Wyrok z dnia 2011-12-05 sygn. IV SA/Gl 187/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Wiesław Morys Sędziowie Sędzia WSA Teresa Kurcyusz - Furmanik Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz - Kunicka (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Arkadiusz Kmiotek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 listopada 2011 r. sprawy ze skargi A.B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego i dodatku do zasiłku rodzinnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Ś. z dnia [...] nr [...].

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] nr [...] Naczelnik Wydziału Świadczeń Społecznych Urzędu Miejskiego w Ś., działający z upoważnienia Prezydenta Miasta Ś., odmówił A. B. przyznania zasiłku rodzinnego na okres zasiłkowy 2010/2011 na dzieci: M., M. i R. B. oraz wnioskowanych dodatków do zasiłku, z tytułu: kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na R. B., wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej na R. B. oraz z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na M. B. W uzasadnieniu decyzji organ przytoczył definicję utraconego i uzyskanego dochodu, zawartą w art. 3 pkt 23 i pkt 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz wskazał zasady ustalania dochodu rodziny w przypadku utraty lub uzyskania dochodu przez członka rodziny. Organ ustalił, że dochód rodziny w 2009 r. wyniósł 23.908,01 zł. tj., miesięcznie kwotę 1.992,33 zł. Następnie wskazał, że A. B. pracuje nadal w tym samym zakładzie pracy, w którym pracował w roku 2009, natomiast jego żona D. B. nie pracuje i nie jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy oraz że skarżący nie wnioskował o odliczenie dochodu utraconego od dochodu rodziny z roku 2009. Po doliczeniu do dochodu rodziny z 2009 roku, dochodu uzyskanego przez A. B. w roku 2010, w wyniku nawiązanego w dniu 1 sierpnia 2010 r. stosunku pracy ze spółką "A" Sp. z o.o., za pierwszy pełny miesiąc uzyskania dochodu, tj. za miesiąc sierpień 2010 r. w kwocie 1.789,75 zł. - miesięczny dochód rodziny wyniósł 3.782,08 zł., a w przeliczeniu na osobę 756,42 zł (3.782,08 zł. : 5 osób) i przekroczył kwotę uprawniającą rodzinę do zasiłku rodzinnego (583,00 zł.) o kwotę 173,42 zł., co spowodowało, że skarżącemu nie przysługuje prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wskazał, że obecnie jest zatrudniony w firmie "A" Sp. z o.o. i jest to jego jedyny pracodawca, ponieważ dotychczasowy pracodawca - firma B S.A., na podstawie art. 1741 Kodeksu pracy udzielił mu urlopu bezpłatnego celem wykonywania pracy u innego pracodawcy. Nadmienił, iż z firmą "C" Sp. z o.o. zawarł umowę na czas określony, tj. na czas trwania urlopu bezpłatnego. Podkreślił, że jest jedynym żywicielem 5-cio osobowej rodziny, jego żona nie pracuje i nie jest zarejestrowana w urzędzie pracy, gdyż zajmuje się wychowaniem dzieci i prowadzeniem gospodarstwa domowego. Podniósł, że jego jedyny dochód uzyskany za pracę w firmie "C" za miesiąc sierpień 2010 r. wyniósł 1.789,75 zł., a z firmy B S.A. nie uzyskuje żadnych dochodów w związku z udzieleniem mu urlopu bezpłatnego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K., po rozpoznaniu odwołania, decyzją z dnia [...]Nr[...], na podstawie art. 