Wyrok z dnia 1974-03-13 sygn. II CR 42/74

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 42/74

Wyrok z dnia 13 marca 1974 r.

Unieważnienie małżeństwa na podstawie art. 12 k.r.o. może nastąpić tylko w wypadku choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, a nie innego rodzaju zaburzeń psychicznych.

Przewodniczący: sędzia J. Pietrzykowski. Sędziowie: Z. Wasilkowska (sprawozdawca), T. Gągoł.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Juliana G. przeciwko Emilii G. o unieważnienie małżeństwa na skutek rewizji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Krakowie z dnia 12 czerwca 1973 r.,

oddalił rewizję.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 12.VI.1973 r. Sąd Wojewódzki, rozpoznawszy sprawę po raz trzeci, oddalił powództwo Juliana G. przeciwko Emilii G. o unieważnienie małżeństwa, zawartego w dniu 20.VII.1963 r.

Sąd Wojewódzki ustalił, że pozwana jest osobą prymitywną i że w chwili zawierania przez nią małżeństwa można by doszukiwać się u niej pewnych predyspozycji osobowości schizofrenicznej, tyle że nie można tego uważać za pewnik. Ewentualne istnienie tych predyspozycji nie przesądza tego, że pozwana w dacie zawarcia małżeństwa była dotknięta schizofrenią, tym bardziej że u chorych o prymitywnej osobowości predyspozycje schizofreniczne ujawniają się silniej. Stanowisko swoje w tej mierze Sąd Wojewódzki oparł na opinii biegłego lekarza dra Jadwigi P., opinii zgodnej ze stanowiskiem Kliniki Psychiatrycznej Akademii Medycznej w K.

W tych warunkach Sąd Wojewódzki doszedł do przekonania, że nie ma podstaw do stanowczego stwierdzenia, iż w dacie zawierania małżeństwa pozwana była chora psychicznie. Okoliczność, że wkrótce po zawarciu małżeństwa nastąpił szybki rozwój choroby, tłumaczy się stresem, jakim dla pozwanej było samo zawarcie małżeństwa, zwłaszcza że pozwana przystępowała do małżeństwa z dużymi oporami.

Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:

Zarzuty rewizji są nieuzasadnione.

Okoliczność, że pozwana już przed zawarciem związku małżeńskiego zachowywała się niekiedy dziwacznie, była przedmiotem rozważań biegłych, którzy stwierdzili, iż zachowanie się to świadczy jedynie o pewnych predyspozycjach osobowości schizofrenicznej, nie przesądza natomiast stanowczo istnienia choroby psychicznej. Również fakt, że lekarz Wiejskiego Ośrodka Zdrowia uznał, iż pozwana jest chora psychicznie, nie ma istotnego znaczenia, jeśli się uwzględni, że lekarz ten nie dysponował takim doświadczeniem i kwalifikacjami jak biegli psychiatrzy badani w niniejszej sprawie, a ponadto że to zaświadczenie lekarskie dotyczy okresu po zawarciu małżeństwa (małżeństwo zawarto w lipcu 1963 r., a lekarz stwierdził, że pierwsze objawy zaburzeń psychicznych ujawniły się w lutym 1964 r.).

Twierdzenie rewizji, że nie jest możliwe, aby stres związany z zawarciem małżeństwa spowodował wystąpienie choroby psychicznej, i że pozwana musiała być chora psychicznie już w dacie zawarcia małżeństwa, jest własnym poglądem skarżącego, sprzecznym z opiniami biegłych. Należy ponadto zaznaczyć, że ustalenie Sądu Wojewódzkiego, iż pozwana zawarła małżeństwo z dużymi oporami, pod naciskiem rodziny i samego powoda, jest zgodne z materiałem sprawy.

W myśl art. 12 k.r.o. nie może zawrzeć małżeństwa osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym. Zakres tego przepisu jest węższy niż art. 13 k.c., który zezwala na całkowite ubezwłasnowolnienie nie tylko osoby dotkniętej chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym, ale także cierpiącej na innego rodzaju zaburzenia psychiczne. Zestawienie tych przepisów prowadzi do wniosku, że unieważnienie małżeństwa może nastąpić tylko w wypadku choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, a nie innego rodzaju zaburzeń psychicznych.

W tych warunkach okoliczność, że pozwana już w dacie zawierania małżeństwa była osobą o pewnych predyspozycjach schizofrenicznych i ewentualnie cierpiała na pewne zaburzenia psychiczne, nie wystarczy do unieważnienia małżeństwa, skoro nie stwierdzono stanowczo istnienia choroby psychicznej.

Z tych przyczyn i na mocy art. 387 k.p.c. Sąd Najwyższy oddalił rewizję.

OSNC 1975 r., Nr 1, poz. 14