Wyrok z dnia 2008-04-10 sygn. III SA/Kr 123/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący NSA Krystyna Kutzner (spr.) Sędziowie WSA Tadeusz Wołek WSA Bożenna Blitek Protokolant Bernadetta Szczypka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2008 r. sprawy ze skarg Z. M. na decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zasiłku stałego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego I. skargi oddala w części dotyczącej uznania, że zasiłek stały oraz zasiłek okresowy nie przysługiwały w okresie od 1 czerwca 2007 r. do 30 września 2007 r. II. uchyla zaskarżone decyzje oraz poprzedzające je decyzje organów pierwszej instancji w części dotyczącej wstrzymania realizacji świadczeń w formie zasiłku stałego oraz zasiłku okresowego od dnia 1 października 2007 r. III. rozstrzygnięcia w zakresie uchylonym nie mogą być wykonane.

Uzasadnienie

Dwoma odrębnymi decyzjami z dnia [...] Prezydent Miasta postanowił w stosunku do skarżącego Z. M. :

1. a/ uznać, iż zasiłek stały w okresie od 01.06.2007r do 30.09.2007r w kwocie 444 zł nie

przysługiwał skarżącemu , b/ wstrzymać od dnia 01.10.2007r. realizację świadczenia w formie zasiłku stałego;

2. a/ uznać , iż zasiłek okresowy w okresie od 01.06.2007 r do 30.09.2007 r w kwocie 20 zł

nie przysługiwał skarżącemu , b/ wstrzymać od dnia 01.10.2007 realizację świadczenia w formie zasiłku okresowego.

W uzasadnieniu obu decyzji organ administracyjny podniósł, że zgodnie z art. 106 ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 Nr 64 poz. 593 ze zm.) decyzję administracyjną zmienia się lub uchyla na niekorzyść strony bez jej zgody w przypadku zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony. Zmiana decyzji administracyjnych w części dotyczącej okresu realizacji świadczeń nastąpiła na podstawie wywiadu środowiskowego i zebranej dokumentacji dotyczącej aktualnej sytuacji materialnej skarżącego.

W odniesieniu do zasiłku stałego organ administracyjny podniósł , że decyzją z dnia [...] znak [...] przyznano skarżącemu zasiłek stały od 01.03.2007r. do 28.02.2009r. w kwocie 444,00zł miesięcznie. W decyzji tej zawarte było pouczenie , że zgodnie z art. 109 ustawy o pomocy społecznej osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawa do przyznania świadczeń. Informacja o powyższym obowiązku została skarżącemu przekazana również przez pracownika socjalnego.

W odniesieniu do zasiłku okresowego organ administracyjny podniósł, że decyzją z dnia [...] znak [...] przyznano skarżącemu zasiłek okresowy w wysokości 20,00zł miesięcznie od 01.04.2007r. do 31.12.2007r . W decyzji tej także zawarte było pouczenie o treści art. 109 ustawy o pomocy społecznej , jak również informacja o powyższym obowiązku została skarżącemu przekazana przez pracownika socjalnego.

Skarżący nie dopełnił tego obowiązku nie informując w terminie 14-tu dni o otrzymaniu w maju 2007r. jednorazowego dochodu w wysokości 10.000 zł. Zgodnie z art. 8 ust. 11 ww. ustawy, w przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.

Organ administracyjny podniósł, że kwota 10.000 zł przekracza pięciokrotną wysokość

kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej ( 477 zł. x 5= 2.385 zł.), podzielona na 12 miesięcy stanowiła kwotę 833,33 zł miesięcznie. Organ uznał, że od dnia 1.05.2007r. dochód skarżącego wynosił 833.33 zł miesięcznie.

Na podstawie wywiadu środowiskowego oraz zebranej dokumentacji dotyczącej aktualnej sytuacji materialnej i rodzinnej skarżącego stwierdzono, że prowadzi on jednoosobowe gospodarstwo domowe, jest osobą całkowicie niezdolną do pracy z powodu niepełnosprawności, a dochód uzyskiwany przez skarżącego od 01.05.2007r. w wysokości 833,33 zł przekroczył kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej, tj. 477 zł.

Zgodnie z art. 37 ust. 2 pkt. 1 ww. ustawy o pomocy społecznej wysokość świadczenia ustala się w przypadku osoby samotnie gospodarującej jako różnicę, pomiędzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej ustalonym zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, czyli 477 zł a dochodem tej osoby. Z uwagi na fakt , iż dochód uzyskiwany przez skarżącego od miesiąca maja 2007r. w wysokości 833,33 zł przekraczał kwotę kryterium dochodowego należało uznać , iż od miesiąca czerwca 2007r. skarżący nie spełniał przesłanek do pomocy w formie zasiłku stałego i zasiłku okresowego, wobec powyższego świadczenia to od miesiąca czerwca 2007r. skarżącemu nie przysługiwały.

