Wyrok z dnia 2008-12-16 sygn. II GSK 583/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz Sędziowie Stanisław Gronowski (spr.) NSA Małgorzata Korycińska Protokolant Magdalena Sagan po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2008 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Wspólnoty Lokali Mieszkalnych i Użytkowych N. B. ul. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 11 grudnia 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 1792/07 w sprawie ze skargi Wspólnoty Lokali Mieszkalnych i Użytkowych N. B. ul. W. na postanowienie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 11 grudnia 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 1792/07, wydanym w sprawie ze skargi Wspólnoty Lokali Mieszkalnych i Użytkowych N. B. ul. W. na postanowienie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o numerze indentyfikacyjnym REGON, oddalono skargę.

Wyrok zapadł na tle następującego stanu faktycznego:

Uchwałą właścicieli lokali tworzących Wspólnotę Lokali Mieszkalnych i Użytkowych N. B. ul. W. [...] z dnia [...] lutego 2007 r. nr [...] w § 1 pkt 1 postanowiono zgłosić do Krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej celem nadania jej numeru identyfikacji REGON Wspólnotę Mieszkaniową pod nazwą: Wspólnota Lokali Mieszkalnych i Użytkowych N. B. ul. W., zwana dalej "wspólnotą". Wykonanie uchwały powierzono zarządcy nieruchomości - A. S. P. M. Ś. B. Ś. spółka cywilna, zwani dalej "a. s.". W § 2 pkt 2 uchwały upoważniono M. Ś. i B. Ś., samodzielnie każdego z nich, do reprezentowania wspólnoty przy wykonywaniu czynności nadawania numeru REGON i NIP.

Jako podstawę prawną uchwały wskazano art. 6, art. 18 ust. 1, art. 22 ust. 2 i 3, art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.). Stosownie do art. 6 ustawy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. W myśl art. 18 ust. 1 powołanej ustawy właściciele lokali mogą w umowie o ustanowieniu odrębnej własności lokali albo w umowie zawartej później w formie aktu notarialnego określić sposób zarządu nieruchomością wspólną, a w szczególności mogą powierzyć zarząd osobie fizycznej albo prawnej. Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy do podjęcia przez zarząd czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu potrzebna jest uchwała właścicieli lokali wyrażająca zgodę na dokonanie tej czynności oraz udzielająca zarządowi pełnomocnictwa do zawierania umów stanowiących czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu w formie prawem przewidzianej. Natomiast przepis art. 22 ust. 3 określa czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu. W myśl art. 23 ust. 1 ustawy uchwały właścicieli lokali są podejmowane bądź na zebraniu, bądź w drodze indywidualnego zbierania głosów przez zarząd; uchwała może być wynikiem głosów oddanych częściowo na zebraniu, częściowo w drodze indywidualnego ich zbierania.

W dniu [...] lutego 2007 r. B. Ś. złożyła w Urzędzie Statystycznym w B. wniosek o wpis wspólnoty do Krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, wypełniając odpowiedni formularz (RG-1). W rubryce "Nazwę podmiotu zgłaszającego wniosek" wskazano Wspólnotę Lokali Mieszkalnych i Użytkowych N. B. ul. W. Taką samą nazwę wskazano w rubryce 05 "Nazwa podmiotu, którego zgłoszenie dotyczy". W części dotyczącej adresu siedziby (rubryki 7-15) podano m.in. B. (rubryka 11), ul. W. (rubryka 13), Nr nieruchomości [...] (rubryka 14).

