Wyrok z dnia 2008-02-29 sygn. VI SA/Wa 2235/07

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Głowacka-Klimas Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Królikowska-Przewłoka (spr.) Sędzia WSA Andrzej Wieczorek Protokolant Monika Staniszewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 lutego 2008 r. sprawy ze skargi W. Sp. j. z siedzibą w O. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] października 2007 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Głównego Inspektora Transportu Drogowego na rzecz W. Sp. j. z siedzibą w O. kwotę 100 (sto) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] października 2007 r., nr [...] Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Drogowego z dnia [...] marca 2007 r. nakładającą na W. sp. jawna, skarżącą w niniejszej sprawie, karę pieniężną w wysokości 500 zł za wykonywanie transportu drogowego z naruszeniem obowiązku wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty. Ww. decyzja została podjęta w następującym stanie faktycznym i prawnym. W dniu 5 stycznia 2006 r. w W. droga krajowa nr [...] zatrzymano do kontroli drogowej pojazd marki Scania nr rej. [...] wraz z naczepą należący do W. sp. j. kierowca pojazdu K. Ż. okazał kartę opłaty, wypis z licencji, zaświadczenie potwierdzające fakt nieprowadzenia pojazdu od 24 grudnia 2006 r. i część wykresówek tj. z 23 listopada 2005 r., od 2 stycznia 2006 r. do 5 stycznia 2006 r. wraz z wykresówką wyjętą podczas kontroli z urządzenia z przyczyn drugiego kierowcy niewypełnioną.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2006 r. [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na ww. spółkę karę pieniężną w łącznej kwocie 2 300 zł w tym: 500 zł za wykonywanie transportu drogowego z naruszeniem obowiązku wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty tj. nieokazanie wykresówki z trasy O. – B. w związku z ustaleniem, że K. Ż. z miejsca zamieszkania tj. O. dojechał do miejsca przejęcia pojazdu tj. B. innym pojazdem prowadzonym przez innego kierowcę; 200 zł za nieprawidłowe operowanie przełącznikiem grup czasowych (selektorem); 600 zł za używanie niewłaściwych wykresówek – zastosowany tryb wykresówki nie był zatwierdzony i przeznaczony do danego typu urządzenia rejestrującego; 1000 zł za jednoczesne używanie kilku wykresówek.

Po rozpatrzeniu odwołania od tej decyzji Główny Inspektor Transportu Drogowego decyzją z dnia [...] sierpnia 2006 r. uchylił zaskarżoną decyzję w części dot. nałożenia kary pieniężnej w wysokości 500 zł i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I instancji, a w pozostałym zakresie ww. decyzję utrzymał w mocy.

Organ w uzasadnieniu decyzji z dnia [...] sierpnia 2006 r. stwierdził, iż w części dotyczącej nałożenia na stronę kary pieniężnej w wysokości 500 zł winno zostać przeprowadzone postępowanie w znacznej części. Na podstawie akt sprawy nie można bowiem jednoznacznie ustalić, czy w chwili przejazdu na trasie O.- B. K. Ż. znajdował się w pojeździe w charakterze kierowcy tzn., czy przewożony był w pojeździe w tym celu, żeby kierować nim w razie potrzeby, czy też występował tylko w roli pasażera.

Decyzją z dnia [...] marca 2007 r. [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na stronę karę 500 zł za wykonywanie transportu drogowego z naruszeniem obowiązku wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty. Organ odwołując się do zeznań K. Ż., w których podał on, że miał odebrać samochód z miejscowości B. k/S. zgodnie z poleceniem dyspozytora firmy W., nie znalazł podstaw do uznania, że czas dojazdu był odpoczynkiem kierowcy. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 5 Rozporządzenia Rady (EWG) nr 3820/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie naruszeń racji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego "odpoczynek" oznacza każdy nieprzerwany okres obejmujący co najmniej jedną godzinę, podczas którego kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem. Kierowca winien zatem udokumentować czas trasy przejazdu O.- B.. Takie stanowisko potwierdził, zdaniem organu, Sąd Rejonowy w Warszawie wyrokiem sygn. akt [...] uznając K. Ż. za winnego tego, że w dniu [...] stycznia 2006 r. kierując pojazdem m-ki Scania nie posiadał wykresówki z dojazdu z siedziby firmy lub miejsca zamieszkania do miejsca przejęcia pojazdu.