W odwołaniu od powyższych decyzji skarżący podniósł, że od 2003 r. leczy się psychiatrycznie z powodu depresji spowodowanej, jak określił, jego " tragiczną sytuacją materialną i zdrowotną" , a wydane decyzje pierwszoinstancyjne są dla niego krzywdzące.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzjami z dnia [...] zaskarżone decyzje utrzymało w mocy i stwierdziło, że są one zgodne z prawem. Skarżący był uprawniony do otrzymania zasiłku stałego i zasiłku okresowego, jednak w związku ze zmianą jego sytuacji dochodowej na skutek otrzymania spłaty swojego udziału w spadku po zmarłych rodzicach w kwocie 10.000,00 zł , zostało przekroczone ustawowe kryterium dochodowe, które dla osoby samotnie gospodarującej wynosi 477,00 zł miesięcznie . To spowodowało , że przyznane zasiłki : tj. zasiłek stały i zasiłek okresowy w okresie od 01 czerwca 2007 do 30.09.2007 r nie przysługiwały.

Na powyższe decyzje wpłynęły skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie , w których skarżący zarzucił, że są one dla niego krzywdzące . Skarżący wskazał na swoją złą sytuację materialną i zdrowotną; od 10 lat nigdzie nie pracuje z powodu złego stanu zdrowia, ma orzeczoną II grupę inwalidztwa, prowadzi 1-osobowe gospodarstwo domowe, mieszka grzecznościowo u obcej mu osoby, nie nadużywa alkoholu, utrzymywał się dotychczas z zasiłków z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Odnośnie otrzymanej w maju 2007 r. kwoty 10.000,00 zł tytułem udziału w spadku skarżący oświadczył, że nie ma już tych pieniędzy, bo 6.000,00 zł wydatkował na spłatę swoich pożyczek pobranych w latach 2000-2005 od prywatnej osoby, kwotę 1.900,00 zł wpłacił tytułem czynszu za mieszkanie, a resztę pieniędzy przeznaczył na zakup odzieży , obuwia i żywności.

Skarżący wyjaśnił, że stan jego zdrowia nie pozwala mu na podjęcie jakiejkolwiek pracy. Co do nie zgłoszenia faktu otrzymania spadku, skarżący wyjaśnił, że wynikało to z jego choroby oraz

tego, że z pieniędzy tych nic nie zostało; nie stać go na wykup leków i żywności; spłacił długi i obecnie znów jest zadłużony.

W odpowiedzi na skargi Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o ich oddalenie i podtrzymało dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Stosownie do art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że przedmiotem kontroli Sądu jest zgodność z prawem zaskarżonej decyzji . Usunięcie z obrotu prawnego decyzji może nastąpić tylko wtedy , gdy postępowanie sądowe dostarczy podstaw do uznania, że przy wydawaniu zaskarżonej decyzji organy administracji publicznej naruszyły prawo w zakresie wskazanym w art. 145 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002 r - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz.U. z 2002 r Nr 153, poz. 1270).

Z kolei art. 134 § 1 w/w ustawy stanowi , że sąd nie jest związany granicami skargi. Oznacza to , że Sąd ma prawo , a nawet obowiązek wziąć pod uwagę wszelkie naruszenia prawa , a także wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpatrywanej sprawie niezależnie od żądań i zarzutów podniesionych w skardze i dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, nawet, gdy dany zarzut nie został podniesiony ( wyrok WSA w Warszawie, z dnia 25.02.2004 r, syg. akt III S.A. 1456/02 , Lex nr 113588 ).

W rozpatrywanej sprawie skargi zasługują częściowo na uwzględnienie, jednak z innych powodów niż w nich podniesiono.

Decyzją Prezydenta Miasta z dnia [...] znak: [...] przyznano skarżącemu zasiłek stały w kwocie 444,00 zł miesięcznie na okres od dnia 01.03.2007 r do dnia 28.02.2009 r. Z kolei decyzją tego samego organu z dnia [...] znak: [...] przyznano skarżącemu zasiłek okresowy w kwocie 20,00 zł na okres od dnia 01.04.2007 r do dnia 31.12.2007 r . W obu decyzjach zawarte było pouczenie, że osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie ( w terminie 14 dni ) poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.

Okolicznością bezsporną w sprawie jest, że w miesiącu maju 2007 r ( a więc w okresie pobierania przyznanych zasiłków) skarżący otrzymał kwotę 10.000,00 zł tytułem udziału w spadku po zmarłych rodzicach. Kwota ta stanowiła jednorazowy dochód skarżącego , który podlegał zgłoszeniu Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej. Skarżący nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku w zakresie poinformowania o fakcie uzyskania przedmiotowego dochodu organu pomocowego i nadal pobierał przyznane świadczenia.

