Wyrok z dnia 2011-12-22 sygn. IV SA/Gl 452/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik Sędziowie Sędzia NSA Wiesław Morys Sędzia WSA Stanisław Nitecki (spr.) Protokolant Paulina Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2011 r. sprawy ze skargi A. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego i dodatku do zasiłku rodzinnego uchyla zaskarżoną decyzję.

Uzasadnienie

Prezydent Miasta C. decyzją z dnia [...] r. Nr [...] wydaną na podstawie art. 4, art. 5, art. 6 ust. 1, art. 19 ust. 4, art. 23 i art. 26 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.) i art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego odmówił A.Z. przyznania świadczenia na okres od 1 listopada 2010 r. do 31 października 2011 r. w formie zasiłku rodzinnego na rzecz A.W. oraz zasiłku rodzinnego na W.K. oraz dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 2011/2012 wnioskowanego na rzecz A.W. W motywach rozstrzygnięcia wskazano, że zasiłek rodzinny i przewidziane do niego dodatki przysługują, jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 504 zł, a gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności dochód ten nie może przekraczać kwoty 583 zł. W dalszej części uzasadnienia organ pierwszej instancji odwołał się do pojęć uzyskania i utraty dochodu i stwierdził, że rodzina w 2010 r. uzyskała dochód w wysokości 1522,85 zł miesięcznie. Zestawienie tego dochodu łącznie z dochodem udokumentowanym przez rodzinę z roku 2009 spowodowało przekroczenie kryterium dochodowego uprawniającego do otrzymania wnioskowanej formy pomocy. Zdaniem organu uzyskanie dochodu związane jest z podjęciem zatrudnienia przez A.K. w firmie A Sp. z o.o. w sytuacji, kiedy w dotychczasowym miejscu zatrudnienia nie została rozwiązana umowa o pracę, lecz udzielony został urlop bezpłatny.

Odwołanie od tej decyzji wniosła A.Z., która wyraziła swoje niezadowolenie z niej i wystąpiła o jej uchylenie, W odwołaniu tym podniosła, że wydana decyzja jest niesprawiedliwa i nie oddaje stanu faktycznego, miesięcznego dochodu rodziny. Podkreśliła, że A.K/ jest zatrudniony w firmie "B S.A. jednakże z zakładu tego nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia, ponieważ jest na urlopie bezpłatnym, a ostatnie wynagrodzenie wypłacono mu [...] r. natomiast od 1 sierpnia rozpoczął pracę w nowym przedsiębiorstwie, w którym pierwsze wynagrodzenie wyniosło 1522,85 zł i jest to jedyny dochód czteroosobowej rodziny. Z tego powodu nie jest w stanie zrozumieć wydanej decyzji.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] r. Nr [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W motywach rozstrzygnięcia organ ten wpierw przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania oraz zaznaczył jak również przywołał stosowne unormowania ustawy o świadczeniach rodzinnych. W szczególności organ ten przywołał treść art. 5 ust. 1 ustawy jak również art. 5 ust. 4 ustawy w związku z art. 3 pkt 23 i 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Następnie organ ten przywołał stosowne unormowania rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105, poz. 881 ze zm.) i doszedł do ustalenia, że dochód na osobę w rodzinie wynosi 882,59 zł i jest wyższy od kryterium dochodowego uprawniającego do otrzymania zasiłku rodzinnego.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wniosła A.Z., która wyraziła swoje z niej niezadowolenie. W motywach skargi podniosła, że A.K. podjął nową pracę, jednakże uczynił to za zgodą dotychczasowego pracodawcy, u którego uzyskał urlop bezpłatny. W tej sytuacji sposób obliczenia dochodu dokonany przez organy administracji jest nieprawidłowy, ponieważ nie uwzględnia faktycznej rodziny lecz jedynie zmienił pracodawcę, a tym samym nie można mówić o dochodzie utraconym i dochodzie uzyskanym.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi i przywołał analogiczną argumentację do tej jaką zamieścił w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Kontrola legalności zaskarżonej decyzji przeprowadzona w oparciu o postanowienia art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) wykazała, że zaskarżona decyzja nie odpowiada wymogom prawa. Stosownie do postanowień art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Zgodnie z brzmieniem art. 145 § 1 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd administracyjny uwzględnia skargę na decyzję lub postanowienie, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy; naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Stosownie do postanowień art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego organ administracji w toku postępowania winien podjąć wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego w sprawie, a po myśli art. 77 tegoż Kodeksu obowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Nadto według art. 8 tegoż Kodeksu organ administracji w toku prowadzonego postępowania obowiązany jest pogłębiać zaufanie obywateli do organów państwa.

