Wyrok z dnia 1975-04-10 sygn. I PRN 3/75

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I PRN 3/75

Wyrok z dnia 10 kwietnia 1975 r. 

Nie można wymagać od zakładu pracy, aby dopuścił niezdolnego z powodu choroby pracownika do pracy, która nie może być mu powierzona nawet na czas potrzebny do zgodnego z prawem nowego ukształtowania pozycji pracownika. W takiej sytuacji słuszny interes pracownika, podlegający ochronie, znajduje wystarczające zadośćuczynienie w przyznaniu mu wynagrodzenia za okres koniecznego wypowiedzenia warunków pracy i płacy oraz w stworzeniu mu możliwości przejścia do innej pracy, odpowiedniej do jego kwalifikacji i stanu zdrowia.

Przewodniczący: sędzia T. Szymanek. Sędziowie: J. Knap (sprawozdawca), E. Jachczyk.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Zdzisława P. przeciwko Kopalni Węgla Kamiennego w K. o przywrócenie do pracy i zapłatę na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 17 listopada 1972 r.,

oddalił rewizję nadzwyczajną.

Uzasadnienie

Powód Zdzisław P. pracował w Kopalni Węgla Kamiennego w K. na stanowisku inspektora bhp. Od dnia 3.II.1970 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby. Strona pozwana utrzymywała, że stosunek pracy z powodem został rozwiązany pismem z dnia 5.VIII.1970 r. ze skutkiem natychmiastowym, zgodnie z postanowieniami układu zbiorowego pracy w górnictwie oraz art. 3 dekretu z dnia 18 stycznia 1956 r. w związku z wyczerpaniem przez powoda 26-tygodniowego okresu zasiłkowego, tj. po przeszło 6-miesięcznej chorobie.

Według zaś twierdzeń powoda, nie otrzymał on pisma z dnia 5.VIII.1970 r. o natychmiastowym rozwiązaniu umowy o pracę, natomiast na wniosek komisji lekarskiej uzyskał przedłużenie okresu zwolnienia i zasiłku chorobowego o dalsze 13 tygodni i po upływie tego okresu został uznany przez komisję lekarską za zdolnego do pracy z dniem 1.XI.1970 r. Na tej podstawie w dniu 2.XI.1970 r. zgłosił się do pracy, lecz po dwóch dniach nie został do niej dopuszczony. Powód żądał w związku z tym dopuszczenia go do pracy na dotychczasowym stanowisku i zapłaty wynagrodzenia za cały czas gotowości do pracy. Tego żądania strona pozwana nie uznawała, twierdząc, że powód w każdym razie powziął wiadomość o rozwiązaniu z nim umowy o pracę (po upływie 6 miesięcy nieobecności w pracy z powodu choroby) w dniu 5.XI.1970 r., kiedy to doręczono mu pismo o prawie pierwszeństwa w zatrudnieniu pod warunkiem, że przedstawi orzeczenie lekarskie o zdolności do pracy na dotychczasowym stanowisku; do pisma tego dołączono kopię pisma z 5.VIII.1970 r. o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym. Kopii tej powód nie przyjął.

Wyrokiem z dnia 27.VI.1972 r. Sąd Powiatowy zasądził od pozwanej Kopalni kwotę 23.199 zł z 8% od dnia 1.II.1971 r. i oddalił powództwo w pozostałej części, w tym w zakresie żądania dopuszczenia do pracy.

Sąd Powiatowy ustalił, że strona pozwana nie przedstawiła dowodu na to, iż doręczyła powodowi pismo z dnia 5.VIII.1970 r. Doręczenie kopii dokonane w dniu 5.XI.1970 r. było bezskuteczne, ponieważ w myśl art. 3 ust. 3 dekretu z dnia 18 stycznia 1956 r. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić po stawieniu się pracownika do pracy, w związku z ustaniem przeszkody usprawiedliwiającej jego nieobecność. Analizując dokumentację lekarską dotyczącą choroby powoda oraz przepis art. 3 dekretu z dnia 18 stycznia 1956 r., Sąd Powiatowy doszedł do przekonania, że w świetle tej dokumentacji powód nie mógł być zatrudniony na stanowisku inspektora bhp, gdyż co do tego istniały przeciwwskazania lekarskie, jednakże w ogóle był zdolny do pracy, co zostało stwierdzone na ostatnim wydanym mu druku L-4.

Strona pozwana więc, będąc związana opinią Zakładu Leczniczo-Zapobiegawczego, nie mogła nadal zatrudniać powoda na stanowisku inspektora bhp, nie mogła też rozwiązać z nim umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym, wobec czego powinna była wypowiedzieć powodowi na okres 3 miesięcy warunki pracy i płacy i zaoferować nowe, stosowne do jego możliwości zdrowotnych. Tego strona pozwana nie uczyniła, gdyż nie można uznać za dopełnienie tego obowiązku zaoferowania powodowi zatrudnienia na pół etatu po uzyskaniu przez niego renty inwalidzkiej .

Z uwagi jednak na przeciwwskazania zdrowotne powód nie może żądać dopuszczenia go do pracy na dotychczasowym stanowisku. Ma natomiast prawo do odszkodowania równego jego 3-miesięcznym zarobkom, tj. za okres potrzebny do wypowiedzenia.

Na skutek rewizji powoda Sąd Wojewódzki zaskarżonym wyrokiem podwyższył zasądzone przez Sąd Powiatowy odszkodowanie do kwoty 30 932 zł z uwagi na treść art. 25 pkt 4 rozporządzenia z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę pracowników umysłowych i wobec faktu, że w listopadzie 1970 r. powód przez kilka dni świadczył pracę; w pozostałym zakresie Sąd rewizję oddalił.