Pracownik socjalny uzyskał informację o osiągniętym przez skarżącego spadku w trakcie wywiadu środowiskowego w dniu 01.10.2007 r , co spowodowało wszczęcie z urzędu postępowania dotyczącego ustalenia nienależnie pobranych świadczeń w formie zasiłku stałego i okresowego. W wyniku tych czynności Prezydent Miasta decyzjami z dnia [...] zmienił decyzje przyznające skarżącemu zasiłek stały i okresowy w ten sposób , że od dnia 01.06.2007 r do dnia 30.09.2007 r uznano, że wypłacone w tym okresie świadczenia nie przysługiwały skarżącemu, a ponadto że od dnia 01.10.2007 r wstrzymano realizację przedmiotowych świadczeń.

Sąd w całości podzielił stanowisko Samorządowego Kolegium Odwoławczego zawarte w zaskarżonych decyzjach, że wobec uzyskania przez skarżącego jednorazowego dochodu w kwocie 10.000,00 zł skarżącemu nie przysługiwały świadczenia w formie zasiłku stałego i okresowego w okresie od dnia 01.06.2007 r do dnia 30.09.2007 r, z uwagi na przekroczenie ustawowego kryterium dochodu dla osoby samotnie gospodarującej. Podkreślić należy , że pobrane we wskazanym okresie świadczenia stanowiły " świadczenia nienależnie pobrane" w rozumieniu art. 6 pkt. 16 ww. ustawy o pomocy społecznej , który definiuje to pojęcie jako świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub nie poinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej.

Stosownie do art. 106 ust. 5 ww. ustawy , decyzję administracyjna zmienia się lub uchyla na niekorzyść strony bez jej zgody w przypadku zmiany przepisów prawa, zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony , pobrania nienależnego świadczenia (...).

Wobec powyższego organ administracyjny uprawniony był do zmiany decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] znak: [...] przyznającej skarżącemu zasiłek stały w kwocie 444,00 zł miesięcznie na okres od dnia 01.03.2007 r do dnia 28.02.2009 r oraz do zmiany decyzji tego samego organu z dnia [...] znak: [...] przyznającej skarżącemu zasiłek okresowy w kwocie 20,00 zł na okres od dnia 01.04.2007 r do dnia 31.12.2007 r w ten sposób , że uznano , iż pobrane świadczenia w okresie od dnia 01.06.2007 do dnia 30.09.2007 r były nienależne.

Argumentacja skargi dotycząca rozdysponowania otrzymanego spadku na spłatę długów i bieżące potrzeby, a także stan zdrowia uniemożliwiający podjęcie jakiejkolwiek pracy, nie może zmienić powyższej oceny co do uznania pobranych świadczeń za nienależne, gdyż ustawodawca prawo do świadczeń w formie zasiłku stałego i okresowego uzależnia wyłącznie od kryterium dochodowego i jest to jedyne kryterium decydujące o tym uprawnieniu. Skoro fakt otrzymania przez skarżącego kwoty 10.000,00 zł jest bezsporny, to ta i tylko ta okoliczność przesądziła o uznaniu, że świadczenia były nienależnie pobrane w okresach oznaczonym w decyzjach pierwszoinstancyjnych.

Sąd uchylił zaskarżone decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego i poprzedzające je decyzje Prezydenta Miasta w części dotyczącej wstrzymania od dnia 01.10.2007 r realizację świadczeń w formie zasiłku stałego i okresowego z tego powodu, że ww. ustawa o Pomocy społecznej nie przewiduje takiej formy rozstrzygania. Powołany w

treści decyzji art. 106 ust. 5 tej ustawy dopuszcza jedynie możliwość zmiany lub uchylenia decyzji administracyjnej, co oznacza , że w odniesieniu do świadczeń już wypłaconych organ administracyjny uznaje, że świadczenie było nienależnie pobrane ( uznanie , że świadczenie nie przysługiwało ) na podstawie art. 6 pkt. 16 , natomiast w odniesieniu do świadczeń przyszłych należało decyzję przyznającą określone świadczenie uchylić.

Uznając, że zaskarżone decyzje zostały wydane z naruszeniem przepisów prawa procesowego w zakresie wyżej opisanym , a w pozostałym zakresie są zgodne z prawem , Sąd działając na podstawie art. 145 § 1 pkt.1 a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270) - orzekł jak w sentencji.

Na podstawie art. 152 w/w ustawy Sąd orzekł, że rozstrzygnięcia organów administracyjnych w zakresie uchylonym nie podlegają wykonaniu, co oznacza, iż ww. rozstrzygnięcia nie wywołują skutków prawnych od chwili wydania wyroku , mimo że wyrok ten nie jest jeszcze prawomocny. Rozstrzygnięcie to traci moc z chwilą uprawomocnienia się wyroku.