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856 z późn. zm.) oraz art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu organ odwoławczy przedstawił sprawozdanie z dotychczasowego postępowania i wskazał, że w aktach sprawy znajduje się porozumienie z dnia 23 czerwca 2010 r. zawarte pomiędzy A. B. a pracodawcą B S.A., dotyczące udzielenia skarżącemu w okresie od 1 sierpnia 2010 r. do 31 lipca 2013 r. urlopu bezpłatnego w trybie art. 1741 Kodeksu pracy, w celu wykonywania pracy w D Sp. z o.o., z którym B SA. zawarł w przedmiotowym zakresie stosowną umowę. Umowa z nowym pracodawcą – D Sp. z o.o. (po zmianie nazwy C Sp. z o.o.) została zawarta przez A. B. w dniu 1 sierpnia 2010 r. na czas określony, tj. do dnia 31 lipca 2013 r. Według zaświadczenia z dnia [...] wystawionego przez C Sp. z o.o., za pierwszy pełny przepracowany miesiąc sierpień 2010 r. A. B. uzyskał dochód netto w wysokości 1.789,75 zł. Organ odwoławczy podkreślił, iż na podstawie zaświadczenia urzędu skarbowego z dnia 21 września 2010 r. o wysokości dochodów A. i D. B., uzyskanych w roku kalendarzowym 2009, organ pierwszej instancji ustalił, że w roku 2009 dochód rodziny pomniejszony o należny podatek, składki na ubezpieczenie społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne wyniósł 23.908,01 zł., tj. miesięcznie 1.992,33 zł. (na osobę 398,47 zł.). Do tak ustalonego dochodu organ doliczył dochód uzyskany przez A. B. za pierwszy pełny przepracowany miesiąc sierpień 2010 r. w firmie C Sp. z o.o. w kwocie netto 1.789,75 zł. Miesięczny dochód rodziny wzrósł do kwoty 3.782,08 zł., a w przeliczeniu na osobę (5 osób) wyniósł 756,42 zł. i przekroczył kwotę 583,00 zł., uprawniającą rodzinę do zasiłku rodzinnego. W związku z powyższym organ odwoławczy stwierdził, że organ pierwszej instancji prawidłowo zastosował przepis art. 3 pkt 24 lit. c ustawy, gdyż wynagrodzenie skarżącego uzyskane z tytułu zatrudnienia w C Sp. z o.o. za pierwszy pełny miesiąc zatrudnienia, tj. miesiąc sierpień 2010 r. jest dochodem uzyskanym. Organ wskazał ponadto, iż utrata dochodu jest to zgodnie z art. 3 pkt 23 lit. c ustawy o świadczeniach rodzinnych, utrata spowodowana tylko utratą zatrudnienia. W przypadku skarżącego utrata zatrudnienia nie nastąpiła, ponieważ jest on nadal pracownikiem B S.A. Zakład ten udzielił mu urlopu bezpłatnego, ale nie rozwiązał z nim umowy o pracę. W tej sytuacji skarżący jest zatrudniony w dwóch zakładach pracy, czyli w B S.A. i firmie D Sp. z o.o. W ocenie organu odwoławczego, w świetle powyższych ustaleń faktycznych sprawy, postępowanie organu pierwszej instancji było prawidłowe. Po doliczeniu dochodu uzyskanego przez A. B. za pierwszy pełny przepracowany miesiąc sierpień 2010 r. z tytułu nowego zatrudnienia w kwocie 1.789,75 zł., do przeciętnego miesięcznego dochodu rodziny osiągniętego w roku 2009, miesięczny dochód rodziny wyniósł 3.782,08 zł., a w przeliczeniu na osobę 756,42 zł. Dochód ten przekroczył kwotę 583,00 zł. o kwotę wyższą od kwoty odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu w okresie zasiłkowym 2010/2011 (68,00 zł.), która uprawnia rodzinę do świadczeń rodzinnych.