Postanowieniem Urzędu Statystycznego w B. z dnia [...] marca 2007 r. nr [...] odmówiono wydania wspólnocie zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON. Według organu adres siedziby wspólnoty został nieprawidłowo podany, gdyż powinien być zgodny z adresem siedziby organu zarządzającego wspólnoty, jakim jest a. s.. Jako podstawę prawną postanowienia wskazano art. 219 k.p.a. w związku z § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej (Dz. U. Nr 69, poz. 763 ze zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem". Zgodnie z art. 219 k.p.a. odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Natomiast w świetle § 7 ust. 1 rozporządzenia nazwę podmiotu podlegającego wpisowi do rejestru podmiotów ustala się na podstawie aktu potwierdzającego powstanie lub podjęcie działalności przez podmiot, a w przypadkach gdy nie jest to możliwe, przyjmuje się nazwę podaną przez podmiot we wniosku złożonym na formularzu RG-1, o którym mowa w § 4 ust. 1 pkt 1. W myśl zaś § 7 ust. 2 rozporządzenia za adres siedziby osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej przyjmuje się adres siedziby organu zarządzającego, a w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą - wskazany przez osobę adres prowadzenia działalności gospodarczej, a w razie braku możliwości takiego wskazania - miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W następstwie zażalenia postanowieniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] utrzymano w mocy zaskarżone postanowienie. Organ odwoławczy podzielił stanowisko organu I instancji, iż a. s. z siedzibą w M. W. jest zarządcą wspólnoty, a zatem w świetle § 7 ust. 2 cytowanego rozporządzenia jego adres jest miarodajny dla określenia adresu jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej jaką jest wspólnota. Powołał się na postanowienie § 7 ust. 2 aktu notarialnego z dnia 28 września 2006 r., na podstawie którego działające we własnym imieniu a. s. sprzedało B. W. wchodzący w skład wspólnoty lokal nr [...] przy ul. Włókienniczej Nr [...]. W myśl wspomnianego zapisu do czasu wyboru sposobu sprawowania zarządu bądź podjęcia uchwały przez wspólnotę o zawarciu umowy o zarząd (administrowanie) - zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 1994 r. o własności lokali - zarządcą nieruchomości, na której położony jest lokal będący przedmiotem umowy, jest Sprzedający.

Na powyższe postanowienie B. Ś. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W., który, jak to wskazano na wstępie, wyrokiem z dnia 11 grudnia 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 1792/07 skargę tę oddalił.

Sąd I instancji w motywach uzasadnienia wyroku skoncentrował się na kwestiach związanych z zarządem nieruchomości wspólnoty mieszkaniowej, ustanowionym w trybie art. 18 ust. 1 i w trybie art. 20 ust. 1 ustawy o własności lokali, powołując się na piśmiennictwo i orzecznictwo. Ostatecznie, według ustaleń Sądu I instancji, powołującego się na postanowienie § 7 ust. 2 wspomnianego aktu notarialnego, a. s. jest zarządcą dla nieruchomości wspólnej, ustanowionym na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali. Z tych względów, w ocenie Sądu I instancji, organ nie naruszył § 7 ust. 2 rozporządzenia, uznając za miarodajny dla adresu siedziby wspólnoty adres siedziby organu zarządzającego.

Od powyższego wyroku wspólnota wniosła skargę kasacyjną, której podstawą był zarzut naruszenia prawa materialnego, a mianowicie zarzut:

1. Niewłaściwego zastosowania § 7 ust. 2 rozporządzenia. Jak wywodzi przepis ten dotyczy organu zarządzającego osobą prawną lub jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej. Jednakże w stanie faktycznym sprawy, jak podnosi, wspólnota nie ma organu zarządzającego, lecz jedynie ustanowionego zarządcę nieruchomości wspólnej. Zarządca nieruchomości nie jest organem wspólnoty mieszkaniowej. Jeśli wspólnota mieszkaniowa nie ma ustanowionego zarządu, w oparciu o art. 20 ustawy o własności lokali, wówczas nie ma zastosowania przepis § 7 ust. 2 rozporządzenia. W takiej sytuacji siedzibę wspólnoty należy ustalić w oparciu o jej nazwę, a to stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o własności lokali, albo też posłużyć się treścią § 7 ust. 1 rozporządzenia, ewentualnie analogią do tej części przepisu, która dotyczy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

