Wyrok z dnia 1975-10-22 sygn. IV PR 162/75

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV PR 162/75

Wyrok z dnia 22 października 1975 r.

Jeżeli tzw. "deklaracja wekslowa", upoważniająca uprawnionego posiadacza weksla in blanco do wypełnienia go w uzgodniony sposób, czyni - w zakresie zabezpieczenia spłaty długu wystawcy takiego weksla przez inne osoby składające deklarację - zadość przesłankom poręczenia cywilnego za dług przyszły, uzasadniona jest odpowiedzialność tych osób z umowy poręczenia (art. 876 § 1 k.c.).

Przewodniczący: sędzia S. Rejman. Sędziowie: Z. Brzeziński, J. Knap (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Spółdzielni Ogrodniczej w G. przeciwko Jackowi S., Dyonizemu Z. i Leonardowi J. o odszkodowanie, na skutek rewizji powodowej Spółdzielni od wyroku Sądu Wojewódzkiego dla województwa warszawskiego w Warszawie z dnia 31.X.1974 r.

zmienił zaskarżony wyrok w części dotyczącej Dyonizego Z. i Leonarda J. i zasądził od tych pozwanych na rzecz Spółdzielni Ogrodniczej w G. w ramach kwoty 182.594,40 zł zasądzonej w punkcie I od Jacka S. solidarnie z tym pozwanym i solidarnie pomiędzy nimi kwotę 25.000 zł z 8% od dnia 19.X.1973 r., a w ramach kwoty 5.000 zł - 2.000 zł tytułem kosztów procesu za pierwszą instancję;

nakazał pobrać od Jacka S. na rzecz Skarbu Państwa 6.938 zł tytułem różnicy wpisu, z tym że do kwoty 585 złotych solidarną odpowiedzialność ponoszą z nim Dyonizy Z. i Leonard J.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 31.X.1974 r. Sąd Wojewódzki zasądził od Jacka S. na rzecz Spółdzielni Ogrodniczej w G. kwotę 182.594,40 zł z odsetkami i kosztami procesu po częściowym ich wzajemnym zniesieniu i oddalił powództwo w pozostałej części wobec tego pozwanego i w całości w stosunku do pozwanych Dyonizego Z. i Leonarda J.

Według ustaleń Sądu Wojewódzkiego pozwany Jacek S. zatrudniony był w charakterze kierownika Oddziału Skupu Owoców w Z. W okresie od listopada 1967 r. do 14.IV.1971 r. dopuścił się zagarnięcia kwoty nie mniejszej niż 445.000 zł i za to w sprawie karnej Sądu Wojewódzkiego dla woj. warszawskiego w Warszawie skazany został na karę 9 lat pozbawienia wolności, 100.000 zł grzywny, konfiskatę całego mienia, a nadto sąd karny zasądził od niego na rzecz Spółdzielni Ogrodniczej kwotę 445.000 zł.

Powołany przez Sąd Wojewódzki w sprawie niniejszej biegły księgowy wyliczył wysokość braków i zagarniętego mienia na kwotę 192.594,40 zł - po odliczeniu zasądzonej już kwoty 445.000 zł. Do opinii biegłego żadna ze stron nie wniosła zastrzeżeń. Sąd Wojewódzki podzielił w całości opinię biegłego, gdyż oparta została na analizie materiałów i dokumentów źródłowych, jest bardzo wnikliwa i szczegółowo uzasadniona.

Zgodnie z sugestią biegłego Sąd Wojewódzki nie obciążył pozwanego kwotą 9.107 zł, gdyż pozwany nie może ponosić odpowiedzialności za zepsute nie z jego winy owoce.

Natomiast w ocenie Sądu Wojewódzkiego, nie mogą ponosić solidarnej odpowiedzialności nawet do kwoty 25.000 zł wystawcy wekslu, współpozwani D.Z. i L.J., gdyż weksel w ogóle nie został wystawiony. Samo zaś złożenie deklaracji wekslowej nie jest wystarczające do przyjęcia odpowiedzialności solidarnej tych osób.

