Wyrok z dnia 2009-09-09 sygn. VI SA/Wa 981/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Piotr Borowiecki Sędziowie Sędzia WSA Magdalena Maliszewska Sędzia WSA Grażyna Śliwińska (spr.) Protokolant Eliza Mroczek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 września 2009 r. sprawy ze skargi B. W. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2009 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację radcowską oddala skargę

Uzasadnienie

B. W. (dalej jako skarżący) wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2009 r. nr [...] wydaną w wyniku rozpoznania odwołania od uchwały Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej przy Ministrze Sprawiedliwości na obszarze właściwości Okręgowej Izby Radców Prawnych [...] z dnia [...] września 2008 r. nr [...].

Do wydania powyższej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Skarżący w dniu [...] września 2008 r. przystąpił do egzaminu konkursowego na aplikację radcowską przed Komisją Egzaminacyjną do spraw aplikacji radcowskiej przy Ministrze Sprawiedliwości na obszarze właściwości Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w [...]. Uchwałą nr [...] z [...] września 2008 r. Komisja Egzaminacyjna ustaliła jego wynik na 188 punktów.

Od powyższej uchwały skarżący złożył odwołanie, w którym wniósł o jej uchylenie i ustalenie pozytywnego wyniku jego egzaminu. Podniósł merytoryczne zarzuty odnośnie pytań nr: 98, 102, 157, 203 i 206 wnosząc o uznanie za prawidłowe odpowiedzi, jakich na te pytania udzielił. Wobec pytań nr: 164 i 103 stwierdził, że brak jest na nie poprawnych odpowiedzi i dlatego za te pytania należy mu przyznać punkty. Ponadto wniósł o uznanie za prawidłowe odpowiedzi na pytania nr: 48 i 153 zaznaczonych, a następnie zakreślonych kółkiem. Wyjaśnił, iż pozbawiony został możliwości odzwierciedlenia w karcie odpowiedzi wyboru jako właściwej odpowiedzi którą wcześniej otoczył kółkiem. Wniósł nadto o potraktowanie jako dowodów przytoczonych w odwołaniu publikacji naukowych oraz oryginału karty odpowiedzi, a w razie potrzeby, także przesłuchania strony. Następnie w piśmie procesowym z dnia 13 listopada 2008 r. podniósł dalsze merytoryczne zarzuty dotyczące pytania nr 103.

Decyzją z dnia [...] marca 2009 r. Minister Sprawiedliwości, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.- dalej k.p.a.) w zw. z art. 3310 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm. w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania decyzji)) – zwaną dalej ustawą, po rozpoznaniu odwołania utrzymał w mocy zaskarżoną uchwałę nr [...] Komisji Egzaminacyjnej.

W uzasadnieniu decyzji Minister wskazał, że egzamin, którego skarżący był uczestnikiem, przeprowadzony został w trybie zgodnym z wymogami ustawy i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie powoływania komisji egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej i odwoływania jej członków oraz szczegółowego trybu i sposobu przeprowadzania egzaminu konkursowego i radcowskiego (Dz. U. Nr 258, poz. 2164 ze zm.). Ponowne sprawdzenie kart odpowiedzi i przeliczenia punktów w postępowaniu odwoławczym wykazało prawidłowość uchwały Komisji Egzaminacyjnej, iż Skarżący uzyskał z egzaminu konkursowego 188 punktów.

Minister Sprawiedliwości podniósł, iż ustawa w art. 339 ust. 3 jednoznacznie przesądza, że pozytywny wynik uzyskuje kandydat, który otrzymał co najmniej 190 punktów, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca. Odniósł się w sposób szczegółowy do zarzutów Skarżącego dotyczących poszczególnych pytań egzaminacyjnych, nie podzielając argumentów przemawiających za wadliwością powyżej wskazanych pytań. Wykazywał, iż każde z kwestionowanych pytań zostało sformułowane w sposób jednoznaczny i zawiera tylko jedną prawidłową odpowiedź, jak również, że wszystkie pytania mieszczą się w zakresie przedmiotowym egzaminu konkursowego. Stwierdził, że test egzaminacyjny, w oparciu o który przeprowadzony został egzamin, odpowiadał kryteriom, o których mowa w art. 339 ust. 1 oraz art. 331 ust. 3 ustawy o radcach prawnych.