W odwołaniu od tej decyzji strona zarzuciła, że organ nie wykonał zaleceń Głównego Inspektora Transportu Drogowego w zakresie przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego, a przynajmniej ustalenia , których brak wskazywał organ odwoławczy, bo nie ustalił, czy w chwili przejazdu na trasie O.-B. w dniu 1 stycznia K. Ż. znajdował się w pojeździe w charakterze kierowcy, czy pasażera. Organ przy tym tylko pośrednio wskazał, że "odpowiednim dokumentom" winna być wykresówka. Zdaniem strony K. Ż. był przewożony jako pasażer, o czym świadczy uprzednie wyposażenie go w zaświadczeniu o nieprowadzeniu pojazdu obejmujące dzień 1 stycznia 2006 r. Organ nie był też, co podniesiono w odwołaniu, związany wyrokiem Sądu tym bardziej, ze strona nie brała udziału w postępowaniu wykroczeniowym. Decyzją z dnia [...] października 2007 r. nr [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 k.p.a., art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tj. Dz. U. 2007 r. Nr 125, poz. 874), lp. 1.7. załącznika do tej ustawy, art. 14, art. 15 ust. 7 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WEL 370 z 31 grudnia 1985 ) w zw. z art. 9 ust. 2, art. 26 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98 jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWS) nr 3820/85 (Dz. Urz. UE L. 102 z 11 kwietnia 2006), art. 31 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

Zdaniem organu, skoro K. Ż. na polecenie dyspozytora miał odebrać pojazd z B. to przyjąć należy, że kierowca w dniu 1 stycznia był w dyspozycji pracodawcy i nie przebywał w tym dniu na okresie wolnym od pracy, co podniosła strona wyposażając kierowcę w zaświadczenie o dniach wolnych od 24 grudnia 2005 r. do 1 stycznia 2006 r. Nadto podniesiono, iż przyjęta przez organ wykładnia art. 15 rozporządzenia Rady (EWG) 3821/85 znalazła odbicie w bezpośrednim zapisie art. 9 ust. 2 rozporządzenia WE 561/2005.

W skardze od tej decyzji strona wnosząc o jej uchylenie i uchylenie decyzji organu I instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania zarzuciła naruszenie art. 15 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. przez jego błędną wykładnię tj. przez przyjęcie, że kierowca zobowiązany jest stosować wykresówkę przed przyjęciem pojazdu, art. 9 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 przez jego zastosowanie mimo, iż nie może on mieć zastosowania do zdarzenia sprzed jego wejścia w życie.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że art. 15 ust. 2 rozporządzenia nr 3821/85 jednoznacznie określa początkowy termin stosowania wykresówek wskazując, iż jest to chwila przejęcia przez kierowcę pojazdu. K. Ż., który w chwili 1 stycznia 2006 r. nie prowadził pojazdu, lecz odbywał podróż w celu jego przejęcia. Nie był on zatem zobowiązany do stosowania w tym dniu wykresówki. Natomiast art. 9 art. 2 rozporządzenia (WE) nr 561/2006, wszedł w życie 11 kwietnia 2007 r. i nie może mieć w sprawie zastosowania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153 poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego artykułu ta kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd rozstrzyga przy tym w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Badając skargę wg powyższych kryteriów Sąd uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja narusza bowiem prawo w stopniu uzasadniającym jej uchylenie.

Zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania organ odwoławczy rozpatruje ponownie sprawę merytorycznie w jej całokształcie, przy czym nie jest ograniczony zakresem postępowania prowadzonego przez organ I instancji ani też jego ustaleniami. Główny Inspektor Transportu Drogowego podzielił jednak bezkrytycznie stanowisko organu I instancji co do tego, iż w sytuacji gdy K. Ż. miał odebrać samochód z miejscowości B. zgodnie z poleceniem dyspozytora skarżącej powinien udokumentować czas trasy przejazdu z O. do B..

W świetle art. 87 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym i art. 15 ust. 7 ww. rozporządzenia Rady (EWG) Nr 3821/85 nie ma wątpliwości co do tego, że kierowca, prowadzący pojazd wyposażony w urządzenie rejestrujące ma obowiązek okazać wykresówki z bieżącego tygodnia i z poprzednich 15 dni, chyba, że w określonych dniach nie prowadził pojazdu – wówczas stosownie do art. 31 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców zobowiązany jest do przedstawienia zaświadczenia, o którym mowa w powołanym przepisie.

Skoro zatem K. Ż. w chwili kontroli kierował pojazdem to także na nim spoczywał obowiązek okazania dokumentów wymaganych w cyt. przepisie.

