Wyrok z dnia 2008-03-14 sygn. II OSK 238/07

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Maria Rzążewska Sędziowie sędzia NSA Andrzej Gliniecki sędzia del. NSA Paweł Miładowski (spr.) Protokolant Renata Sapieha po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 listopada 2006 r. sygn. akt IV SA/Wa 1272/06 w sprawie ze skargi Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" w W. na decyzję Wojewody M. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zameldowanie na pobyt stały oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 14 listopada 2006 r. sygn. akt IV SA/Wa 272/06 oddalił skargę Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" na decyzję Wojewody M. z dnia [...] utrzymującej w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] W. z dnia [...] orzekającej o zameldowaniu B. Ś. na pobyt stały w budynku nr [...] przy ul. [...] w W.. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd powołał się na ustalenia organu I instancji, z których wynikało, że B. Ś. mieszka w przedmiotowym budynku od [...] roku. W sprawie niespornym było, że w budynku tym strona prowadzi gospodarstwo domowe, nocuje, przebywa oraz posiada spółdzielcze prawo do zajmowania budynku. Budynek ten został wzniesiony w ramach Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej "[...]" systemem gospodarczym z nakładów Wnioskodawczyni. Strona [...] wystąpiła do Delegatury Biura Geodezji i Katastru z wnioskiem o oznaczenie zajmowanego budynku numerem porządkowym [...]. W dniu [...] wydane zostało zaświadczenie o oznaczeniu przedmiotowego budynku numerem [...] od ulicy [...]. Organy biorąc pod uwagę, że Wnioskodawczyni stale zamieszkuje w budynku od [...] lat i budynek ten ma przydzielony numer porządkowy (znajduje się w ewidencji porządkowej nieruchomości) przyjął, iż nie ma przeszkód do zameldowania strony pod wskazanym adresem na pobyt stały. Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa "[...]" twierdziła, że Wnioskodawczyni nie posiada prawa do zajmowania budynku o wskazanym numerze porządkowym, a przedmiotowy budynek nie został dopuszczony do użytkowania, w związku z czym nie nadaje się na pobyt stały ludzi. W tej sytuacji wobec sprzeczności stanowiska stron Organ I instancji rozstrzygnął kwestię zameldowania strony w drodze decyzji administracyjnej. Organy obu instancji przywołały jako podstawę m. in. art. 47 ust. 2 oraz art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (t.j. Dz. U. nr 87 poz. 960 z 2001 r. z późn. zm. dalej ustawa).

Na powyższą decyzję Wojewody M. skargę do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Warszawie wniosła Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa "[...]" wnosząc "o zmianę" zaskarżonej decyzji poprzez wydanie decyzji o odmowie zameldowania B. Ś. na pobyt stały pod wskazanym przez nią nieistniejącym adresem, bądź uchylenie zaskarżonej decyzji. Skarżąca argumentowała, że pomieszczenie, w którym dokonywane jest zameldowanie winien spełniać wymagania techniczno-budowlane wymagane przepisami prawa budowlanego. Budynek mieszkalny dla którego nie uzyskano pozwolenia na zameldowanie, ani nie dokonano zawiadomienia inwestora o zakończeniu budowy, bądź którego budowa nie została zakończona i nie nastąpił odbiór budynku (jak w tej sprawie) nie może być dopuszczony do użytkowania, a zatem nie jest dozwolony w nim stały pobyt ludzi, również legalizacja takiego pobytu w postaci zameldowania. Skarżąca podnosiła, że zajmowane przez stronę obiekt nie posiada adresu, a zaświadczenie przez nią przedłożone nie stanowi wpisu do ewidencji gruntów, budynków.