Minister Sprawiedliwości odnosząc się do kwestionowanych pytań ustalił, że:

Pytanie nr 102:

"Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, w razie śmierci pełnomocnika procesowego w postępowaniu toczącym się przed sądem rejonowym:

A. sąd zawsze zawiesza z tego postępowanie na wniosek strony,

B. sąd zawiesza z tego powodu postępowanie z urzędu,

C. postępowanie może się toczyć dalej dopiero po wezwaniu strony nie stawającej."

Według klucza odpowiedzi prawidłową odpowiedzią na powyższe pytanie była odpowiedź "C", oparta na art. 175 k.p.c., podczas, gdy skarżący udzielił odpowiedzi "B". W odwołaniu skarżący zarzucił, że zgodnie z poglądami doktryny, śmierć pełnomocnika procesowego daje podstawę do zawieszenia postępowania i taką podstawę daje przepis art. 175 k.p.c. W związku tym, w ocenie skarżącego, wskazana przez niego odpowiedź "B" jest również prawidłowa.

Organ podniósł, iż zgodnie z art. 175 k.p.c. w razie śmierci pełnomocnika procesowego postępowanie może toczyć się dalej dopiero po wezwaniu strony nie stawającej. Z brzmienia tego przepisu wynika więc, że w razie śmierci pełnomocnika procesowego nie mamy do czynienia z zawieszeniem postępowania, tylko ze wstrzymaniem rozpoznania sprawy. Śmierć pełnomocnika procesowego nie stanowi przyczyny zawieszenia postępowania cywilnego, może natomiast stanowić ważną przyczynę odroczenia posiedzenia sądowego.

Pytanie nr 103:

"Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli okaże się, że powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną, sąd może wezwać tę osobę do wzięcia udziału w sprawie:

A. wyłącznie na wniosek powoda,

B. na wniosek powoda lub pozwanego,

C. wyłącznie na wniosek pozwanego" - zawierało, zgodnie z kluczem prawidłową odpowiedź "B". Skarżący zaznaczył odpowiedź "A" zarzucając, że z uwagi na wadliwe sformułowanie pytania, w którego treści użyto słów "sąd może", a nie "sąd wezwie", żadnej z proponowanych odpowiedzi nie można uznać za prawidłową.

Organ podniósł, iż zgodnie z art. 194 § 1 k.p.c., jeżeli okaże się, że powództwo nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną, sąd na wniosek powoda lub pozwanego wezwie tę osobę do wzięcia udziału w sprawie. W pytaniu powtórzono dosłowną treść tego przepisu, z tą zmianą, że w miejsce "wezwie" użyto sformułowania "może wezwać", właśnie z uwagi na rozbieżność w orzecznictwie i literaturze co do możliwości oceny przez sąd dopuszczalności takiego wniosku. Jednakże w pytaniu tym istota sprowadzała się do kwestii legitymacji do złożenia takiego wniosku o dopozwanie, a nie do problemu, czy sąd może taki wniosek uwzględnić i czy jest nim związany. Niezależnie od poglądów w tej kwestii i tak wniosek taki może złożyć powód lub pozwany.

Pytanie nr 98:

"Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli strona będąca osobą fizyczną osobiście wnosząc apelację w sprawie nie będącej sprawą gospodarczą, nie opłaciła jej należną opłatą stosunkową, mimo że jest reprezentowana w sprawie przez radcę prawnego:

A. sąd odrzuci apelację bez wzywania o uiszczenie opłaty,

B. przewodniczący wzywa stronę do uiszczenia opłaty w wyznaczonym

terminie pod rygorem odrzucenia apelacji przez sąd,

C. przewodniczący wzywa pełnomocnika strony do uiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie pod rygorem odrzucenia apelacji przez sąd".

W kluczu odpowiedzi, prawidłową stanowiła odpowiedź "C", natomiast skarżący zakreślił odpowiedź "A". Zarzucił w odwołaniu, że na pytanie to można udzielić dwóch prawidłowych odpowiedzi tj. "B" i "C", gdyż pytanie zostało źle sformułowane, a wskazane w kluczu odpowiedzi przepisy stanowiące podstawę prawną, uzasadniają, że prawidłową odpowiedzią winna być odpowiedź "B". W ocenie skarżącego odpowiedź "C" jest nieprecyzyjna. Podniósł, że zastosowany w pytaniu "skrót myślowy" bez precyzyjnego zakreślenia istoty pytania spowodował, że na powyższe pytanie poprawna jest także odpowiedź zakreślona przez niego.