Pamiętać jednak należy, że zgodnie z zawartą w art. 1 ust. 3 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 3820/85 definicją – "kierowca" oznacza osobę, która kieruje pojazdem nawet przez krótki okres oraz każdą osobę, która jest przewożona w pojeździe w tym celu, aby kierować nim w razie potrzeby. Zatem obowiązek posiadania wykresówek dotyczy wyłącznie osób, które kierują pojazdami bądź znajdują się w pojeździe by tym pojazdem kierować. Poza sporem pozostaje okoliczność, iż K. Ż. pojazdem, którym odbywał w dniu 1 czerwca 2006 r. podróż do B. nie kierował. Takich ustaleń żaden z organów bowiem nie poczynił ani też zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w żadnym razie podstaw do takiego ustalenia nie daje. Natomiast ustaleniem obu organów nie kwestionowanym przez stronę jest ustalenie, iż K. Ż. na polecenie dyspozytora firmy W.miał odebrać pojazd z B. i w tym celu znalazł się w dniu 1 stycznia 2006 r. w pojeździe kierowanym przez M. P., który wykonywał transport drogowy na trasie O. – B.. Ta jednak okoliczność nie jest wystarczająca do przyjęcia, iż przebywanie K. Ż. w tym pojeździe odbywającym drogę na ww. trasie, jest równoznaczne z przypisaniem mu funkcji kierowcy w rozumieniu powołanego przepisu.

Strona konsekwentnie twierdzi, iż był on przewożony wyłącznie jako pasażer. Organ II instancji utrzymując decyzję Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego w mocy uznał jednak, iż skoro K. Ż. przebywał w pojeździe celem dojazdu do innego pojazdu to był w dyspozycji pracodawcy i winien czas pozostawania w dyspozycji zarejestrować na wykresówce.

Jak wyżej podkreślono obowiązek stosowania wykresówek dotyczy jednak tylko tych osób, które są kierowcami w rozumieniu wyżej powołanego przepisu, a w tym zakresie organ mimo, iż nie dał wiary twierdzeniom strony to sprawy w sposób wyczerpujący umożliwiający poczynienie wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia ustaleń nie wyjaśnił i dokonał oceny dowodów w sposób budzący wątpliwości co do jej zasadności. Skoro organ dał wiarę stronie, iż K. Ż. jechał w celu odebrania samochodu to tym samym wykluczył, iż jechał tym pojazdem w celu aby w razie potrzeby nim kierować. Nie wyjaśniono też dlaczego przyjęto, iż pozostawał w dyspozycji pracodawcy. Organ w samych ustaleniach dotyczących przejazdu na trasie O. – B. opiera się tylko na tym, że polecenie dotyczyło odebrania pojazdu a nie jazdy tym pojazdem. Otrzymane polecenie odbioru samochodu we wskazanej miejscowości, a tylko w takim zakresie organ poczynił ustalenia nie przesądza o tym, że K. Ż. był w dyspozycji pracodawcy jako kierowca w powyższym rozumieniu, Nie można przy tym wykluczyć, iż dojazd pojazdem kierowanym przez M. P. był "swoistą okazją", z której K. Ż. skorzystał. W tym zakresie sprawy również nie wyjaśniono. Pozostawanie do dyspozycji pracodawcy należy bowiem wiązać z ograniczeniem swobodnego dysponowania przez pracownika swoim czasem z przyczyn będących po stronie pracodawcy, jego wyraźnym skonkretyzowanym poleceniem. Nie można przyjąć jako obowiązującej zasady, iż każdy dojazd do miejsca, w którym kierowca odbierając samochód rozpoczyna pracę kierowcy jest czasem, w którym pozostaje on w dyspozycji pracodawcy. W tym zakresie niezbędne jest ustalenie okoliczności tego dojazdu, których w rozpoznawanej sprawie nie wyjaśniono.

Odmowa uznania za skuteczne i wiarygodne zaświadczenia o nieprowadzeniu pojazdu (określonego też jako zaświadczenie o okresie wolnym od pracy) jest w powyższej sytuacji wynikiem dowolnej nie popartej zgromadzonym materiałem dowodowym oceny.

Podkreślić przy tym należy, iż zaświadczenie, do którego odwołano się w protokole, jak i zaskarżonej decyzji stanowiące dowód w sprawie winno znajdować się w aktach administracyjnych. Ww. zaświadczenia nie ma jednak w aktach sprawy co uniemozliwia dokonanie przez Sąd pełnej kontroli.

Podnieść nadto należy, iż organ odwołując się zarówno do rozporządzenia Rady (EWG) 3821/85 jak i rozporządzenia WE 561/2005 nie zwrócił uwagi na to, iż to ostatnie weszło w życie po dniu zdarzenia. Wprawdzie jako podstawę materialnoprawnę decyzji wskazano przepisy obu rozporządzeń to z uzasadnienia nie wynika, które z nich w istocie w sprawie zostało zastosowane.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, iż doszło do naruszenia prawa procesowego tj. art. 77 § 1 i 107 § 3 k.p.a. w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy i w konsekwencji na podstawie art. 145 § 1 lit.c p.p.s.a. orzekł, jak w pkt 1 sentencji, w pkt 2 po myśli art. 152 p.p.s.a. zaś o kosztach orzeczono zgodnie z art. 200 p.p.s.a.