ale na kwestionowaniu ustaleń faktycznych stanowiących podstawę wyroku. Ograniczając tą analizę do rzeczy najistotniejszych należy stwierdzić, że wniosek Sądu o niecelowości uwzględnienia żądania powoda przywrócenia go do pracy wynika z ustalenia utraty zaufania pracodawcy w stosunku do powoda z przyczyn przez niego zawinionych, że usiłował on sprzecznie z prawdą przedstawić swe prawa do szczególnej ochrony przysługującej niektórym działaczom związkowym, że bezprawnie opuścił miejsce pracy i samowolnie korzystał dla celów prywatnych z urządzeń i maszyn należących do pracodawcy i wreszcie, że sytuacje te doprowadziły do zawinionego przez powoda konfliktu z pracodawcą. Natomiast skarżący nie kwestionuje subsumcyjnej odpowiedniości ustaleń faktycznych wyroku do jego oceny prawnej, poprzestając na niedopuszczalnym w tym zakresie zakwestionowaniu podstawy faktycznej wyroku.

Do powyższych uwag dotyczących wadliwości podstawy skargi kasacyjnej w konstrukcji jej zarzutów należy dodać, że skarżący, jak może się wydawać ze sposobu ujęcia zarzutu naruszenia art. 45 § 2 k.p., nie bierze pod uwagę zasad postępowania kasacyjnego, a w szczególności, że – stosownie do art. 398¹³ § 2 k.p.c. - w postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia.

Powyższe odnosi się także do drugiej podstawy skargi kasacyjnej, w ramach której skarżący zarzucił naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez niedopuszczalne w postępowaniu kasacyjnym kwestionowanie dokonanej w zaskarżonym wyroku oceny dowodów (por. art. 398³ § 3 k.p.c.). Wreszcie niezrozumiałe jest w kontekście zarzutu „naruszenia zasady wszechstronnej oceny wiarygodności i mocy dowodów” wskazanie w skardze jako przepisu naruszonego – art. 328 § 2 k.p.c.

Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera analizę wszystkich wynikających z apelacji powoda kontrowersyjnych w sprawie aspektów stanu faktycznego i oceny prawnej. Sąd drugiej instancji nie tylko stwierdził bezzasadność apelacji, ale w obszernych wywodach przedstawił dlaczego uznał ustalenia faktyczne i rozważania prawne zawarte w wyroku Sądu pierwszej instancji za prawidłowe.

Gdyby nawet założyć, że tak przedstawione podstawy wyroku Sądu drugiej instancji mogłyby być jeszcze bardziej sprecyzowane - to przecież z pewnością wyrażają one wszystkie istotne przesłanki rozstrzygnięcia. Nie wiadomo zatem na czym oparł skarżący swe przekonanie jakoby sugerowana przez niego niedoskonałość uzasadnienia wyroku, a więc uzasadnienia będącego aktem zaistniałym już po wydaniu orzeczenia, mogła mieć wymagany w art. 398³ pkt 2 k.p.c. istotny wpływ na wynik sprawy.

Z powyższych przyczyn wobec bezzasadności podstaw skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy orzekł w myśl art. 398¹⁴ k.p.c.