Odnosząc się do poglądu skarżącego organ stwierdził, że kwestionowane pytanie sformułowane zostało w sposób jasny i precyzyjny, a odpowiedź na nie wynika z uregulowań zawartych w art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c, art. 1302 § 3 i art. 133 § 3 k.p.c. Z powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że w opisanej w pytaniu sytuacji, przewodniczący wzywa pełnomocnika strony (art. 133 § 3 k.p.c.) do uiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie (art. 130 § 1 k.p.c.) pod rygorem odrzucenia apelacji (art. 370 k.p.c).

Pytanie nr 206:

"Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych, maksymalną stawkę opłaty targowej, będącej opłatą lokalną, określa:

A. ustawa,

B. uchwała rady gminy,

C. wójt (burmistrz, prezydent) zarządzeniem."

Według klucza odpowiedzi prawidłową odpowiedzią na powyższe pytanie jest odpowiedź "A", oparta na art. 19 pkt 1a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, podczas, gdy skarżący udzielił odpowiedzi "B".

W odwołaniu podkreślił przy tym, że skoro ustawa daje uprawnienie do określenia przez gminę stawki podatku, to gmina może określić taką wysokość "widełkowo" lub sama może wskazać maksymalną kwotę takiej opłaty.

Organ wskazała, iż z treści art. 19 pkt 1 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika, że rada gminy określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat określonych w ustawie, z tym że stawka opłaty targowej, (według stanu prawnego na dzień 20 września 2008 r.), nie mogła przekroczyć 631,94 zł dziennie. Prawdą jest, że wysokość konkretnej stawki opłaty targowej na określonym terenie ustala rada gminy, jednakże ustalając tę opłatę musi brać pod uwagę ograniczenie ustawowe określone w upoważnieniu, z którego wynika jaka jest wysokość maksymalnej stawki opłaty targowej. Oczywistym w związku z tym jest, że maksymalną stawkę opłaty targowej określa ustawa, a treść pytania nr 206 wprost do treści ustawy o podatkach i opłatach lokalnych odsyła.

Pytanie nr 157:

"Zgodnie z Kodeksem pracy, jeżeli zastosowanie kary porządkowej nagany nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia go o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o:

A. unieważnienie zastosowanej wobec niego kary,

B. uchylenie zastosowanej wobec niego kary,

C. uznanie zastosowanej wobec niego kary za niebyłą."

Według klucza odpowiedzi prawidłową odpowiedzią na powyższe pytanie jest odpowiedź "B", oparta na art. 112 § 2 k.p. Tymczasem skarżący udzielił odpowiedzi "C". W odwołaniu zarzucił, że pracownik może wystąpić zarówno o uchylenie zastosowanej wobec niego kary, jak i o uznanie zastosowanej wobec niego kary za niebyłą.

Organ powołał się na brzmienie art. 112 § 2 kodeksu pracy., zgodnie z którym pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary. Zakwestionowane pytanie dotyczyło roszczenia pracownika, jakie mu przysługuje na gruncie prawa pracy, jeśli nie zgadza się z nałożoną na niego karą porządkową. W sytuacji opisanej w pytaniu, jedynym roszczeniem na gruncie Kodeksu pracy jest żądanie uchylenia zastosowanej wobec pracownika kary.

Pytanie nr 203:

"Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w podatku od towarów i usług następuje:

A. na dowolny rachunek bankowy wskazany przez podatnika,

B. w kasie właściwego urzędu skarbowego,

C. wyłącznie na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę

na terytorium kraju wskazanym w zgłoszeniu identyfikacyjnym.

Według klucza odpowiedzi prawidłową odpowiedzią na powyższe pytanie jest odpowiedź "C", oparta na art. 87 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Skarżący udzielił odpowiedzi "A". W odwołaniu wniósł o uznanie za prawidłową udzieloną przez niego odpowiedź "A", bowiem zgodna jest ona z zasadą prawa pierwotnego unii europejskiej stanowiącą o swobodzie przepływu kapitału.

Organ wskazał, iż zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zwrot różnicy podatku (a więc nadwyżki) następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym. Odpowiedź na powyższe pytanie wynika więc wprost z brzmienia przepisu. Organ wywiódł ponadto, iż podnoszona przez skarżącego w odwołaniu zasada prawa pierwotnego Unii Europejskiej stanowiąca o swobodzie przepływu kapitału nie ma żadnego wpływu na poprawność odpowiedzi "C", bowiem przepisy prawa unijnego, jak i orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości odnoszą się przede wszystkim do regulacji kwestii zwrotu nadwyżki podatku lub przenoszenia jej na następny okres rozliczeniowy, a nie rachunku na jaki zwrot nadpłaconego podatku ma nastąpić. Wskazał również, że w treści pytania jednoznacznie zastrzeżono, iż dotyczy ono regulacji wynikającej z Ordynacji podatkowej, nie zaś innych źródeł prawa.

