Postanowienie z dnia 2011-03-30 sygn. II GPP 2/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Dnia 30 marca 2011 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zofia Przegalińska Sędzia NSA Zofia Borowicz (spr.) Sędzia NSA Hanna Kamińska po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi Z. B. na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w K. w sprawie o sygn. akt I SA/Kr 1741/09 ze skargi Z. B. na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. z dnia [...] października 2009 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania płatności bezpośrednich i płatności uzupełniających postanawia: oddalić skargę na przewlekłość postępowania

Uzasadnienie

Pismem z dnia 23 lutego 2011 r. Z. B. wniósł skargę na przewlekłość postępowania toczącego się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w K. w sprawie o sygn. akt I SA/Kr 1741/09 z jego skargi na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. z dnia [...] października 2009 r. nr [...] dotyczącej odmowy przyznania płatności bezpośrednich i płatności uzupełniających.

Skarżący wskazał, że skarga na przewlekłość dotyczy złożonego przez niego w dniu 28 października 2010 r. wniosku o ustanowienie adwokata z urzędu w związku z przymusem adwokackim dotyczącym sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu I instancji. Skarżący zarzucił, że do dnia złożenia przedmiotowej skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. nie rozpoznał jego wniosku. W związku z tym wniósł o stwierdzenie przewlekłości postępowania, nakazanie Sądowi rozpoznania tego wniosku, a także o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego odszkodowania w wysokości 10.000 zł.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga na przewlekłość postępowania nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, iż skarga o stwierdzenie, że w postępowaniu nastąpiła przewlekłość postępowania może być uwzględniona, jeśli są podstawy do przyjęcia, że na skutek działania lub bezczynności sądu naruszone zostało prawo strony do rozpoznania jej sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki – Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.). Dla uwzględnienia skargi konieczne jest zatem ustalenie, że wystąpiła zwłoka w postępowaniu sądowym (przewlekłość postępowania) oraz że zwłoka ta jest nieuzasadniona. Stosownie do treści art. 2 powołanej wyżej ustawy – o nieuzasadnionej zwłoce można mówić wówczas, jeśli postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż to konieczne do jego zakończenia, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień, ale także zachowań stron, a w szczególności strony, która zarzuca przewlekłość postępowania. Ocena taka może być oderwana od obowiązku sądu rozpoznawania wszystkich spraw wniesionych do sądu bez nieuzasadnionej zwłoki, przy zachowaniu zasady rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu oraz uwzględnieniu przepisów nakazujących rozpoznawanie niektórych rodzajów spraw w ustawowo określonych terminach (por. post. NSA z dnia 23 listopada 2004 r. sygn. akt OPP 52/04, Lex nr 151283; z dnia 10 listopada 2009 r. sygn. akt II GPP 2/09 http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Z akt sprawy wynika, że skarga na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. została przekazana przez organ do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. w dniu 9 grudnia 2009 r. Kwestia dotycząca rozpoznania złożonego przez skarżącego w dniu 18 stycznia 2010 r. wniosku o przyznanie prawa pomocy rozstrzygnięta została prawomocnie postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 czerwca 2010 r. (sygn. akt II GZ 123/10). Orzeczeniem tym NSA uchylił postanowienie Sądu I instancji i przyznał zwolnienie co do kosztów sądowych oraz oddalił wniosek w pozostałym zakresie. Termin rozprawy został wyznaczony na dzień 28 października 2010 r. W tym dniu Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. wydał wyrok oddalający skargę. W dniu 28 października 2010 r. skarżący poza wnioskiem o sporządzenie i doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, złożył wniosek o ustanowienie adwokata w związku z przymusem adwokackim dotyczącym sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej. W dniu 3 listopada 2010 r. wezwano skarżącego o uzupełnienie braków formalnych tegoż wniosku poprzez jego złożenie na urzędowym formularzu. Wniosek taki wpłynął do Sądu w dniu 12 listopada 2010 r. Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału WSA w K. z dnia 27 stycznia 2011 r., celem rozpoznania powyższego wniosku, zostało wyznaczone posiedzenie niejawne na dzień 3 lutego 2011 r. Jak wynika z akt sprawy, w tym dniu referendarz sądowy wydał postanowienie, którym m.in. ustanowił dla skarżącego adwokata z urzędu. Jednocześnie w tym dniu zostało wydane zarządzenie o wykonaniu przedmiotowego postanowienia. Następnie w dniu 23 lutego 2011 r. wysłano do skarżącego odpis przedmiotowego postanowienia.

