Postanowienie z dnia 1969-05-13 sygn. II CZ 43/69

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CZ 43/69

Postanowienie z dnia 13 maja 1969 r.

1. Każdy uczestnik postępowania nieprocesowego ma interes prawny w tym, żeby wzięły w nim udział wszystkie osoby zainteresowane. Jeżeli więc sąd odmówi osobie zgłaszającej się lub uczestniczącej w dotychczasowym postępowaniu dopuszczenia jej do udziału w sprawie, to zażalenie na powyższe postanowienie może wnieść zarówno ta osoba, jak i każdy inny uczestnik postępowania nieprocesowego.
2. Organ prezydium rady narodowej, który przekazuje sądowi sprawę o rozgraniczenie, nie jest uczestnikiem postępowania o rozgraniczenie.

Przewodniczący: sędzia Z. Wasilkowska (sprawozdawca). Sędziowie: W. Markowski, J. Przybylski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Władysława Ż. z udziałem Leonarda K., Józefa J. oraz Wydz. Roln. i Leśn. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w L. o rozgraniczenie, na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 16 stycznia 1969 r.,

zażalenie w części dotyczącej dopuszczenia do udziału w sprawie Józefa S. odrzucił, a w pozostałej części oddalił.

Uzasadnienie

W sprawie o rozgraniczenie posiadłości Władysława Ż. oraz Józefa J. i Leonarda K., wszczętej w trybie art. 7 ust. 3 i 14 ust. 1 dekretu z dnia 13.IX.1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości (Dz. U. Nr 53, poz. 298), Sąd Wojewódzki postanowieniem z dnia 16.I.1969 r. postanowił na zasadzie art. 195 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. wezwać do udziału w sprawie Józefa S. oraz zwolnić od udziału w sprawie Józefa J. i Prezydium PRN - Wydział Rolnictwa i Leśnictwa w L.

W uzasadnieniu powyższego postanowienia Sąd Wojewódzki podniósł, że Józef J. aktem notarialnym zbył swoją nieruchomość Józefowi S., wobec czego ten ostatni powinien być uczestnikiem postępowania o rozgraniczenie zamiast dotychczasowego uczestnika Józefa J. Jeśli zaś chodzi o Prezydium PRN - Wydział Rolnictwa i Leśnictwa, to Sąd Wojewódzki podkreślił, że Sąd Najwyższy w swym postanowieniu z dnia 30.XI.1966 r. dał już wyraz stanowisku, iż rola organu prezydium rady narodowej właściwego do rozpoznawania spraw o rozgraniczenie (nazwanego w dekrecie o rozgraniczeniu nieruchomości powiatową władzą mierniczą) ogranicza się do przekazania sądowi sprawy o rozgraniczenie w wypadkach przewidzianych w powołanym dekrecie z 13.IX.1946 r., wobec czego nie może on być - zdaniem Sądu Wojewódzkiego - traktowany jako uczestnik postępowania o rozgraniczenie, zwłaszcza że sam wyraził wolę niebrania udziału w sprawie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Z urzędu należy przede wszystkim podnieść, że Sąd Wojewódzki błędnie powołał się dla uzasadnienia swego postanowienia na art. 195 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. W postępowaniu bowiem nieprocesowym udział osób zainteresowanych został uregulowany odmiennie niż w procesie (art. 510 k.p.c.), przepis zaś art. 195 k.p.c. nie ma w tym postępowaniu zastosowania.

Rozpatrując wydane przez Sąd Wojewódzki postanowienie w świetle właściwego przepisu art. 510 k.p.c., należy uznać, że jest ono równoznaczne z dopuszczeniem do udziału w sprawie jako zainteresowanego Józefa S. oraz z odmową przyznania charakteru osób zainteresowanych (a tym samym odmową dopuszczenia do udziału w sprawie) Józefa J. i Prezydium PRN - Wydział Rolnictwa i Leśnictwa w L.

Jeśli chodzi o pierwszą część zaskarżonego postanowienia odnoszącą się do Józefa S., to zażalenie na nie nie przysługuje. Zgodnie z art. 518 k.p.c. na postanowienia nie orzekające co do istoty sprawy przysługuje zażalenie tylko w wypadkach wskazanych w ustawie. Ponieważ z art. 510 § 1 zdanie ostatnie k.p.c. wynika, że zażalenie przysługuje jedynie na odmowę dopuszczenia do udziału w sprawie, należy przyjąć, nie jest dopuszczalne zażalenie na postanowienie uznające określoną osobę za zainteresowaną w sprawie i wzywające ją do udziału w postępowaniu nieprocesowym w charakterze uczestnika. Kwestia prawidłowości poglądu Sądu I instancji w tym względzie może być skontrolowana tylko przy okazji postępowania rewizyjnego.