Pytanie nr 164:

"Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za zbiorowy wypadek przy pracy (przy spełnieniu pozostałych warunków) uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej:

A. dwie osoby,

B. trzy osoby,

C. cztery osoby.

Według klucza prawidłową odpowiedzią na powyższe pytanie jest odpowiedź "A", oparta na art. 3 ust. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Skarżący udzielił odpowiedzi "B". W odwołaniu zarzucił, że pytanie jest niewłaściwie sformułowane, bowiem w sposób niepełny zaprezentowano w nim stan faktyczny. Organ wskazał, iż w świetle art. 3 ust.6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby. Istota pytania dotyczyła więc wskazania minimalnej liczby osób uczestniczących w wypadku przy pracy, by w świetle obowiązujących przepisów móc uznać wypadek za zbiorowy. Nie było więc potrzeby umieszczania w treści pytania jakichś innych elementów stanu faktycznego, które tylko zaciemniłyby istotę pytania. Jedyne konieczne założenie tj. "przy spełnieniu pozostałych warunków" zostało w treści pytania zawarte.

Organ uznał ponadto za bezzasadne żądanie uznania za prawidłowe odpowiedzi udzielonych przez skarżącego na pytania nr 48 i 153. Wyjaśnił, iż dopuszczalnym było w trakcie egzaminu dokonanie zmiany wybranej przez kandydata odpowiedzi poprzez zaznaczenie kółkiem błędnej odpowiedzi i wskazanie znakiem "X" prawidłowej odpowiedzi. Tym samym kandydat miał możliwość naprawić błąd. W żadnym razie nie stanowi to ograniczenia czy pozbawienia praw osoby, która przystąpiła do egzaminu konkursowego.

Jak wynika z karty odpowiedzi, która jest dowodem w niniejszej sprawie, skarżący nie był pewien, które z proponowanych odpowiedzi do pytania nr 48 i 153 wybrać i stąd w każdym pytaniu zaznaczył po dwie odpowiedzi. Przy pytaniu nr 48 zaznaczoną "X" odpowiedź "B" zakreślił kółkiem, a przy odpowiedzi "C" pozostawił znak "X". Zatem, zgodnie z instrukcją odpowiedź "C" należało traktować jako odpowiedź wybraną przez skarżącego.

Natomiast przy pytaniu nr 153 zakreśloną odpowiedź "C" otoczył kółkiem, a przy odpowiedzi "B" postawił znak "X". Zatem odpowiedź "B" należało traktować jako wybraną przez skarżącego odpowiedź na to pytanie.

Tym samym, zdaniem organu, nie można uznać za prawidłowe odpowiedzi wskazane przez skarżącego, a następnie zaznaczone kółkiem, gdyż byłoby to niezgodne z zasadami przeprowadzania egzaminu. Za niezasadny uznał organ także zarzut skarżącego, że pozbawiony został możliwości odzwierciedlenia w karcie odpowiedzi wyboru jako właściwej odpowiedzi którą wcześniej otoczył kółkiem. Organ podkreślił, iż nic nie stało na przeszkodzie, by skarżący ponownie wybrał odpowiedzi pierwotnie zakreślone kółkiem, z tym, że powinien odpowiednio zaznaczyć to w karcie odpowiedzi, a przede wszystkim otoczyć kółkiem, te odpowiedzi które wybrał później, a które uznał za niewłaściwe. Ponieważ skarżący tego nie uczynił, jako wybrane przez niego odpowiedzi należało traktować te, które oznaczone zostały znakiem "X".

Odnosząc się do wniosku skarżącego o potraktowanie jako dowodów przytoczonych w odwołaniu publikacji naukowych oraz oryginału karty odpowiedzi, organ podkreślił, iż rozpatruje odwołanie na podstawie zebranego materiału dowodowego dotyczącego przeprowadzonego egzaminu konkursowego, w tym także oryginalnej karty odpowiedzi, jak i bierze pod uwagę argumenty przytoczone w odwołaniu, w tym także powołane publikacje naukowe.

Odnośnie wniosku o wezwanie go i przesłuchanie w charakterze strony, organ podniósł, iż potrzeba taka nie zachodzi. Skarżący w sposób bardzo szeroki opisał swoje zarzuty, a organ zarzuty te ocenił, przy czym nie pozostały nie wyjaśnione fakty istotne do rozstrzygnięcia sprawy.