Po myśli art. 107 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego prawidłowo wydana decyzja administracyjna winna zawierać uzasadnienie prawne i faktyczne. Stosownie do treści art. 107 § 3 Kodeksu uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. Uchybienie wymienionym powyżej przepisom wyczerpuje przesłankę uwzględnienia skargi do sądu administracyjnego przewidzianą treścią art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, czyli inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono wpływ na wynik sprawy.

Z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy przypomnienia wymagają postanowienia ustawy o świadczeniach rodzinnych dotyczące dochodu uzyskanego i utraconego. Według art. 3 pkt 23 tej ustawy przez utratę dochodu rozumie się utratę spowodowaną: uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, utratą prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło, utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego czy wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej. Z kolei po myśli art. 3 pkt 24 przez uzyskanie dochodu rozumie się uzyskanie dochodu spowodowane: zakończeniem urlopu wychowawczego, uzyskaniem prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło, uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego, rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej. W przypadku utraty dochodu prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na wniosek osoby, o której mowa w art. 4 ust. 2, na podstawie dochodu rodziny lub dochodu osoby uczącej się pomniejszonego o utracony dochód. W przypadku uzyskania przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego dochodu, o którym mowa w art. 3 pkt 24, prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na podstawie dochodu rodziny, osoby uczącej się lub dziecka powiększonego o uzyskany dochód. Dla oceny prawidłowości podjętych w sprawie rozstrzygnięć istotne znaczenie posiada treść art. 1741 § 1 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami. Okres urlopu bezpłatnego, o którym

mowa w § 1, wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy. W świetle treści przywołanego przepisu Kodeksu pracy urlop bezpłatny udzielony w oparciu o jego postanowienia, posiada inny charakter niż urlop bezpłatny udzielany na podstawie art. 174 tego aktu prawnego. W przypadku art. 1741 Kodeksu pracy udzielany jest przez pracodawcę a pracownik zobligowany jest wyrazić zgodę na jego uzyskanie. Udzielenie tego urlopu poprzedzone jest porozumieniem zawartym przez pracodawcę z innym pracodawcą, który zamierza zatrudnić pracownika, któremu udzielono urlopu bezpłatnego. W świetle przywołanych unormowań należy stwierdzić, że pracownik faktycznie wykonuje pracę u innego pracodawcy, jednakże jest tam skierowany przez swojego pracodawcę, który na okres wykonywania takiej pracy udziela mu urlopu bezpłatnego. Oznacza to, że taki pracownik w dalszym ciągu wykonuje jedno zatrudnienie, jedynie zmienił miejsce jego wykonywania. Przedstawiony stan faktyczny pozwala dostrzec, że unormowanie dotyczące udzielenia urlopu bezpłatnego w oparciu o postanowienia art. 1741 Kodeksu pracy nie przystaje do unormowań zamieszczonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych dotyczących dochodu utraconego i dochodu uzyskanego. Z treści przywołanego powyżej art. 3 pkt 23 i 24 tej ustawy wynika, że o dochodzie uzyskanym i utraconym można mówić wówczas, gdy wiąże się to z utratą lub uzyskaniem zatrudnienia. W omawianym przypadku pracownik uzyskujący urlop bezpłatny nie traci zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy, a uzyskuje takie u nowego pracodawcy, u którego pracę faktycznie wykonuje. Jednakże nie można tracić z pola widzenia kluczową okoliczność rzutującą na ocenę prawną tej sytuacji, otóż udzielenie urlopu bezpłatnego poprzedzone jest porozumieniem zawartym przez pracodawców, mocą której nowy pracodawca przejmuje pracownika i wypłaca mu wynagrodzenie. W świetle powyższego w następstwie przedmiotowego porozumienia następuje przekazanie pracownika między pracodawcami, a sam zainteresowany wyraża jedynie na to zgodę. Oznacza to, że pracownik nie rozwiązuje dotychczasowego stosunku pracy, a nawiązuje stosunek pracy z nowym pracodawcą. Treść tego unormowania nie przystaje do unormowań zamieszczonych w przepisach ustawy