Przedstawiony powyżej przebieg podejmowanych w sprawie czynności nie daje podstaw do uwzględnienia skargi na przewlekłość postępowania. Podkreślenia bowiem wymaga, że o przewlekłości postępowania decyduje ocena całego okresu podejmowanych czynności przez dany sąd.

Od dnia wpływu skargi do Sądu do dnia wydania wyroku przez ten Sąd upłynęło 10 miesięcy. Jeżeli zaś chodzi o wskazywane przez skarżącego uchybienia w terminowości rozpoznania wniosku o ustanowienie adwokata z urzędu, to wymaga podkreślenia, że badanie przewlekłości postępowania w tym zakresie powinno być dokonywane przy uwzględnieniu obiektywnych przesłanek, a nie poprzez wskazanie sztywnego okresu dla dokonania danej czynności. Oczywiście tego rodzaju wnioski z uwagi na to, że kwestie w nich objęte mają zasadnicze znaczenie dla strony, co do dalszego toku postępowania w sprawie, powinny być rozpatrywane w możliwie jak najkrótszym terminie. Wprawdzie od dnia złożenia przez skarżącego wniosku do dnia wysłania odpisu postanowienia skarżącemu upłynęło więcej niż 2 miesiące, jednak podkreślić należy, że skarżący nie złożył od razu wniosku na urzędowym formularzu. Takie działanie wymagało ze strony Sądu wezwania do uzupełnienia stwierdzonego braku formalnego. Istotnym też jest, że był to kolejny wniosek o przyznanie prawa pomocy, co wiązało się z analizą dotychczas zgromadzonego w tej kwestii materiału dowodowego. Z akt sprawy wynika ponadto, że skarga na przewlekłość postępowania wniesiona została po wydaniu postanowienia rozstrzygającego o przedmiotowym wniosku, lecz przed jego doręczeniem skarżącemu, który w ten sposób nie został jeszcze o tym poinformowany. W związku z tym wymaga podkreślenia, że w orzecznictwie aprobowany jest pogląd, iż nie jest celem postępowania ze skargi na przewlekłość postępowania stwierdzenie faktu przewlekłości i ewentualne zasądzenie odpowiedniego odszkodowania. Skarga ma charakter wstępny i stanowi doraźną interwencję przeciwdziałającą trwałej przewlekłości postępowania. Jej funkcją jest przede wszystkim wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego biegu, czemu służy zarówno samo stwierdzenie przewlekłości postępowania (art. 12 ust. 2 ustawy), jak też możliwość zalecenia podjęcia przez sąd rozpoznający sprawę co do istoty odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie (art. 12 ust. 3 ustawy). Skarga ma zapewnić szybką reakcję na trwającą zwłokę w czynnościach sądu (por. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2004 r. III SPP 42/04, OSNP 2005, s. 5, poz. 71). Jak podkreślił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 lipca 2005 r., cele te unaocznia przede wszystkim użyte w art. 2 ust. 1 ustawy w czasie teraźniejszym określenie postępowania, którego skarga dotyczy, oraz brzmienie art. 4 ust. 1 ustawy wskazującego jako sąd właściwy do rozpoznania skargi sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie, a także art. 5 ust. 1 ustawy stanowiący, że skargę o stwierdzenie, iż w postępowaniu, którego skarga dotyczy nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie (por. post. SN sygn. akt III SPP 120/05, OSNP 2006/5-6/102).

Ze wskazanych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 12 ust. 1 cyt. ustawy, orzekł jak w sentencji postanowienia.