W skardze na decyzję Ministra Sprawiedliwości złożoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżący zarzucił:

a/ obrazę prawa procesowego poprzez naruszenie normy zawartej w art. 138 § 1 k.p.a. nakazującej organowi 11 instancji ponowne całkowite rozpatrzenie sprawy administracyjnej, poprzez utrzymanie w mocy zaskarżonej uchwały, wydanej z naruszeniem normy prawa procesowego zawartej w art. 6 k.p.a.. które to naruszenie polegało na niezastosowaniu wskazanego przepisu w toku postępowania przed organem I instancji i dokonaniu samowolnej i nie znajdującej oparcia w przepisach powszechnie obowiązującego prawa wykładni norm postępowania w zakresie rozwiązywania testu egzaminacyjnego na aplikację radcowską;

b/ obrazę prawa procesowego poprzez naruszenie normy zawartej w art. 138 § 1 k.p.a. nakazującej organowi II instancji ponowne całkowite rozpatrzenie sprawy administracyjnej, poprzez utrzymanie w mocy zaskarżonej uchwały, wydanej z naruszeniem normy prawa procesowego określonej w art. 8 k.p.a., tj. naruszenie przez organ I instancji zaufania do organu administracji publicznej i wprowadzeniu u skarżącego stanu braku pewności w zakresie zasad i szczegółowej procedury postępowania przy rozwiązywaniu testu egzaminacyjnego na aplikację radcowską,

c/ obrazę prawa procesowego poprzez naruszenie normy zawartej w art. 78 w zw. z art. 80 w zw. z art. 138 k.p.a., polegające na braku rozpatrzenia wnioskowanych dowodów na okoliczność występowania w doktrynie różnic interpretacyjnych w zakresie przepisów prawa pozytywnego stanowiących podstawę formułowania kwestionowanych pytań egzaminacyjnych,

d/ obrazę prawa procesowego poprzez naruszenie normy zawartej w art. 138 § 1 k.p.a., poprzez brak ponownego, całościowego rozpoznania sprawy nie tylko w zakresie kontroli legalności i poprawności procesowej postępowania prowadzonego przez organ I instancji, ale w szczególności w zakresie ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy.

W związku z powyższym wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji Ministra Sprawiedliwości i poprzedzającej jej uchwały Komisji Egzaminacyjnej oraz zasądzenie od Ministra Sprawiedliwości na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi podniósł, iż w treści pisma Komisji Egzaminacyjnej z dnia [...] września 2008 r. organ I instancji wskazał, iż wszelkie skreślenia lub poprawki na karcie odpowiedzi uznane zostaną przez organ za odpowiedzi błędne i nie zostanie za tak poprawioną odpowiedź przyznany punkt. Natomiast w treści pouczenia na karcie egzaminacyjnej z dnia [...] września 2008 r. organ ten wskazał na określoną metodę oznaczania zmian w przypadku zmiany decyzji osoby zdającej egzamin co do poprawności odpowiedzi. W związku z tym organ I instancji wprowadził stan niepewności co do sposobu udzielania odpowiedzi, co jest działaniem naruszającym przepis art. 8 k.p.a. Stwierdził, iż odpowiadając na pytania nr 48 i 153, kierując się pouczeniem zawartym w treści egzaminacyjnej, dokonał zmiany zaznaczonych odpowiedzi. Po dokonaniu kolejnej analizy treści przedmiotowych pytań egzaminacyjnych. Skarżący doszedł do wniosku, iż pierwotnie zaznaczone przez niego odpowiedzi były poprawne, jednakże nie mógł w żaden sposób dokonać ich powtórnego wskazania, albowiem Komisja Egzaminacyjna nie przewidziała takiej sytuacji i w związku z tym nie wprowadziła na tę okoliczność odpowiedniej procedury. Podkreślił, iż w czasie egzaminu przysługiwało mu prawo do wielokrotnej zmiany i poprawy odpowiedzi w każdym pytaniu testowym.

W związku z postawionym zarzutem naruszenia prawa poprzez niejednoznaczne sformułowanie pytań egzaminacyjnych, w odniesieniu do pytania konkursowego nr 103, podniósł, iż żadna z podanych odpowiedzi na w/w pytanie nie jest prawidłowa z uwagi na użycie w treści tego pytania sformułowania "sąd wezwie", zamiast dokładnego sformułowania zawartego w treści przepisu art. 194 § 1 k.p.c, które brzmi "sąd może wezwać". Postawił także zarzut pominięcia przez Ministra Sprawiedliwości argumentów (w szczególności zawartych we wskazanej publikacji naukowej) dotyczących treści pytania nr 102.

Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując obszerną argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

W świetle powołanego przepisu ustawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia ich zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji lub postanowienia. Sąd nie bada więc celowości, czy też słuszności zaskarżonego aktu.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide: art. 134 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), cyt. dalej p.p.s.a.

Rozpatrując skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, że nie zasługuje ona na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Przedmiotem rozpoznania przez Sąd była skarga na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2009 r. nr [...] utrzymującą w mocy uchwałę Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji radcowskiej przy Ministrze Sprawiedliwości na obszarze właściwości Okręgowej Izby Radców Prawnych w [...] z dnia [...] września 2008 r. nr [...] ustalającą negatywny wynik egzaminu konkursowego skarżącego.

Postępowanie związane z egzaminem konkursowym na aplikację radcowską regulują przepisy art. 331 - 3310 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 331 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, egzamin konkursowy polega na sprawdzeniu wiedzy kandydata na aplikanta radcowskiego, zwanego dalej "kandydatem", z zakresu prawa: konstytucyjnego, karnego, postępowania karnego, karnego skarbowego, wykroczeń, cywilnego, postępowania cywilnego, gospodarczego, spółek prawa handlowego, pracy i ubezpieczeń społecznych, rodzinnego i opiekuńczego, administracyjnego, postępowania administracyjnego, finansowego, europejskiego, ustroju sądów, samorządu radców prawnych i innych organów ochrony prawnej działających w Rzeczypospolitej Polskiej, a także warunków wykonywania zawodu radcy prawnego i etyki tego zawodu.

Z kolei zgodnie z art. 339 ust. 3 ww. ustawy, pozytywny wynik z egzaminu konkursowego otrzymuje kandydat, który uzyskał z testu co najmniej 190 punktów. Egzamin konkursowy polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu 250 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Kandydat może wybrać tylko jedną odpowiedź. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt (art. 339 ust. 1 cyt. ustawy). Skoro Skarżący na egzaminie uzyskał 188 punktów, to w efekcie uzyskał wynik negatywny.

W ocenie Sądu, Minister Sprawiedliwości jako organ odwoławczy ponownie rozpatrując sprawę ustalenia wyniku egzaminu konkursowego odniósł się do każdego zarzutu podniesionego w odwołaniu i szczegółowo uzasadnił brak podstaw do uznania za poprawne udzielone odpowiedzi na kwestionowane pytania.

Należy zwrócić uwagę, iż egzamin na aplikację radcowską jest egzaminem konkursowym i nie można oczekiwać, że pytania w teście będą wiernie przytaczać jeden, konkretny przepis prawa. Egzamin na aplikację radcowską ma sprawdzić wiedzę kandydata na aplikanta, a nie jego pamięć odnośnie dosłownego brzmienia wybranego przepisu prawnego z danej dziedziny.

Zatem zarzuty skarżącego, co do nieprawidłowości konstrukcji pytań, w których nie zacytowano dosłownego brzmienia przepisu należy uznać za bezzasadne. Nie ma racji skarżący twierdząc, że treść pytania nr 103 musi stanowić wierne odwzorowania przepisu art. 194 § 1 k.p.c., a skoro nie stanowi, to jest wadliwe. Istota odpowiedzi sprowadzała się do kwestii legitymacji do złożenia wniosku o dopozwanie, a nie do problemu, czy sąd może taki wniosek uwzględnić, czy też jest nim związany.

Za bezzasadne w ocenie Sądu uznać należy zarzuty skarżącego co do możliwości udzielenia na pytanie nr 157 odpowiedzi nr C, albowiem nie tworzy ona z pytaniem zdania prawdziwego. W pytaniu wyraźnie zaznaczono, iż uprawnienie jakie przysługuje pracownikowi w przypadku odrzucenia sprzeciwu wynikać powinno z przepisów Kodeksu pracy, a w nim w art. 112 § 2 wprost wskazano, iż pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary. Kodeks pracy, wbrew twierdzeniom skarżącego, nie przewiduje roszczenia do Sądu pracy "o uznanie kary za niebyłą".

W przypadku pytania nr 203 organ wyczerpująco wyjaśnił brak przesłanek do uznania za prawidłową udzieloną przez skarżącego odpowiedź "A", co miałoby wynikać z zasad prawa pierwotnego unii europejskiej o swobodzie przepływu kapitału. Jak wskazał organ przepisy prawa unijnego, jak również orzecznictwo ETS nie odnoszą się do kwestii rachunku, na jaki ma nastąpić zwrot nadpłaconego podatku. Ponadto okoliczność unormowań europejskich nie ma o tyle znaczenia, że sama treść pytania odsyłała wyłącznie do przepisów Ordynacji podatkowej.