W skardze od powyższej decyzji A. B. wniósł o jej uchylenie. Ponownie podniósł, że B S.A., na podstawie art. 1741 Kodeksu pracy udzielił mu urlopu bezpłatnego celem wykonywania pracy u innego pracodawcy. Wobec tego obecnie jest zatrudniony w firmie "C" Sp. z o.o. i dochód uzyskuje tylko z tego tytułu, w związku z udzieleniem mu urlopu bezpłatnego przez B

Organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na podstawie art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie swojej właściwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym § 2 cytowanego przepisu stanowi, iż kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Natomiast zgodnie z art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), zwanej dalej P.p.s.a. Sąd, uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla zaskarżoną decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi; naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Ponadto stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 K.p.a. lub w innych przepisach, albo stwierdza ich wydanie z naruszeniem prawa.

Zaskarżoną decyzją organ odwoławczy utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji o odmowie przyznania skarżącemu zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku na okres zasiłkowy 2010/2011.

Z motywów decyzji wynika, że przyczyną odmowy przyznania świadczeń było stwierdzenie przez organ przekroczenia kryterium dochodowego w następstwie dodania do miesięcznego dochodu rodziny za 2009 r., dochodu uzyskanego przez skarżącego za pierwszy pełny miesiąc przepracowany w 2010 r. u innego pracodawcy niż w 2009 roku.

Na wstępie podkreślenia zatem wymagało, że zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz.992 z późn. zm.), zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 504,00 zł., a w przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności kwoty 583,00 zł.

Na podstawie art. 5 ust. 4 i 4a ustawy o świadczeniach rodzinnych, przy obliczaniu dochodu uwzględnia się dochód utracony oraz dochód uzyskany. Definicję uzyskania i utraty dochodu zawiera art. 3 pkt 23 i pkt 24 cytowanej ustawy, wymieniając w sposób wyczerpujący, te rodzaje źródeł dochodu, których utrata lub uzyskanie powodują skutki dla wnioskujących o świadczenia rodzinne oraz świadczeniobiorców.

Wobec tego, według art. 3 pkt 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych, uzyskanie dochodu oznacza uzyskanie dochodu spowodowane: a) zakończeniem urlopu wychowawczego, b) uzyskaniem prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, c) uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło, d) uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego, e) (uchylona), f) rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej, g) (uchylona).

Podkreślenia jednakże wymaga, że przytoczone wyżej regulacje należy interpretować przy uwzględnieniu definicji dochodu rodziny, zawartej w art. 3 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, według której dochód rodziny jest to przeciętny miesięczny dochód członków rodziny uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy.

W związku z tym zasadą jest, że dla ustalenia uprawnień do świadczeń rodzinnych, uwzględnia się dochód rodziny z roku poprzedzającego okres zasiłkowy.

W okresie zasiłkowym 2010/2011 był to zatem przeciętny miesięczny dochód członków rodziny uzyskany w roku 2009.

W przedmiotowej sprawie organ stwierdził przekroczenie kryterium dochodowego, wynoszącego w przypadku rodziny skarżącego 583,00 zł. - w następstwie dodania do miesięcznego dochodu rodziny za 2009 r., dochodu uzyskanego przez skarżącego za pierwszy pełny miesiąc przepracowany w 2010 r. u innego pracodawcy niż w 2009 roku.

Z akt sprawy wynika, że dochód skarżącego za 2009 r. stanowiło jego wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia przez B S.A. Następnie pracodawca udzielił skarżącemu w okresie od 1 sierpnia 2010 r. do 31 lipca 2013 r. urlopu bezpłatnego w trybie art. 1741 Kodeksu pracy, w celu wykonywania pracy w D Sp. z o.o. ( po zmianie nazwy C Sp. z o.o.), z którym B SA. zawarł w przedmiotowym zakresie stosowną umowę.

W związku z powyższym stanem faktycznym organ odwoławczy stwierdził, że w przypadku skarżącego utrata zatrudnienia nie nastąpiła, ponieważ jest on nadal pracownikiem B S.A. Zakład ten udzielił mu urlopu bezpłatnego, ale nie rozwiązał z nim umowy o pracę. Wobec tego – w ocenie organu - nie doszło do utraty dochodu w rozumieniu art. 3 pkt 23 lit. c ustawy o świadczeniach rodzinnych. Jednocześnie organ stwierdził, że w sprawie występują podstawy do uznania, że miało miejsce uzyskanie dochodu z tytułu zatrudnienia skarżącego w C Sp. z o.o. w związku z udzieleniem urlopu bezpłatnego przez B S.A.