Oddalając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny argumentował, iż zaskarżona decyzja nie narusza prawa. Ustawa wymieniona wyżej o ewidencji ludności i dowodach osobistych w art. 5 nakłada na każdego obywatela polskiego przebywającego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej obowiązek zameldowania się w miejscu pobytu stałego. Ustawa określa też, że pobytem stałym jest zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod określonym adresem z zamiarem stałego zamieszkiwania (art. 6). W art. 9b Ustawodawca wskazał, że adres w gminach, które uzyskały status miasta określa się poprzez podanie nazwy miasta, ulicy, numeru domu i lokalu, nazwy województwa oraz kodu pocztowego. Analizując wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 maja 2002 r., w którym uznano za niezgodny z Konstytucją art. 9a ustawy Sąd przyjął, że intencją ustawodawcy jest uproszczenie postępowania w sprawie o zameldowanie. Sąd podnosił, że wykładnia art. 9 ust. 2b ustawy prowadzi do konkluzji, iż zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu osoby w danym lokalu. Ustawa nie uzależnia dopuszczalności zameldowania od posiadania tytułu prawnego do lokalu, ani innych dalszych okoliczności, w szczególności od wymagań techniczno-budowlanych pomieszczeń lub mieszkania. Sąd zwraca uwagę, że kwestie numeracji nieruchomości reguluje ustawa z 17 maja 1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficzne i wydane na podstawie art. 47b tej ustawy Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 października 2004 r. w sprawie numeracji porządkowej (Dz. U. Nr 243, poz. 2432). Z treści normatywnej ostatnio wymienionego aktu wynika, że każda nieruchomość powinna mieć jeden numer porządkowy, zatem numerem porządkowym oznacza się również budynki położone na nieruchomości, nawet jeśli stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Z okoliczności niespornych wynika, iż z uwagi na odstępstwa od projektu budowlanego Spółdzielnia - inwestor nie zgłosiła zakończenia budowy i nie uzyskano pozwolenia na użytkowanie. W ocenie składu Sądu organ meldunkowy nie jest uprawniony do dokonywania oceny czy obiekt, w którym nastąpiło zameldowanie nadaje się na miejsce pobytu ludzi w ramach przepisu Prawa budowlanego i Prawa zagospodarowania przestrzennego. Skoro ustawodawca całkowicie uniezależnił zameldowanie od posiadania jakiegokolwiek tytułu prawnego do lokalu, to organy orzekające w tej sprawie winny ustalić jedynie czy B. Ś. zamieszkuje pod wskazanym, adresem i czy pobyt ten ma charakter stały. Skoro niespornym było że Skarżąca od [...] roku stale zamieszkuje w budynku, który oznaczony został przez inny właściwy organ administracyjny numerem porządkowym i w budynku tym koncentrują się Jej sprawy życiowe, to istnieją ustawowe podstawy do Jej zameldowania. Słusznie zatem organ ewidencji przyjął, że zostały spełnione przesłanki określone w art. 47 ust.2 oraz art. 10 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych i dokonał zameldowania strony w przedmiotowym lokalu.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła do Naczelnego Sądu Administracyjnego Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa "[...]". Skarżąca zarzucała niewłaściwe zastosowanie oraz wykładnię art. 47 ust. 2 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych poprzez przyjęcie "iż skoro nie jest rzeczą organu właściwego w sprawach ewidencji ludności, wobec braku kompetencji, dokonywanie oceny, czy określony obiekt budowlany nadaje się na miejsce pobytu ludzi w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, to nie jest możliwe i prawem nakazane uzależnienie możliwości zameldowania po myśli art. 47 ust. 2 ustawy, jak wyżej, od rozstrzygnięcia właściwego organu nadzoru budowlanego".

Nadto Skarżąca zarzucała niewłaściwą wykładnie art. 6 ust. 1 w zw. z art. 9b ust. 1 ustawy przyjmując, iż dopuszczalne jest zameldowanie wyłącznie na podstawie zawiadomienia o przyznaniu nieruchomości określonego numeru porządkowego. W ocenie strony skarżącej prócz zarzutów podniesionych wcześniej w skardze uzyskanie oznaczenia nieruchomości numerem porządkowym jest bezprawne, bo Skarżąca nie mogła inicjować postępowania o oznaczenie przedmiotowego budynku numerem, a Spółdzielni w tej sprawie nie przysługiwał środek odwoławczy. Skarżąca podnosiła, że zgodnie z § 5 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 28 października 2004 r. w sprawie numeracji porządkowej nie jest dopuszczalne oznaczenie numerem porządkowym budynku nie odebranego i nie dopuszczonego do użytkowania, a z żądaniem takiego oznaczenia może wystąpić wyłącznie inwestor.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 z późn zm.- dalej ppsa) rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej biorąc pod rozwagę z urzędu tylko nieważność postępowania. W niniejszej sprawie żadna z przesłanek nieważności wymienionych w art. 183 § 2 ppsa nie zachodzi.

Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej sąd orzekający w tej sprawie nie dopatrzył się we wskazanej skardze kasacyjnej naruszeń prawa materialnego. W szczególności chybiony jest zarzut naruszenia przepisów art. 10 i art. 47 ust. 2. ustawy z 10 kwietnia 1974 r. Generalnie organy prowadzące ewidencję ludności mają obowiązek zameldowania na podstawie zgłoszenia przez zarejestrowanie danych dotyczących osoby i miejsca jej pobytu. Oznacza to, iż zameldowanie następuje w drodze tak zwanej czynności materialno-prawnej. Jednakże jeśli zgłoszone dane budzą wątpliwości o dokonaniu zameldowania lub wymeldowania właściwy organ rozstrzyga stosownym orzeczeniem- decyzją administracyjną. W tych okolicznościach niewadliwie i z troską o interesy także wnoszącego skargę kasacyjną organ ewidencyjny podjął rozstrzygnięcie w drodze decyzji. Z kolei zgodnie art. 10 ust. 1 ustawy osoba, która przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby jest zobowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby licząc od dnia przybycia. W niespornych okolicznościach sprawy właściwie też Sąd zinterpretował zarówno przywołaną wyżej jednostkę redakcyjną ustawy jak również normę wynikającą z art. 9b ustawy słusznie nadto wiążąc ją z podstawami wyeliminowania z dotychczasowego porządku prawnego przez orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego art. 9 ust. 2 ustawy. Także w ocenie tego składu Sądu Administracyjnego w aktualnym stanie prawnym zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w danym lokalu w oderwaniu od posiadanego tytułu prawnego do lokalu (art. 9 ust. 2b ustawy), ani innych okoliczności wyraźnie w ustawie nie wymienionych, m. in. wymogów techniczno-budowlanych. Prawidłowo Sąd I instancji przyjął, iż nie jest rzeczą organu właściwego w sprawach ewidencji ludności dokonywanie oceny, czy określony obiekt budowlany nadaje się na miejsce pobytu ludzi w rozumieniu prawa budowlanego i prawa zagospodarowania przestrzennego i uzależnienie od tej oceny możliwości zameldowania. Z okoliczności ujawnionych w sprawie wynika, że funkcjonalnie budynek zajmowany przez stronę od [...] r. jest obiektem nadającym się na miejsce pobytu ludzi. Tymczasem na potrzeby postępowania ewidencyjnego wystarczającym jest ustalenie czy obiekt budowlany odpowiada warunkom dla pobytu ludzi ze swej istoty.