Od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 17.XI.1972 r. Minister Sprawiedliwości złożył rewizję nadzwyczajną, wniesioną w związku z podaniem powoda.

Skarżący zarzucił wymienionemu orzeczeniu naruszenie interesu PRL oraz art. 25 pkt 4 rozporządzenia o umowie o pracę pracowników umysłowych i art. 3 ust. 3 dekretu z dnia 18 stycznia 1956 r. o ograniczeniu dopuszczalności rozwiązywania umów o pracę bez wypowiedzenia oraz o zabezpieczeniu ciągłości pracy (Dz. U. Nr 3, poz. 11 ze zm.).

Rewizja nadzwyczajna zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w części oddalającej rewizję powoda i wyroku Sądu Powiatowego w Rybniku z dnia 27.VI.1972 r. w części oddalającej powództwo oraz o orzeczenie co do istoty sprawy, w szczególności o dopuszczeniu powoda do pracy w pozwanej Kopalni.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Jak wynika ze znajdujących się w aktach sprawy pism informacyjnych Szpitala Miejskiego w K., powód Zdzisław P. choruje na zarostowe zapalenie tętnic od 1965 r. W Klinice Chirurgicznej w K. wykonano sympatektomię lewostronną (wycięcie nerwu współczulnego). W dniu 24.VII.1969 r. dokonano u chorego zabiegu przecięcia tętnicy i usunięcia skrzepu arterii udowej. W dniu 16.IV.1970 r. amputowano paluch.

W świetle tych faktów nie nasuwa zastrzeżeń stwierdzenie z dnia 13.XI.1970 r., wyrażone przez Przychodnię Górniczą przy Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w G. i podpisane przez trzech lekarzy, że powód na skutek choroby, na którą cierpi, "nie może być zatrudniony w pracy wymagającej długiego i uciążliwego (w warunkach dołowych) chodzenia lub stania".

Pogląd ten jest podzielany w rewizji nadzwyczajnej, skoro zamieszczona została w niej uwaga, że "przy wiadomych stronie pozwanej przeciwwskazaniach lekarskich co do zatrudnienia powoda na dotychczasowym stanowisku mogła ona tylko dokonać ustawowego wypowiedzenia powodowi dotychczasowej umowy o pracę, oferując inne stosowne warunki pracy i płacy".

Innego zdania jest powód. Na rozprawie rewizyjnej w Sądzie Najwyższym w dniu 10.IV.1975 r. złożył on oświadczenie, że uważa się za zdolnego do pracy na ostatnio zajmowanym w pozwanej Kopalni stanowisku inspektora bhp oraz że podtrzymuje w pełni wniosek o dopuszczenie go do pracy na tym stanowisku.

Gdy pracownik utracił zdolność do pracy dołowej w kopalni, zwłaszcza przy czynnościach, w których zakres wchodzi zapewnienie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie górniczym, nie można wymagać od kopalni, aby dopuściła niezdolnego z powodu choroby pracownika do pracy, która nie może być mu powierzona nawet na czas potrzebny do zgodnego z prawem nowego ukształtowania pozycji pracownika. W takiej sytuacji słuszny interes pracownika, podlegający ochronie, znajduje wystarczające zadośćuczynienie w przyznaniu mu wynagrodzenia za okres koniecznego wypowiedzenia warunków pracy i płacy oraz w stworzeniu mu możliwości przejścia do innej pracy, odpowiedniej do jego kwalifikacji i stanu zdrowia.

Powód nie zamierza dochodzić dopuszczenia go do pracy, do której aktualnie nadawałby się. Obstaje on przy żądaniu dopuszczenia go do pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku inspektora bhp. Trwając zaś przy roszczeniu, niemożliwym do spełnienia z uwagi na interes społeczny i usprawiedliwiony interes zakładu pracy, powód nadużywa swojego prawa podmiotowego do zatrudnienia w pozwanej Kopalni. Powód nie zmodyfikował swojego żądania w przedmiocie dopuszczenia go do pracy. Nie można zaś wbrew woli uprawnionego pracownika orzec o dopuszczeniu go do pracy w ramach stosunku pracy o takiej treści, której on nie postuluje.

Słusznie przeto nie zostało uwzględnione przez Sądy roszczenie powoda o dopuszczenie go do pracy na stanowisku inspektora bhp. Odmienne w tej mierze stanowisko, reprezentowane w rewizji nadzwyczajnej, nie jest uzasadnione i pozostaje w sprzeczności z podzielanym w niej zdaniem, że jednak powód nie może wykonywać poprzednich czynności z uwagi na aktualny stan zdrowia.

Co się tyczy roszczeń pieniężnych związanych z bezprawnym niedopuszczeniem powoda przez pozwane przedsiębiorstwo w ogóle do pracy, mimo że nie nastąpiło skuteczne rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę, to w tym względzie usprawiedliwione roszczenia powoda znalazły zaspokojenie w zaskarżonych orzeczeniach. W rewizji nadzwyczajnej nie wskazano konkretnie, iżby z tego tytułu należało się powodowi coś więcej. Jeżeli powód zamierzałby wykazać swoją rzekomą całkowitą zdolność do pracy na dole kopalni, to mógłby to uczynić choćby przez przedstawienie orzeczenia właściwej komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

Skoro więc zaskarżone orzeczenia Sądów odpowiadają prawu, a rewizja nadzwyczajna nie zawiera uzasadnionych podstaw, Sąd Najwyższy oddalił rewizję nadzwyczajną z mocy art. 421 § 1 k.p.c.

OSNC 1976 r., Nr 2, poz. 36