Zarzut odnośnie niepełnego charakteru pytania nr 164 wynika natomiast ze zbędnego doszukiwania się w jego treści dodatkowych założeń, podczas gdy odpowiedź na nie wynika z art. 3 ust. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Pytanie zostało przy tym skonstruowane w sposób jednoznaczny, wymagając wyłącznie znajomości materii nim objętej ze względu na klauzulę wyłączającą konieczność sięgania do innych przesłanek. Ich istnienie założone było a priori poprzez dodanie zastrzeżenia: "przy spełnieniu pozostałych warunków".

Sąd podziela pogląd, że odnośnie pytania nr 98 zastosowanie ma art. 370 k.p.c., który uzasadnia prawidłowość odpowiedzi "C". Norma ta odróżnia dwie grupy wypadków. Pierwsza dotyczy przyczyn związanych z upływem terminu do złożenia apelacji, gdy apelacja jest niedopuszczalna z mocy ustawy i braku tego nie można sanować (np. gdy od danego orzeczenia nie przysługuje w ogóle środek zaskarżenia lub gdy apelację wniósł podmiot nielegitymowany). Druga - to wypadki, w których apelacja jest dopuszczalna, ale ma ona braki dające się usunąć. Przewodniczący wzywa wówczas stronę do uzupełnienia braków, których usunięcie jest możliwe, tzn. odnoszących się do strony formalnej, a nie treści. W ramach art. 370 k.p.c. kontroli podlega także prawidłowe opłacenie apelacji. Słuszny jest pogląd organu, że dopiero apelacja, której braków strona nie uzupełniła w terminie podlega odrzuceniu. Zatem nietrafne jest twierdzenie skarżącego, że ze sformułowania art. 370 k.p.c. wynika, że w przypadku nieopłacenia apelacji sąd odrzuca ją bez wzywania do wniesienia opłaty niezależnie, czy wniosła ją sama strona, czy profesjonalny pełnomocnik. Dopiero w przypadku, gdy środki odwoławcze lub środki zaskarżenia podlegające opłacie stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia wnosi adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy, pismo takie sąd odrzuca bez wezwania do uiszczenia opłaty (art. 1302 § 3 k.p.c.).

Sąd nie podzielił także wątpliwości skarżącego w zakresie pytania nr 206. Z treści art. 19 pkt 1 lit. a) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika, że rada gminy określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat określonych w ustawie, z tym że stawka opłaty targowej nie może przekroczyć 631,94 zł dziennie. Ustawodawca wprost w ustawie stwierdził, że stawka opłaty lokalnej w danym roku nie może przekroczyć określonej kwoty, czyli maksymalną stawkę opłaty targowej określa ustawa. Ponadto odpowiedź na wskazane pytanie wynika z art. 217 Konstytucji RP, który stanowi, że nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów i stawek podatkowych następuje w drodze ustawy.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów procesowych, w ocenie Sądu, w zaskarżonym rozstrzygnięciu organ nie naruszył przepisów procesowych wymienionych w skardze: art. 6, art. 8, art. 138 § 1 k.p.a. Wziął pod uwagę cały istotny w sprawie materiał dowodowy. Podkreślenia wymaga, iż organ dla prawidłowego wypełnienia obowiązku rozpatrzenia sprawy nie musi odnosić się do wszystkich orzeczeń i poglądów doktryny, jeżeli pozostają one bez wpływu na wynik sprawy. Tym samym w przypadku pytania nr 102, pomimo przywołania poglądów piśmiennictwa, za prawidłowością odpowiedzi wynikającej z klucza przemawia wprost brzmienie art. 175 k.p.c., zgodnie z którym w razie śmierci pełnomocnika procesowego postępowanie może toczyć się dalej dopiero po wezwaniu strony nie stawającej. Przepis ten precyzuje dalej, że wezwanie doręcza się stronie w miejscu zamieszkania zawiadamiając ją równocześnie o śmierci pełnomocnika procesowego. Oznacza to jednoznacznie, wbrew stanowisku skarżącego, że śmierć pełnomocnika procesowego nie daje podstawy do zawieszenia postępowania z urzędu, które to rozwiązanie wybrał skarżący.