o świadczeniach rodzinnych, w świetle powyższego niezbędna jest wykładnia celowościowa unormowań mających zastosowanie w przedmiotowej sprawie. Istotą pojęcia dochodu utraconego i dochodu uzyskanego jest uzyskanie stanu odpowiadającego zmieniającej się rzeczywistości i uchwycenie wszelkich zmian w tym zakresie. Oznacza to, że wykładnia wskazanych unormowań musi zmierzać do uchwycenia stanu rzeczywistego występującego w rodzinie ubiegającej się o przyznanie wnioskowanego świadczenia. Odnosząc powyższe rozważania do sytuacji faktycznej występującej w rozpatrywanej sprawie przyjdzie dostrzec, że w następstwie udzielonego urlopu bezpłatnego pracownik nie uzyskał żadnego nowego zatrudnienia, lecz jedynie zmienił miejsce wykonywania pracy, a fakt ten został w sposób formalny uregulowany. Oznacza to, że w tym przypadku nie można mówić o dochodzie uzyskanym jak również o dochodzie utraconym.

W rozpatrywanej sprawie organy administracji obu instancji przeprowadziły postępowanie dowodowe w sposób naruszający wymogi wynikające z postanowień art. 7 i art. 77 Kodeksu postępowania administracyjnego, przy czym naruszenie wskazanych przepisów wynikło z faktu przeprowadzenia wadliwej wykładni przepisów prawa mających w sprawie zastosowanie. Przyjęta przez organy administracji wykładnia przepisów art. 3 pkt 23 i pkt 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych spowodowała, iż organy administracji z jednej strony uwzględniły dochód rodziny skarżącej z roku bazowego i do tego dochodu dodały nowy dochód osiągnięty z tytułu podjęcia zatrudniania u nowego pracodawcy. Przyjęcie wskazanej wykładni przywołanych przepisów spowodowało to, iż dochód rodziny uległ zafałszowaniu i organy te w sposób nieuprawniony uznały, że rodzina nie spełnia wymogów do uzyskania zasiłku rodzinnego i przewidzianego dla niego dodatku.

W trakcie postępowania przed tutejszym Sądem skarżąca przedłożyła decyzję organu odwoławczego z dnia [...] r. Nr [...] w której organ ten w ramach postępowania dotyczącego ubiegania się o udzielenie pomocy osobom uprawnionym do alimentów uwzględnił wniesione odwołanie i uchylił decyzję organu pierwszej instancji a sprawę przekazał do ponownego rozpatrzenia, a głównym powodem uwzględnienia wniesionego odwołania była odmienna interpretacja postanowień art. 1741 Kodeksu pracy w związku z art. 3 pkt 23 i 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych niż ta, która została zaprezentowana w rozpatrywanej sprawie. Okoliczność ta wyczerpuje znamiona naruszenia postanowień art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego, ponieważ organ administracji w odmienny sposób interpretuje ten sam przepis w ramach dwóch autonomicznych postępowań.

Konsekwencją niniejszego wyroku jest powrót sprawy na etap postępowania przed organem odwoławczym, który winien kierując się wskazaniami zamieszczonymi w niniejszym wyroku, a zwłaszcza przeprowadzoną wykładnią art. 1741 Kodeksu pracy w związku z art. 3 pkt 23 i 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych podjąć stosowne rozstrzygnięcie. W sprawie tej Sąd ograniczył się do wyeliminowania z obrotu prawnego jedynie zaskarżonej decyzji, ponieważ postępowanie dowodowe nie wymaga uzupełnienia, a zachodzi jedynie konieczność podjęcia rozstrzygnięcia, które będzie uwzględniało przeprowadzone powyżej rozważania dotyczące interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie.

Wobec powyższego stosownie do postanowień art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należało orzec jak w sentencji.

SW