W części oddalającej powództwo w stosunku do ostatnio wymienionych pozwanych wniosła od wyroku Sądu Wojewódzkiego z dnia 31.X.1974 r. rewizję powodowa Spółdzielnia. Skarżąca domagała się zmiany zaskarżonego orzeczenia przez solidarne zasądzenie od Dyonizego Z. i Leonarda J. wraz z pozwanym Jackiem S. kwoty 25.000 zł wynikającej z treści deklaracji i kosztów.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Jeżeli tzw. "deklaracja wekslowa", upoważniająca uprawnionego posiadacza weksla in blanco do wypełnienia go w uzgodniony sposób, czyni - w zakresie zabezpieczenia spłaty długu wystawcy takiego weksla przez inne osoby składające deklarację - zadość przesłankom poręczenia cywilnego za dług przyszły, uzasadniona jest odpowiedzialność tych osób z umowy poręczenia (art. 876 § 1 k.c.).

Ważność umowy poręczenia za dług przyszły zależy m.in od tego:

1) aby oświadczenie poręczyciela złożone zostało na piśmie (art. 876 § 2 k.c.) i

2) aby oświadczenie to zawierało oznaczenie z góry wysokości przyjętego poręczenia (art. 878 § 2 k.c.).

Zgodnie z brzmieniem art. 876 § 1 k.c. przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.

W deklaracji z dnia 8.XI.1967 r. dopozwani Dyonizy Z. i Leonard J. w związku z umową o pracę, zawartą w dniu 2.XI.1967 r. pomiędzy Jackiem S. a Spółdzielnią Ogrodniczą w G., zobowiązali się solidarnie z nim zapłacić wymienionej Spółdzielni "szkodę i stratę do wysokości 25.000 zł powstałą na skutek niewyliczenia się wystawcy z przejętych przez niego towarów lub wyrządzenia innej szkody". W tejże deklaracji, sporządzonej z udziałem przedstawiciela Spółdzielni, pozwani D.Z. i L.J. złożyli oświadczenie, iż "w razie niepokrycia szkód i strat Spółdzielnia Ogrodnicza w G. upoważniona jest wystąpić przeciwko nam solidarnie o nakaz zapłaty bez protestu, lub wytoczyć przeciwko nam powództwo cywilne".

W świetle zacytowanych fragmentów złożonej na piśmie deklaracji z dnia 8.XI.1967 r. okazuje się ewidentne, że pozwani, ostatnio wskazani, zobowiązali się wobec powodowej Spółdzielni wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby tego nie uczynił Jacek S., oraz że zastrzegli z góry limit swojej odpowiedzialności do wysokości 25.000 zł. Przesłanki te spełniają wymagania ważności poręczenia cywilnego za dług przyszły.

Dlatego trzeba uznać za wadliwe, jako naruszające przepisy art. 876 i 878 § 1 k.c., stanowisko Sądu Wojewódzkiego wyrażone w zdaniu, że "samo wystawienie deklaracji wekslowej nie jest wystarczające do przyjęcia odpowiedzialności solidarnej pozwanych" D.Z. i L.J.

W części zatem dotyczącej tych pozwanych należało z mocy art. 390 § 1 k.p.c. zmienić zaskarżony wyrok i obciążyć ich przyjętą współodpowiedzialnością za dług pozwanego Jacka S. do kwoty 25.000 zł i odpowiednio oznaczyć ich udział w obowiązku zwrotu powódce kosztów procesu za I instancję, a Skarbowi Państwa przysługującej mu opłaty sądowej z tytułu różnicy wpisu.

Ponieważ rewizja powodowej Spółdzielni została uwzględniona w całości, powódce należy się zwrot kosztów postępowania rewizyjnego w pełnym rozmiarze, o co skarżąca wniosła.

Orzeczenie o kosztach procesu oparte jest na przepisach art. 98, 99 i 108 § 1 k.p.c.

OSNC 1976 r., Nr 6, poz. 147