W ramach oceny zgodności z prawem przytoczonych stwierdzeń organu wskazać zatem należało, że w art. 3 pkt 24 lit. c ustawy o świadczeniach rodzinnych, zostało wymienione uzyskanie dochodu spowodowane uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Uzyskanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ma miejsce wówczas, gdy osoba wymieniona w art. 5 ust. 4a tej ustawy, uzyskała zatrudnienie, nie mając w ogóle zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w roku poprzedzającym okres zasiłkowy albo, gdy uzyskała dodatkowo jeszcze inne zatrudnienie lub pracę zarobkową - obok zatrudnienia lub pracy zarobkowej posiadanej już w roku poprzedzającym okres zasiłkowy. Natomiast podjęcie zatrudnienia – zamiast dotychczasowego – nie ma cech uzyskania zatrudnienia, o którym mowa w art. 3 pkt 24 lit. c ustawy o świadczeniach rodzinnych, bowiem w przepisie tym chodzi o uzyskanie zatrudnienia w ogóle, a to nie ma miejsca np. w razie zmiany pracodawcy.

O uzyskaniu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej nie można również mówić w sytuacji, gdy zgodnie z art. 1741 § 1 Kodeksu pracy, dotychczasowy pracodawca udzieli pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami. W konsekwencji powyższego nie dochodzi bowiem do uzyskania zatrudnienia przez osobę nie mającą go dotychczas, a więc do uzyskania zatrudnienia w rozumieniu art. 3 pkt 24 lit. c ustawy o świadczeniach rodzinnych. Z powodu szczególnej podstawy wykonywania pracy u innego pracodawcy, nie można również mówić o uzyskaniu dodatkowo jeszcze innego zatrudnienia lub pracy zarobkowej - obok zatrudnienia lub pracy zarobkowej posiadanej już w roku poprzedzającym okres zasiłkowy. Dodatkowo potwierdza to treść przepisu art. 1741

§ 2 Kodeksu pracy, według którego okres urlopu bezpłatnego, o którym mowa w § 1, wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.

Ponadto wbrew rozumowaniu organu odwoławczego - właśnie z tej przyczyny, że w art. 3 pkt 23 ustawy o świadczeniach rodzinnych, wśród powodów utraty dochodu, nie zostało wymienione uzyskanie urlopu bezpłatnego, nie można uznać, iż wykonywanie pracy u innego pracodawcy, podczas urlopu bezpłatnego udzielonego przez dotychczasowego pracodawcę, jest uzyskaniem dochodu.

Przyjęcie takiego wnioskowania byłoby obarczone błędem zastosowania rozszerzającej wykładni wobec regulacji mającej charakter wyjątku do zasady zawartej w art. 3 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Jak bowiem była o tym mowa wyżej, zasadą jest, że dla ustalenia uprawnień do świadczeń rodzinnych, uwzględnia się dochód rodziny z roku poprzedzającego okres zasiłkowy. Natomiast unormowania dotyczące uwzględniania dochodu uzyskanego i utraconego mają charakter wyjątku od tej reguły.

Z powyższych powodów stwierdzić należało, że zaskarżona decyzja, podobnie jak i decyzja organu I instancji, zostały wydane z naruszeniem prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisu art. 3 pkt 23 i pkt 24 w związku z art. 3 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Nie ulega wątpliwości, że naruszenie w powyższy sposób przepisów prawa materialnego miało wpływ na wynik sprawy. Dotyczyło przecież podstaw rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku skarżącego o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku rodzinnego.

Wobec tego - na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a P.p.s.a. - Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję organu I instancji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, organ uwzględni powyższe wskazania i rozstrzygając wniosek skarżącego o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych, prawidłowo zastosuje wyżej wymienione przepisy, mając na uwadze, że zgodnie z zasadą zawartą w art. 3 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, dochód rodziny to przeciętny miesięczny dochód członków rodziny uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy.

Orzeczenie w przedmiocie wykonalności, o którym stanowi art. 152 P.p.s.a, było zbędne w rozpoznawanej sprawie z uwagi na to, że zaskarżona decyzja nie miała przymiotu wykonalności, jako utrzymująca w mocy decyzję odmawiającą przyznania świadczeń.