2. Brak zastosowania do ustalonego stanu faktycznego art. 6 ustawy o własności lokali i § 7 ust. 1 rozporządzenia w związku z treścią art. 18 ust. 1, ust. 3 i art. 33 ustawy oraz treścią uchwały wspólnoty. Jak podkreśla siedziba wspólnoty jest wskazana w jej nazwie, o której mówi treść art. 6 ustawy. Podanie adresu jest czynnością techniczną i adres winien mieścić się w obrębie siedziby samej wspólnoty mieszkaniowej. Ponadto, jak podnosi, zarządca nieruchomości wspólnej (wspólnicy spółki cywilnej), nie jest organem wspólnoty i pełni inną funkcję.

3. Niewłaściwe zastosowanie art. 20 ust. 1 ustawy poprzez niezgodne ze stanem faktycznym uznanie a. s. za organ wspólnoty (zarząd wspólnoty). Jak podnosi skarga kasacyjna, Sąd I instancji ustalił, iż doszło do ustanowienia zarządcy dla wspólnoty, a skoro tak, to do tego stanu faktycznego winno się stosować art. 18 i art. 6 ustawy oraz § 7 ust. 1 rozporządzenia, a nie § 7 ust. 2 rozporządzenia, jak to uczynił Sąd I instancji.

Według stanowiska zajętego w skardze kasacyjnej zarząd ustanowiony w trybie art. 20 ust. 1 jest organem wspólnoty i reprezentuje ją na zewnątrz. Natomiast zarządca nieruchomości powołany w trybie art. 18 ust. 1 nie jest jej organem, lecz osobą, która wykonuje czynności faktyczne związane z nieruchomością i prawne na podstawie uchwały właścicieli lokali, gdyż nie ma ustawowej delegacji do reprezentowania wspólnoty.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

W myśl art. 174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (pkt 1) lub naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (pkt 2). Zgodnie zaś z przepisem art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. Oznacza to jego związanie zarzutami i wnioskami skargi kasacyjnej, które mogą dotyczyć wyłącznie ocenianego wyroku, a nie postępowania administracyjnego i wydanych w nim rozstrzygnięć.

Jeżeli, jak to miało miejsce w okolicznościach niniejszej sprawy, skarga kasacyjna oparta jest na zarzucie naruszenia prawa materialnego, wówczas miarodajne są ustalenia faktyczne poczynione w sprawie przez Sąd I instancji. Te ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji nie mogą być zwalczone przez podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia prawa materialnego (por. Jan Paweł Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Wydanie 2, str. 373). Innymi słowy, zarzut błędnego ustalenia stanu faktycznego przez sąd I instancji może być skutecznie podniesiony tylko w następstwie oparcia skargi kasacyjnej na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.). W tym miejscu można dodać, iż w postępowaniu kasacyjnym przed Naczelnym Sądem Administracyjnym obowiązują odmienne zasady w zakresie związania sądu administracyjnego granicami skargi kasacyjnej niż ma to miejsce w postępowaniu przed sądem I instancji w odniesieniu do skargi. I tak, w postępowaniu przed sądem I instancji sąd administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.). Natomiast w postępowaniu kasacyjnym, jak to już wskazano, Naczelny Sąd Administracyjny związany jest granicami skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 p.p.s.a.).

Z omawianych wyżej względów na potrzeby rozpoznania sprawy na etapie postępowania kasacyjnego miarodajne jest ustalenie dokonane przez Sąd I instancji, iż a. s. jest zarządcą wspólnoty, ustanowionym na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali. Takiego ustalenia Sądu I instancji skarga kasacyjna nie zakwestionowała. Zakwestionowała natomiast trafność tego ustalenia, a mianowicie, że w grę wchodzi zarząd ustanowiony na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy, jednakże zarzut ten uczyniono nieskutecznie, stawiając zaskarżonemu wyrokowi zarzut naruszenia prawa materialnego (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.), nie zaś zarzut naruszenia przepisów postępowania (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.).