W sprawie niniejszej przedstawiona została pełna argumentacja o charakterze prawnym, dotycząca prawidłowości kwestionowanych pytań i stanowiąca jednocześnie odpowiedź na twierdzenia skarżącego. Uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji odnosi się do mających w sprawie zastosowanie przepisów prawa, jak również wyjaśnia powody wydania zaskarżonego rozstrzygnięcia i dlatego zarzuty naruszenia procedury Sąd uznał za niezasadne. Argumenty skarżącego należy uznać za polemikę z prawidłowym stanowiskiem organu, pamiętać bowiem trzeba, że poprawna odpowiedź na pytanie testowe musi pozostawać w zgodzie z kontekstem i logiką pytania, bez czynienia dodatkowych założeń. Innymi słowy, by udzielić prawidłowej odpowiedzi na pytanie testu, należało "wyłuskać" istotę każdego z pytań.

Organ wyczerpująco odniósł się również do zarzutu skarżącego dotyczącego pozbawienia go możliwości odzwierciedlenia w karcie odpowiedzi wyboru jako właściwej odpowiedzi, którą wcześniej wykluczył poprzez otoczenie kółkiem, wskazując, iż taka możliwość istniała, a jedynie skarżący z niej nie skorzystał. Zresztą, zarzut postawiony po egzaminie, że prawidłowa jest inna odpowiedź – jest bezprzedmiotowy.

Mając wszystkie powyższe względy na uwadze Sąd uznał, że pytania konkursowe zakwestionowane przez skarżącego oparte były na przepisach wchodzących w zakres egzaminu i zostały sformułowane w sposób poprawny, a wśród propozycji odpowiedzi była wyłącznie jedna poprawna odpowiedź, Minister Sprawiedliwości w sposób wystarczający na potrzeby rozpoznawanej sprawy i nie budzący wątpliwości natury procesowej przedstawił swoje argumenty, wskazując konkretne przepisy, z których wynikała prawidłowa odpowiedź. Organowi nie można postawić zarzutu, na co wskazano we wstępie, że załatwił sprawę z naruszeniem norm procesowych. Minister Sprawiedliwości swoje stanowisko szczegółowo uzasadnił, wyjaśnił przesłanki swojego działania, a przytoczona w tym zakresie argumentacja nie nasuwa istotnych zastrzeżeń.

W tym miejscu wskazać należy, iż Sąd działając z urzędu, w myśl art. 134 § 1 p.p.s.a. powziął wprawdzie istotną wątpliwość co do sformułowania pytania 100, które brzmiało:

"Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli strona wniosła o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji, nie dołączając jednocześnie do wniosku samej apelacji:

A. sąd odrzuci wniosek o przywrócenie terminu,

B. sąd oddali wniosek o przywrócenie terminu,

C. przewodniczący wzywa stronę do uzupełnienia tego braku w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu wniosku."

Zgodnie z kluczem prawidłowa była odpowiedź "C" oparta na art. 169 § 3 k.p.c w zw. z art. 130 § 1 k.p.c. Jednakże żaden przepis powołanego w pytaniu k.p.c. nie stanowi, że niedokończenie czynności procesowej stanowi brak formalny wniosku o przywrócenie terminu. Art. 169 § 3 k.p.c. brzmi: "Równocześnie z wnioskiem (o przywrócenie terminu) strona powinna dokonać czynności procesowej". Natomiast w myśl art. 130 § 1 k.p.c. zd. 1 "Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym". O tym, że brak dołączenia apelacji jest brakiem formalnym wniosku nie przemawia literalne brzmienie art. 169 § 3 k.p.c. To orzecznictwo Sądu Najwyższego przesądziło, iż niedopełnienie przez składającego wniosek o przywrócenie terminu wymagań przewidzianych w art. 169 § 3 k.p.c. stanowi brak formalny, którego uzupełnienie powinien Przewodniczący zarządzić w trybie przewidzianym w art. 130 k.p.c. (tak też 1CZ 238/54 z dnia 18 października 1954 r., OSNCP 1955/2/44 i 2CR 119/58 z dnia 1 września 1958 r., Preis 1960/2/407). Jednak skarżącemu zabrakło 2 punktów do liczby punktów 190, która gwarantowała pozytywny wynik egzaminu. Zatem nawet doliczenie mu 1 punktu w związku z wątpliwościami odnośnie prawidłowości konstrukcji pytania nr 100, nie zmieni tego, że w dalszym ciągu skutkiem braku 1 punktu nie osiągnie on liczby punktów, która pozwoliłaby mu uzyskać wynik pozytywny z egzaminu.

Z powyższych względów Sąd na zasadzie art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił, jako, że nie miała ona usprawiedliwionych podstaw.