Natomiast jeśli chodzi o drugą część postanowienia Sądu Wojewódzkiego odnoszącą się do Józefa J. i organu rolnictwa i leśnictwa Prezydium Rady Narodowej w L., to Sąd Najwyższy uznał, że zażalenie wnioskodawcy Władysława Ż. jest dopuszczalne.

Z literalnego brzmienia art. 510 § 1 zd. ost. k.p.c. mogłaby się wprawdzie zrodzić sugestia, że zażalenie na odmowę dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje tylko tej osobie, której odmówiono przyznania charakteru osoby zainteresowanej, jednakże sugestia taka nie byłaby trafna. Każdy uczestnik postępowania nieprocesowego ma interes prawny w tym, aby wzięły w nim udział wszystkie osoby zainteresowane. Jeżeli więc sąd odmówi osobie zgłaszającej się lub uczestniczącej w dotychczasowym postępowaniu dopuszczenia jej do udziału w sprawie, to zażalenie na powyższe postanowienie może wnieść zarówno ta osoba, jak i każdy inny uczestnik postępowania nieprocesowego.

Zażalenie wnioskodawcy na postanowienie Sądu Wojewódzkiego odmawiające dalszego udziału w sprawie Józefowi J. oraz Wydziałowi Rolnictwa i Leśnictwa PRN w L. jest więc dopuszczalne. Jest ono jednak nieuzasadnione.

Postępowanie o rozgraniczenie toczy się między właścicielami (posiadaczami) nieruchomości. Jeżeli w toku postępowania nastąpi zmiana tytułu własności, musi w nim wziąć udział nowy właściciel nieruchomości. Nie można wprawdzie wyłączyć istnienia sytuacji, w których uzasadniony byłby także dalszy udział w postępowaniu dotychczasowego właściciela (np. gdyby zastrzegł sobie dożywotnie użytkowanie nieruchomości), jednakże w danej sprawie żalący się nie twierdzi, aby zachodziły jakiekolwiek szczególne okoliczności uzasadniające udział w postępowaniu o rozgraniczenie sprzedawcy nieruchomości, który sam zresztą nie uważa się już za zainteresowanego w sprawie.

W stosunku do organu rolnictwa i leśnictwa prezydium właściwej rady narodowej Sąd Wojewódzki słusznie powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w orzeczeniu z dnia 30.XI.1966 r., uchylającym poprzednie postanowienie Sądu Wojewódzkiego. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy stwierdził, że organ rolnictwa i leśnictwa prezydium rady narodowej, właściwy do wydania orzeczenia o rozgraniczeniu i przekazujący sądowi z urzędu sprawy o rozgraniczenie w razie niedojścia do skutku ugody między stronami (art. 7 ust. 3 dekretu o rozgraniczeniu nieruchomości), nie jest wnioskodawcą postępowania o rozgraniczenie, gdyż wnioskodawcą jest osoba zainteresowana (art. 2 ust. 1 pkt 2 dekretu), na wniosek której zostało wszczęte postępowanie. Sąd Najwyższy nie wypowiedział się wprawdzie w powyższym orzeczeniu co do tego, czy organ prezydium rady narodowej może być uznany za zainteresowany w sprawie w rozumieniu art. 510 k.p.c., jednakże Sąd Wojewódzki słusznie przyjął, że odpowiedź na powyższe pytanie musi również wypaść negatywnie.

Organ prezydium rady narodowej, który kieruje sprawę o rozgraniczenie do sądu, występuje w charakterze władzy mierniczej. Jakkolwiek zgodnie z art. 7 ust. 3 dekretu o rozgraniczeniu władza miernicza przedstawia sądowi swoją opinię co do sposobu rozgraniczenia, a więc proponuje rozstrzygnięcie idące na korzyść lub niekorzyść poszczególnych właścicieli sąsiadujących nieruchomości, to jednak nie może ona być uznana za zainteresowaną w rozumieniu art. 510 k.p.c. Wynik postępowania bowiem nie dotyczy praw prezydium rady narodowej (władzy mierniczej), to zaś jest konieczną przesłanką uczestnictwa w postępowaniu nieprocesowym. Z powyższego wynika, że organ prezydium rady narodowej, który przekazuje sądowi sprawę o rozgraniczenie, nie jest uczestnikiem postępowania o rozgraniczenie.

W tych warunkach Sąd Wojewódzki zasadnie nie dopuścił Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Rady Narodowej w L. do udziału w sprawie.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.

OSNC 1970 r., Nr 4, poz. 63