Wyrok z dnia 1972-02-18 sygn. III CRN 520/71

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 520/71

Wyrok z dnia 18 lutego 1972 r.

Warunkiem zastosowania art. 231 § 1 k.c. nie jest całkowite wykończenie budynku z zewnątrz i wewnątrz. Wystarcza, jeżeli prace budowlane są tak znacznie zaawansowane, że całość można już uznać za poważny obiekt gospodarczy.

Przewodniczący: sędzia J. Majorowicz (sprawozdawca). Sędziowie: J. Ignatowicz, J. Krajewski.

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Generalnej PRL K. Wojnarowicza, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Stanisława P. przeciwko Eleonorze i Henrykowi małżonkom U. o przeniesienie prawa wieczystego użytkowania działki budowlanej na skutek rewizji Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Kielcach z dnia 27 kwietnia 1971 r.,

rewizję nadzwyczajną oddalił.

Uzasadnienie

W pozwie z dnia 28 czerwca 1968 r., wniesionym do Sądu Powiatowego w Kielcach, powód Stanisław P. żądał przeniesienia na niego przez pozwanych Eleonorę i Henryka małżonków U. prawa wieczystego użytkowania połowy placu budowlanego o ogólnej powierzchni 629 m², położonego w K. przy ul. Husarskiej róg ul. Marchlewskiego.

Powód twierdził, że pozwani są wieczystymi użytkownikami (od dnia 26.X.1965 r.) wymienionej działki budowlanej, stanowiącej własność Skarbu Państwa, na której to działce pozwani budują jeden segment domu bliźniaczego, powód zaś, za zgodą pozwanych - którzy twierdzili, że plac stanowi ich własność - buduje drugi segment domu bliźniaczego.

Ponadto powód dodał, że w momencie gdy zbudował już fundamenty, garaż i piwnicę oraz zgromadził materiał do ukończenia budowy, pozwani zabronili mu kontynuacji tej budowy.

Pozwani nie uznali pozwu, wnosili o oddalenie powództwa i zarzucili, że powództwo jest przedwczesne, że po stronie powoda brak samoistnego posiadania i dobrej wiary, że budowa nie została zakończona.

W toku postępowania Sąd Powiatowy postanowił połączyć niniejszą sprawę z powództwem małżonków U. przeciwko Stanisławowi P. o eksmisję z placu objętego sporem w niniejszej sprawie i prowadzić ją.

Wyrokiem z dnia 1 grudnia 1970 r. w sprawie z powództwa Stanisława P. przeciwko Henrykowi i Eleonorze małżonkom U. o przeniesienie prawa wieczystego użytkowania placu i z powództwa Henryka i Eleonory małżonków U. przeciwko Stanisławowi P. o eksmisję z wymienionego placu Sąd Powiatowy w Kielcach przeniósł na Stanisława P. prawo wieczystego użytkowania przysługujące Henrykowi i Eleonorze małżonkom U. do połowy placu o powierzchni 314,50 m² (powierzchnia połowy placu), położonego w K. przy ul. Husarskiej róg ul. Marchlewskiego, oznaczonego na planie numerem 13, a stanowiącego własność Skarbu Państwa, za równoczesną zapłatą kwoty 32.382,50 zł, którą uznał za uiszczoną, i oddalił powództwo Henryka i Eleonory małżonków U. o eksmisję Stanisława P. z wymienionego placu.

Sąd Wojewódzki w Kielcach wyrokiem z dnia 27 kwietnia 1971 r. oddalił rewizję pozwanych Henryka i Eleonory małżonków U. od wymienionego wyroku Sądu Powiatowego.

Wyrok Sądu Wojewódzkiego zaskarżył rewizją nadzwyczajną Prokurator Generalny PRL, wnosząc o uchylenie tego wyroku oraz wyroku Sądu Powiatowego w Kielcach z dnia 1.XII.1970 r. i o przekazanie sprawy temu Sądowi Powiatowemu do ponownego rozpoznania.

Skarżący zarzuca powyższym wyrokom rażące naruszenie prawa, w szczególności art. 3 § 2 i art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 231 § 1 k.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarżący dopatruje się naruszenia art. 231 § 1 k.c. w tym, że:

1) nie nastąpiło wyraźne rozdzielenie poszczególnych działek,

2) budowa nie została zakończona,

3) Sądy nie rozważyły należycie stosunku prawnego łączącego strony.

Zarzutów tych w świetle dokładnych ustaleń Sądu Powiatowego, opartych na zebranym materiale dowodowym, nie można uznać za uzasadnione. Jak to bowiem wynika z zeznań świadków, wyjaśnień stron, a także akt administracyjnych, od początku zamiarem stron było wspólne prowadzenie budowy, z tym jednak zastrzeżeniem, że chodzi o dwa odrębne segmenty, przy czym segment od strony zachodniej (segment A) należy do powoda, a od strony wschodniej (segment B) do pozwanego. Jest również bezsporne, że pozwani zgadzali się wpuścić powoda na plac budowy, że powód na podstawie zawartego między stronami porozumienia miał pełną podstawę do uznawania siebie za posiadacza użytkowania wieczystego w zakresie, w jakim pozwani dopuścili go do korzystania z działki. Nie można również - w świetle przyjętego w doktrynie i orzecznictwie rozszerzonego pojęcia dobrej wiary posiadacza budującego na cudzym gruncie - uznać w okolicznościach niniejszej sprawy powoda za posiadacza w złej wierze.

Następny zarzut, że powództwo na zasadzie art. 231 § 1 k.c. jest przedwczesne, ponieważ budynek nie został jeszcze wzniesiony, również nie jest zasadny.

Jak bowiem wynika z akt sprawy, a w szczególności z protokołu spisanego na dzień 13 marca 1969 r., na placu budowy strony wybudowały wspólnie fundamenty wraz z piwnicami, a następnie powód na swojej części wzniósł parter do wysokości 3,40,3 1,15 metra. Stan więc zaawansowania budowy był znaczny. Warunkiem zastosowania art. 231 § 1 k.c. nie jest całkowite wykończenie budynku z zewnątrz i wewnątrz. Wystarcza, jeżeli prace budowlane są tak znacznie zaawansowane, że całość stanowi już poważny obiekt gospodarczy. Taka zaś sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie.

Zarzuty dalsze, że należało rozważyć stosunki łączące strony i wynikające stąd rozliczenia między nimi na gruncie prawa zobowiązaniowego, a nie rzeczowego, są bezprzedmiotowe - w świetle słusznego stanowiska Sądu Powiatowego a także Wojewódzkiego, że w sprawie chodzi o zobowiązanie pozwanych do przeniesienia na powoda użytkowania wieczystego części działki na podstawie art. 231 § 1 k.c. za określonym wynagrodzeniem.

Ostatni z kolei zarzut, że brak było podstaw do połączenia powództwa z art. 231 § 1 k.c. z powództwem o eksmisję, jest niewątpliwie słuszny, lecz uchybienie to staje się w ogóle bezprzedmiotowe, jak również bezprzedmiotowe staje się żądanie pozwanych eksmisji powoda z części działki, skoro przesądzone zostało prawo powoda wynikające z art. 231 § 1 k.c.

Z tych względów rewizja nadzwyczajna podlega oddaleniu.

OSNC 1973 r., Nr 1, poz. 12