Wyrok z dnia 1976-01-02 sygn. III CZP 79/75

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 79/75

Wyrok z dnia 2 stycznia 1976 r.

Przewodniczący: sędzia J. Ignatowicz. Sędziowie: H. Dąbrowski, R. Czarnecki (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, w sprawie z powództwa Piotra R. przeciwko Państwowemu Zakładowi Ubezpieczeń II Oddział Miejski w Ł. o odszkodowanie, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Łodzi postanowieniem z dnia 25 lipca 1975 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy nie zamierzony i nie zawiniony przez kierowcę manewr pojazdu mechanicznego poruszanego za pomocą siły przyrody, spowodowany wyłącznie zawinionym zachowaniem się osoby trzeciej, w wyniku którego doszło do uszkodzenia innego pojazdu, uzasadnia zastosowanie art. 436 § 2 k.c. (odpowiedzialność obu posiadaczy pojazdów względem siebie na zasadach ogólnych) i tym samym wyłącza w stosunku do obu posiadaczy pojazdów odpowiedzialność materialną zakładu ubezpieczeń z tytułu obowiązków ubezpieczeń komunikacyjnych (§ 14 i § 15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 1968 r. - Dz. U. Nr 15, poz. 89)?"

udzielił następującej odpowiedzi:

Zderzeniem pojazdów mechanicznych w rozumieniu art. 436 § 2 k.c. jest każde - bez względu na jego przyczynę - zetknięcie się tych pojazdów w ruchu.

Uzasadnienie

Według ustaleń i wniosków Sądu Powiatowego powód kierujący motocyklem wyprzedzał samochód osobowy. We wspomnianym momencie na jezdnię wbiegło nieoczekiwanie dziecko; kierujący samochodem dokonał nagłego skrętu w lewo, a motocykl uderzył w lewy bok samochodu. W wyniku tego wypadku powód doznał szkód rzeczowych. Jednakże posiadaczowi samochodu nie można przypisać winy, wobec czego powództwo przeciwko PZU ulega oddaleniu.

Sąd Wojewódzki przedstawił do rozstrzygnięcia pytanie prawne powołane wyżej. Udzielając na nie odpowiedzi, Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Ruch pojazdu mechanicznego jest niebezpieczny, w szczególności w tym znaczeniu, że szkody wyrządzone przez ten ruch otoczeniu są często niezawinione. Toteż art. 436 § 1 k.c. przewiduje zasadę ryzyka jako podstawę odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego.

Odpowiedzialność według zasady ryzyka spełnia swoje zadanie wtedy, kiedy ruch pojazdu mechanicznego jest niebezpieczny dla otoczenia. Natomiast gdy ruch pojazdów mechanicznych jest niebezpieczny dla tych pojazdów, odpada uzasadnienie wspomnianej zasady. Dlatego art. 436 § 2 k.c. głosi, że w razie zderzenia się pojazdów mechanicznych odpowiedzialność posiadaczy tych pojazdów wobec siebie opiera się na zasadzie ogólnej.

Ogólną zasadę odpowiedzialności stanowi zasada winy. Wynika zaś z niej, że szkoda wyrządzona bez winy nie ulega naprawieniu.

W konsekwencji szkoda wyrządzona wskutek zderzenia się pojazdów mechanicznych, za którą posiadacz pojazdu nie ponosi winy, nie ulega naprawieniu.

Zderzeniem się w rozumieniu art. 436 § 2 k.c. jest zetknięcie się pojazdów mechanicznych w ruchu. Zderzeniem się jest więc i takie zetknięcie się pojazdów mechanicznych w ruchu, za które posiadacz pojazdu wyrządzający szkodę wskutek tego zetknięcia się nie ponosi winy, w tym - i zetknięcie się, którego przyczynę stanowi zachowanie się osoby trzeciej, za które wspomniany posiadacz nie ponosi winy, a zatem każde - bez względu na jego przyczynę - zetknięcie się pojazdów mechanicznych w ruchu.

W myśl § 15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 1968 r. w sprawie obowiązkowych ubezpieczeń komunikacyjnych (Dz. U. Nr 15, poz. 89) przesłankę świadczenia PZU z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkodę wyrządzoną przez ruch pojazdu mechanicznego stanowi odpowiedzialność cywilna posiadacza tego pojazdu.

Ujemnym dla poszkodowanego posiadacza pojazdu skutkom przedstawionego stanu rzeczy zapobiega stosowne ubezpieczenie.

Udzielono więc odpowiedzi jak w uchwale.

OSNC 1976 r., Nr 7-8, poz. 155