Wyrok z dnia 2007-03-01 sygn. I OSK 788/06

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA: Elżbieta Stebnicka (spr.) Sędziowie NSA Małgorzata Borowiec Małgorzata Pocztarek Protokolant Justyna Nawrocka po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Z. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2006 r. sygn. akt II SA/Wa 1784/05 w sprawie ze skargi Z. R. na decyzję Ministra Obrony Narodowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zwolnienia z zawodowej służby wojskowej oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

UZASADNIENIE:

Wyrokiem z dnia 15 lutego 2006 r., sygn. akt II SA/Wa 1784/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Z. R. na decyzję Ministra Obrony Narodowej z dnia [...] nr [...]. Przedmiotowa decyzja uchyliła rozkaz Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia [...] o zwolnieniu st. sierż. Z. R. w części dotyczącej daty zwolnienia, ustalając nowy termin na dzień 31 sierpnia 2005 r., a w pozostałej części rozkaz ten utrzymała w mocy. Podstawę zwolnienia ze służby stanowił prawomocny wyrok Wojskowego Sądu Garnizonowego w [...] z dnia 4 października 2004 r., którym skazano Z. R. na karę trzech miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na dwa lata za popełnienie przestępstwa z art. 270 § 1 kodeksu karnego. Z. R. podrobił bowiem podpis współwłaściciela na umowie sprzedaży samochodu osobowego marki Volkswagen Golf nr rej. [...], a następnie użył tego dokumentu jako autentycznego sprzedając wskazany pojazd.

W uzasadnieniu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że podstawą wydania zaskarżonej decyzji jest art. 112 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750 ze zm.), zgodnie z którym organ wojskowy może zwolnić żołnierza z zawodowej służby wojskowej wskutek skazania prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności (aresztu wojskowego) z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary. Przepis ten ma charakter uznaniowy, jednakże nie oznacza to dowolności, bowiem organ ma obowiązek uzasadnić, dlaczego rozstrzygnął sprawę w określony sposób. W rozpatrywanej sprawie organy obu instancji stwierdziły, iż charakter czynu popełnionego przez skarżącego godzi w dobre imię i honor żołnierza Wojska Polskiego i dlatego zwolnienie ze służby uznały za zasadne. Ponadto zgodnie z art. 2 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych żołnierzem zawodowym może być tylko osoba posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie, o nieposzlakowanej opinii, a osoba skazana za przestępstwo związane z dokumentami (tj. art. 270 § 1 kk) nie cieszy się nieposzlakowaną opinią. W związku z powyższym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, iż organy wojskowe słusznie uznały, że w sytuacji, w której znalazł się skarżący można zastosować wobec niego przepis art. 112 pkt 1 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.

Od powyższego wyroku skarżący za pośrednictwem pełnomocnika w ustawowym terminie złożył do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną. Wyrok zaskarżył w całości zarzucając mu naruszenie prawa materialnego tj.:

1. przepisu art. 112 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że każde skazanie żołnierza za przestępstwo powoduje utratę przymiotu nieposzlakowanej opinii;

2. przepisu art. 2 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że skazanie st. sierż. Z. R. na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania pozbawiło go jako żołnierza nieposzlakowanej opinii, a przez to uczyniło nieprzydatnym do czynnej służby wojskowej;

Wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie. Ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, iż ustawodawca różnicując skutki skazania w stosunku do dalszej służby wojskowej za przestępstwo na bezwzględną karę pozbawienia wolności (art. 111 pkt 14 przedmiotowej ustawy) i za przestępstwo na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania (art. 112 pkt. 1 tej ustawy), uznał, iż nie każde skazanie żołnierza za przestępstwo musi go dyskwalifikować do dalszego pełnienia służby. Zwolnienie ze służby na podstawie art. 112 pkt 1 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych nie jest obligatoryjne, zależy od oceny dowódcy. W niniejszej sprawie skoro żołnierz został skazany za przestępstwo nie mające żadnego związku ze służbą wojskową, dobrowolnie poddał się karze, została mu wymierzona najłagodniejsza przewidziana przez ustawę kara pozbawienia wolności, a nadto nie był dotychczas karany dyscyplinarnie, a podczas służby wielokrotnie był nagradzany za pracę, to zwolnienie ze służby nie było uzasadnione. Ponadto skarżący zwrócił uwagę, iż z treści rozkazu Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia [...] wynika, że został on wydany z przeświadczeniem o obowiązku orzeczenia o zwolnieniu ze służby. Zakwestionował pogląd Sądu pierwszej instancji, iż organ wojskowy podejmując decyzje o zwolnieniu kierował się charakterem przestępstwa, ponieważ właśnie ta okoliczność - zdaniem Z. R. - uzasadnia pozostawienie go w czynnej służbie. Popełnione przez niego przestępstwo miało bowiem incydentalny, jednorazowy charakter i wynikało z trudnej sytuacji życiowej, w jakiej się znalazł. Wskazał ponadto na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 20 sierpnia 1984 r., sygn. akt Rw 478/84 (opubl. OSNKW 1985/3-4/21).