Zarząd ustanowiony w trybie art. 20 ust. 1 ustawy o własności lokali, z czym zgodzić się należy ze stanowiskiem zajętym w skardze kasacyjnej, jest organem wspólnoty i reprezentuje ją na zewnątrz. Natomiast zarządca nieruchomości, powołany w trybie art. 18 ust. 1 powołanej ustawy, nie jest jej organem, lecz osobą, która wykonuje czynności faktyczne związane z nieruchomością i prawne na podstawie uchwały właścicieli lokali, gdyż nie ma ustawowej delegacji do reprezentowania wspólnoty. Jednakże ten trafny pogląd wyrażony w skardze kasacyjnej nie podważa prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Istota sprawy na obecnym etapie jej rozpoznania sprowadza się do zagadnienia, czy w odniesieniu do zarządcy wspólnoty, ustanowionym na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali, na potrzeby rejestru REGON ma zastosowanie przepis § 7 ust. 2 rozporządzenia, jak to przyjął Sąd I instancji, czy też przepis § 7 ust. 1 rozporządzenia, jak to z kolei przyjmuje w skardze kasacyjnej a. s.. Jak już wspomniano zarządca wspólnoty, ustanowiony na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali, nie jest organem wspólnoty, a więc nie wchodzi w skład jej struktury organizacyjnej. Stąd też na potrzeby spełnienia wymogów przewidzianych we wspomnianym rejestrze za adres siedziby wspólnoty nie może służyć adres, na którym usytuowane są lokale zajmowane przez wspólnotę, a więc B. ul. W., jak to wnioskowało a. s., powołując się na przepis § 7 ust. 1 rozporządzenia. Natomiast, jeżeli według niezakwestionowanych skutecznie w skardze kasacyjnej ustaleń Sądu I instancji a. s. jest zarządcą wspólnoty, ustanowionym na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali, na potrzeby wskazania adresu siedziby wspólnoty w rejestrze REGON ma zastosowanie powołany przez Sąd I instancji przepis § 7 ust. 2 rozporządzenia. Treść tego przepisu nie budzi wątpliwości, iż za adres siedziby jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej przyjmuje się adres siedziby organu zarządzającego. Takim zaś organem zarządzającym jest a. s.. Toteż adres a. s. powinien być uwzględniony w omawianym rejestrze, stosownie do przepisu § 7 ust. 2 powołanego rozporządzenia.

Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszenia przez Sąd I instancji wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów prawa materialnego. I tak, w świetle powyższych wywodów, niezasadny jest podniesiony w pkt. 1 i 2 skargi kasacyjnej zarzut naruszenia przez Sąd I instancji, odpowiednio przepisu § 7 ust. 2 i § 7 ust. 1 rozporządzenia. Nietrafny jest przy tym zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 ustawy o własności lokali. Przepis ten nie normuje spornej problematyki związanej z ustaleniem adresu siedziby jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Stąd też przepis ten nie ma zastosowania w sprawie.

Natomiast w pkt. 3 skargi kasacyjnej nieskutecznie został podniesiony zarzut naruszenia prawa materialnego, a mianowicie art. 20 ust. 1 ustawy o własności lokali, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, jeżeli jednocześnie skarga kasacyjna nie zarzuciła naruszenia przepisów postępowania (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.), poprzez błędne ustalenie, że w sprawie nie miał zastosowania zarząd ustanowiony w trybie wskazanym w art. 20 ust. 1 powołanej ustawy. Innymi słowy, jeżeli w sprawie miarodajne jest ustalenie faktyczne Sądu I instancji, że a. s. jest zarządcą wspólnoty, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali, tym samym a. s. nie może być traktowane jako zarząd powołany w trybie art. 20 ust. 1 omawianej ustawy. Toteż, zarzut naruszenia powyższego przepisu prawa materialnego jest bezprzedmiotowy.

W tym stanie sprawy nie znajdując podstaw do uwzględnienia skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. skargę tę oddalił.