Pozbawione podstaw są też zarzuty naruszenia przez sąd art. 6 ust. 1 w zw. z art. 9b ust. 1 ustawy. Przywołane przepisy stanowią, że pobytem stałym jest zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod określonym adresem z zamiarem stałego przebywania (art. 6 ust.1). Z kolei zgodnie z art. 9b ust. 1 zameldowanie na pobyt stały lub czasowy następuje pod oznaczonym adresem. Z akt sprawy niespornie wynika, że B. Ś. przebywa w przedmiotowym budynku od [...] roku, że tam jest ulokowane jest centrum życiowe, a zatem zamiar stałego przebywania znajduje potwierdzenie i nawet nie było kwestionowane, także przez wnoszącego kasację. Niewadliwie też sąd przyjął, iż decyzje o zameldowaniu organ ewidencji podjął zgodnie z dyrektywa płynącą z art. 9b ustawy. W myśl ust. 2 pkt 1 omawianego przepisu adres określa się przez podanie w gminach, które uzyskały status miasta (dzielnicy), ulicy, numeru domu i lokalu, nazwy województwa oraz kodu pocztowego. W toku postępowania administracyjnego B. Ś. przedłożyła organowi ewidencji zaświadczenie- zawiadomienie z dnia [...] właściwego dla oznaczania nieruchomości numerem porządkowym organu, że przedmiotowa nieruchomość zabudowana została oznaczona numerem porządkowym [...] od ulicy [...], i że taki sam numer uzyskał budynek usytuowany na tej nieruchomości. W tych okolicznościach brak było podstaw do odmowy zameldowania B. Ś. pod wskazanym przez nią adresem. Niezasadnie też skarżący zarzuca naruszenie przepisów związanych z nadaniem nieruchomości numeru porządkowego, w szczególności § 5 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 października 2004 r. w sprawie numeracji porządkowej nieruchomości (Dz. U. nr 243, poz. 2432). Wspomniany akt podustawowy wprowadza jako zasadę, iż każda nieruchomość powinna mieć jeden numer porządkowy, i że tym samym numerem porządkowym oznacza się również budynki położone na nieruchomości, nawet jeśli stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności (§ 3). Modyfikacje owej zasady wprowadza m. in. przywołany przez skarżącą § 5 stanowiąc, reguły oznaczania większej ilości budynków na tej samej nieruchomości, bądź sposoby numeracji w przypadku podziału nieruchomości. Wskazany przez stronę skarżącą ust. 1 stanowi, iż przedstawionych zasad nie stosuje się do budynków z pomieszczeniami nie przeznaczonymi na stały pobyt ludzi, w szczególności budynków gospodarczych i magazynowych. Budynki te można oznaczać numerem porządkowym w sposób określony w § 1 na wniosek właściciela nieruchomości. Z przedstawionej regulacji wyraźnie wynika po pierwsze, że oznaczać można obiekty budowlane nie przeznaczone co do zasady na stały pobyt ludzi (budynki gospodarcze, magazynowe) gdy wniosek złoży właściciel nieruchomości, a po drugie, iż możliwe i nakazane jest oznaczanie budynków wzniesionych, projektowanych w swej podstawowej funkcji przeznaczonych dla stałego pobytu ludzi. Wyraźnie rozporządzenie nie nawiązuje do instytucji prawa budowlanego. W tych okolicznościach istniały legalne podstawy do oznaczenia przedmiotowego budynku numerem porządkowym zarówno na skutek działań podjętych z urzędu, a także na wniosek osoby faktycznie władającej budynkiem- w przedmiotowej sprawie przez B. Ś.. Takie rozumowanie potwierdza brzmienie § 9 przywołanego rozporządzenia.

W tych okolicznościach Naczelny Sąd Administracyjny stosownie do dyspozycji art. 184 ppsa skargę kasacyjną pozbawioną uzasadnionych podstaw oddalił.