Skarżący podkreślił również, że na gruncie obowiązujących przepisów ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych należy przyjąć, iż nie każde skazanie żołnierza powoduje utratę nieposzlakowanej opinii. Wskazał, że w swojej wieloletniej służbie wojskowej był wielokrotnie nagradzany i uzyskiwał bardzo dobre opinie, a do nabycia uprawnień emerytalnych pozostał mu tylko 1 rok i miesiąc, co świadczy, iż niemal cały okres służby przebył bez zarzutu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, iż sądy administracyjne badają akty lub czynności z zakresu administracji publicznej jedynie pod kątem ich zgodności z prawem (zarówno materialnym jak i procesowym), a więc pod kątem prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni, nie kierują się natomiast względami słusznościowymi i nie wydają rozstrzygnięć w sprawie administracyjnej. Jeżeli decyzja wydawana jest w oparciu o przepis o charakterze uznaniowym, czyli przepis pozostawiający swobodnemu uznaniu organu wybór rozstrzygnięcia spośród wskazanych w tym przepisie, to sąd bada, czy organ rozważył cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i czy wystarczająco uzasadnił podjętą na jego podstawie decyzję.

W rozpoznawanej sprawie należy stwierdzić, iż wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2006 r. nie narusza prawa, a zatem skarga kasacyjna nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Przedmiotem rozpoznania Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie była skarga Z. R. na decyzję Ministra Obrony Narodowej z dnia [...] nr [...], którą utrzymano w mocy rozkaz Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia [...] o zwolnieniu st. sierż. Z. R. z zawodowej służby wojskowej i przeniesieniu go do rezerwy, ustalając jednak nowy termin zwolnienia na dzień 31 sierpnia 2005 r. Podstawę prawną zwolnienia ze służby stanowił art. 112 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750 ze zm., zwanej dalej ustawą), przewidujący możliwość zwolnienia żołnierza z zawodowej służby wojskowej w sytuacji, gdy został on skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności (aresztu wojskowego) z warunkowym zawieszeniem wykonania kary. W przedmiotowej sprawie przesłankę do zwolnienia skarżącego z zawodowej służby wojskowej stanowiło prawomocne orzeczenie Wojskowego Sądu Garnizonowego z dnia 4 października 2004 r. (sygn. akt [...]), którym to skarżący został uznany za winnego popełnienia przestępstwa z art. 270 § 1 kodeksu karnego tj. podrobienia podpisu na dokumencie, a następnie użycia go jako autentycznego i skazany za to został na karę trzech miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby 2 lat.

W pierwszej kolejności należy podzielić stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, iż art. 112 ustawy, który stanowił podstawę zwolnienia skarżącego z zawodowej służby wojskowej, ma charakter uznaniowy. Przepis ten bowiem przewiduje możliwość zwolnienia żołnierza z zawodowej służby wojskowej w sytuacji zaistnienia jednego ze wskazanych w nim przypadków. Na fakultatywność decyzji o zwolnieniu ze służby wskazuje użycie w tym przepisie sformułowania "żołnierza zawodowego można zwolnić (...)". A contrario potwierdza to również treść poprzedzającego go przepisu - art. 111, w którym to z kolei wyliczono przypadki obligatoryjnego zwolnienia żołnierza z zawodowej służby wojskowej. Skoro zatem ustawodawca art. 112 ustawy nadał charakter uznaniowy, to decyzję o zwolnieniu ze służby pozostawił swobodnej ocenie właściwego organu wojskowego. Sąd pierwszej instancji słusznie jednak podniósł, iż "uznaniowość" przepisu nie oznacza jego dowolności, bowiem organ ma obowiązek zbadać okoliczności faktyczne sprawy (m.in. ustalić, czy wyrok skazujący jest prawomocny) i uzasadnić wydane w sprawie rozstrzygnięcie. Badając legalność zaskarżonej decyzji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, iż organy wojskowe obydwu instancji wyczerpująco uzasadniły wydane w sprawie rozstrzygniecie o zwolnieniu skarżącego z zawodowej służby wojskowej. Wskazały bowiem, iż charakter czynu popełnionego przez skarżącego godzi w dobre imię i honor żołnierza Wojska Polskiego w związku z czym dyskwalifikuje go z pełnionej służby. Żołnierz uznany za winnego popełnienia przestępstwa z art. 270 § 1 kk nie cieszy się już nieposzlakowaną opinią, a ta w myśl art. 2 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych jest jednym z wymogów stawianych żołnierzom zawodowym. Naczelny Sąd Administracyjny w pełni podziela stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku, a wobec tego nie znajduje uzasadnienia dla zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa materialnego tj. art. 2 i art. 112 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.

Podkreślenia wymaga fakt, iż sądy administracyjne - jak to zostało już wyżej wskazane - nie dokonują oceny zaskarżonego aktu administracji publicznej pod względem słuszności zapadłego rozstrzygnięcia, a jedynie badają, czy nie narusza on prawa. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie dokonał analizy zebranego w sprawie materiału, a zarzucaną w skardze kasacyjnej ocenę kwestii "nieposzlakowanej opinii" wyczerpująco rozważył w uzasadnieniu wyroku i nie budzi ona zastrzeżeń. Należy bowiem podkreślić, że czyn jakiego dopuścił się skarżący tj. podrobienie podpisu na dokumencie, wbrew stanowisku skarżącego, w opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego świadczy o tym, że skarżący nie może legitymować się "nieposzlakowaną opinią" w rozumieniu art. 2 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. W związku z powyższym skoro w niniejszej sprawie bezspornym jest spełnienie przesłanki z art. 112 pkt. 1 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych - zapadł bowiem prawomocny wyrok skazujący Z. R. za popełnienie przestępstwa z art. 270 § 1 kk na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem - to stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dokonujące oceny zaskarżonej decyzji Ministra Obrony Narodowej w przedmiocie zwolnienia z zawodowej służby wojskowej jest prawidłowe.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.